Het syndroom van Ulysses: een modern probleem

De naam 'het syndroom van Ulysses' is een verwijzing naar de hoofdpersoon van de Odyssee, die bij het verlaten van zijn vaderland leed onder ontberingen. Dit syndroom manifesteert zich bij immigranten en kan leiden tot ernstige problemen zoals verslaving en andere aandoeningen.
Het syndroom van Ulysses: een modern probleem

Laatste update: 01 oktober, 2019

Het syndroom van Ulysses, ook wel bekend als het Immigrant Syndrome of Chronic and Multiple Stress, manifesteert zich bij mensen die hun vaderland verlaten om naar een nieuwe plaats te emigreren. Het is meer dan het gewoonlijke verdriet dat mensen ervaren als ze zich op een onbekende plek bevinden.

Het syndroom van Ulysses lijkt sterk op andere aandoeningen. Het is dus makkelijk te verwarren met andere mentale problemen. In bepaalde gevallen zijn de symptomen zo ernstig dat de diagnose psychose wordt gesteld. In werkelijkheid is het gewoon een vorm van buitengewone stress.

Psychiater Joseba Achotegui van de Universiteit van Barcelona heeft in 2002 de term het syndroom van Ulysses bedacht. Hij heeft het uitvoerig bestudeerd in Spanje, een van de voorkeurslanden om naartoe te emigreren. Hij schat dat ongeveer 800.000 mensen in Spanje lijden aan het syndroom.

Plastic poppetjes die aan het reizen zijn

Migratie en het syndroom van Ulysses

Migratie is een ingewikkelde zaak en bepaalde landen hebben niet de middelen om al hun immigranten te verwerken. Er zijn ook veel verschillende vormen van migratie.

Niet alle migranten krijgen het syndroom van Odysseus. Het leven en de persoonlijkheid van iemand spelen een grote rol, in combinatie met de omstandigheden van zijn of haar migratie en de omgeving waarnaar hij of zij verhuist.

De persoonlijkheid van iemand is belangrijk omdat het van invloed is op hoe onafhankelijk en flexibel hij is. Een leven beginnen in een nieuw land vergt veel psychologische kracht en veerkracht. Het is niet eenvoudig om opnieuw te beginnen op een onbekende plek, en die verandering leidt vaak tot stoornissen of onderliggende problemen.

Ook de migratieomstandigheden spelen een grote rol. Het is niet hetzelfde om een oorlog te moeten ontvluchten, maar om gewoon een beter leven te willen hebben of een specifieke kans te willen najagen. Ook moeten sommige mensen hun familie achterlaten, terwijl anderen met hun geliefden emigreren.

De omgeving en symptomen

Een van de belangrijkste factoren is de nieuwe omgeving van de persoon, die het voor hem of haar makkelijker of moeilijker maakt om zich aan te passen. Het land kan ook sociaal-economisch voorbereid zijn op immigranten of niet. Met andere woorden: of het voor migranten makkelijk is om een baan te vinden of niet en of ze al dan niet hulp van buitenaf krijgen.

Man loopt met rugzak door een stad

Het syndroom van Ulysses manifesteert zich wanneer iemand het gevoel heeft dat hij of zij op zijn grenzen zit, maar geen manier kan vinden om het te verwerken of zich uit te drukken.

Dit gebeurt meestal als iemand het gevoel heeft dat hij of zij in het nieuwe land zal falen of in een slechtere economische situatie terecht zal komen. De stress neemt dus toe tot het punt dat iemand zich volledig geblokkeerd voelt.

Dit is het moment waarop de symptomen van het syndroom zich zullen manifesteren, waaronder de volgende:

  • Het gevoel dat je een buitenstaander bent. Ze voelen zich als een buitenstaander in hun omgeving en alle anderen voelen zich een vreemde tegenover hen. Dit leidt tot angst en een hevig gevoel van kwetsbaarheid.
  • Voortdurend verdriet. Ze beginnen te verlangen naar hun vaderland en voelt zich voortdurend overrompeld.
  • Gezondheidsproblemen. Het komt vaak voor dat ze lichamelijke problemen krijgen, zoals migraine, misselijkheid of duizeligheid.
  • Stress en angst. Dit is het meest voor de hand liggende symptoom. Ze zijn in een constante toestand van angst, alsof ze verwachten dat er iets vreselijks gebeurt. Het kan er ook toe leiden dat ze moeite hebben met slapen en zich zeer onzeker voelen als ze in gezelschap zijn van andere mensen.
  • Isolatie en eigenwaarde. Ze beginnen zich af te sluiten van hun nieuwe omgeving omdat die bedreigend aanvoelt. Dat begint ook hun zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde te beïnvloeden.

Er zijn ook gevallen waarin het syndroom van Odysseus tot ernstigere problemen leidt. Sommige mensen ontwikkelen verslavingen of doen illegale dingen vanwege de frustraties van het niet voldoen aan hun verwachtingen. In veel van die gevallen is het probleem zo ernstig dat ze een psycholoog nodig hebben.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Loizate, J. A. (2004). Emigrar en situación extrema: el Síndrome del inmigrante con estrés crónico y múltiple (Síndrome de Ulises). Norte de salud mental, 5(21), 3.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.