Hoe de triade van negatieve gedachten bij depressie te deactiveren

Hoe zie je jezelf? Hoe verwerk je de realiteit om je heen? Er zijn meerdere componenten die de gevangenis van depressie kunnen bouwen. Je gedachten zijn een doorslaggevende pijler.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 30 juni, 2023

“Niemand zal ooit nog van me houden.” “Ik ben waardeloos.” “Mijn leven is een puinhoop.” “Het enige waar ik goed voor ben is iedereen teleurstellen.” “De dingen zullen nooit veranderen.” Veel van onze dagelijkse gedachten zijn negatief. Bovendien zijn ze als drijfzand waarin we wegzinken.

Hoewel het waar is dat het ontstaan van depressie van meerdere factoren afhangt, speelt mentale gerichtheid een fundamentele rol. Zozeer zelfs dat figuren als Aaron Beck deze psychische stoornis begrepen en verklaarden vanuit een cognitief perspectief. Deze deskundigen geloofden dat de innerlijke wereld van het individu en hun subjectieve overtuigingen dit soort lijden veroorzaken.

In feite gebruikte Beck ditzelfde kader om de theorie te formuleren die bekend staat als de cognitieve triade van depressie. Het is een waardevol concept. Inderdaad, niemand ontkent het feit dat voor lijders aan stemmingsstoornissen van belang is wat ze zichzelf vertellen. Bijgevolg kan de manier waarop ze hun werkelijkheid verwerken en zichzelf waarnemen zowel een zegen als een vloek zijn.

De triade van negatieve gedachten bij depressie

Als je praat met iemand die al enige tijd met depressie te maken heeft, word je je bewust van een bepaalde factor. Ze zijn verzwaard door hopeloosheid en bepaalde aspecten van hun bestaan hebben voor hen geen zin meer. Bovendien zijn hun ideeën en overtuigingen uitputtend en vernietigen ze hun stemmingen en gevoelens van motivatie.

De triade van negatieve gedachten bij depressie suggereert dat deze aandoening is opgebouwd uit drie componenten. Na vele jaren van onderzoek en psychotherapie identificeerde Aaron Beck de inherente cognitieve processen die deze stoornis vormgeven. Zijn theoretisch model wordt algemeen aanvaard en als uiterst relevant beschouwd.

Studies (Engelse link) van Dr. Ernest Edward Beckham, van de Universiteit van Oklahoma (VS), wijzen op het nut van de toepassing van een instrument dat dit soort gedachten opspoort en evalueert. In feite vergemakkelijkt inzicht in de mentale architectuur van een patiënt de therapeutische aanpak. Nu gaan we de drie pijlers verkennen die deze theorie ondersteunen.

1. Cognitieve vooroordelen

Cognitieve vooroordelen zijn vervormde en zelfvernietigende denkprocessen. Ze zijn er verantwoordelijk voor dat we de wereld en de ons omringende werkelijkheid op een ongunstige, negatieve en hopeloze manier zien. In de regel zijn deze vervormingen gebaseerd op de volgende soorten redeneringen:

• De ‘shoulds’ en ‘have tos’.
• Overgeneralisatie (Alles zal misgaan).
• Personalisering (Mijn moeder is verdrietig, het zal wel mijn schuld zijn).
• Dichotoom denken of zwart of wit denken (dingen zijn goed of slecht).
• Labelen op basis van bepaalde resultaten (ik was toen fout, dus ik ben nog steeds een mislukkeling).
• Arbitraire gevolgtrekkingen of overhaaste conclusies trekken (Mijn partner heeft me niet gebeld, hij zal me wel verlaten hebben).

2. Negatieve zelf-schema’s

Een denkschema is als een pakket ideeën dat we integreren over specifieke dimensies. Veel van onze zelfreferentieschema’s (de manier waarop we onszelf zien) vinden hun oorsprong in de kindertijd. In feite kan de manier waarop onze ouders, leraren en figuren in de omgeving ons aanspreken een reeks uiterst negatieve ideeën over onszelf schetsen.

Het probleem is dat we ons vaak niet bewust zijn van hoe deze interne schema’s ons conditioneren en onze gevoelens van ongemak bemiddelen.

3. Fouten in de logica (gebrekkige informatieverwerking)

De laatste factor in de triade van negatieve gedachten bij depressie wordt bepaald door een onlogische manier van het verwerken van situaties. Aan deze component worden de twee vorige toegevoegd: de cognitieve vooroordelen en de interne schema’s over hoe we onszelf waarnemen.

Deze twee elementen creëren een zeer gebrekkig filter waardoor de depressie-patiënt elke situatie echt slopend ervaart. Ze zien elk probleem als onoverkomelijk. Daarom zullen ze elke interactie, doelstelling of verplichting op de slechtst mogelijke manier aanpakken. Ten eerste doordat hun denken vertroebeld wordt door hun cognitieve vooroordelen. Ten tweede zitten ze vol onzekerheden.

Hoe de triade van negatieve gedachten uit te schakelen

De triade van negatieve gedachten bij depressie moet worden aangepakt via een goed gestructureerd therapeutisch proces. De in cognitieve therapie getrainde psycholoog weet dat de lijder aan depressie dagelijks een reeks negatieve gedachten over zichzelf, de wereld en wat de toekomst kan brengen versterkt.

Daarom is het doel disfunctioneel denken te vervangen door een gezondere soort. Dit zijn de mechanismen om dat uit te voeren:

Identificeren van onderliggende cognitieve processen

De psycholoog identificeert de vooroordelen, overtuigingen en disfunctionele schema’s die depressie versterken. Vaak is het mentale universum van een individu als een wetenschappelijk paradigma. Ze moeten de variabelen ontdekken die zo’n veranderde en problematische versie van de werkelijkheid creëren.

De patiënt voorlichten over zijn stoornis

De patiënt moet een actieve veranderaar zijn en zich bewust worden van hoe hij denkt en elke omstandigheid interpreteert. Om de triade van negatieve gedachten te deactiveren, moeten ze leren over hun psychische stoornis. Dit houdt in dat ze het effect kennen van hun cognitieve vooroordelen en hun verplichting om bepaalde overtuigingen vast te houden.

Cognitieve uitdaging door Socratische dialoog

Socratische dialoog is een krachtig hulpmiddel in cognitieve therapie-settings. Via een reeks specifieke vragen maakt het de patiënt gemakkelijker om na te denken over bepaalde interne werkelijkheden. Het zijn dialectische uitdagingen die een herkaderen van bepaalde perspectieven en opvattingen vereenvoudigen.

De patiënt ertoe brengen zichzelf in vraag te stellen en erin slagen een gezondere en meer hoopvolle mentale focus te vormen is het uiteindelijke doel. Ze bereiken dit door begeleid leren terwijl ze elke vooringenomenheid, schema en overtuiging onderzoeken.

Tegengaan van de invloed van automatische verwerking

Zoals we eerder vermeldden, vinden veel overtuigingen en denkprocessen hun oorsprong in de kindertijd. In feite raakt het individu zo gewend om de werkelijkheid automatisch te verwerken, dat het zich niet bewust is van de nadelige componenten die zijn werkelijkheid vervormen. Een ander doel van deze therapie is het vormen van meer bewuste en reflectieve gedachten.

De automatische gedachten met een negatieve valentie komen uiterst vaak voor in depressieve toestanden. Daarom is het essentieel dat de lijder zijn geest onder controle krijgt door grillige redeneringen en negatieve filtering te vermijden. Alleen zo kunnen ze hun belemmerende benaderingen geleidelijk vervangen door gezondere mentale perspectieven.

Conclusie over de triade van negatieve gedachten

Mensen zijn vaak het product van een compendium van selffulfilling prophecies, vooringenomen ideeën en irrationele gedachten. We vertonen allemaal meer dan één van deze zelfvernietigende gedragingen. Het antwoord ligt erin ze geen macht te geven, ons ervan bewust te zijn dat ze er zijn, en prioriteit te geven aan veerkrachtigere, reflecterende en motiverende mentale perspectieven.

Maar soms overvalt ontmoediging ons en laat een wirwar van negatieve gedachten ons geen ruimte voor hoop. Dat is het punt waarop we zonder twijfel gespecialiseerde hulp moeten vragen.