Het stille verval terwijl we doen alsof alles senang is
Nee. Niet alle perikelen ín en ván het leven hebben een (kant-en-klare) oplossing. En niet álles kan (zomaar even) uitgelegd worden – hoe hard we dat misschien ook moge proberen. Sommige situaties vallen namelijk niet naar tevredenheid te verklaren, of weg te redeneren. We hoeven evenmin vierentwintig uur per dag een grote grijns op ons gezicht voor te wenden. Toch geven we er – normaal gesproken – sterk de voorkeur aan om de zogeheten schone schijn op te houden, om uiterlijk de indruk te wekken dat er niets aan de hand is, in plaats van eerlijk te erkennen dat we innerlijk eigenlijk te gronde gaan.
Pretenderen gelukkig te zijn, puur om geaccepteerd te worden, is een grove vergissing die velen van ons geregeld begaan. Zelfs al heeft dit veinzen van welzijn onder bepaalde omstandigheden echt totaal geen toebehoren.
Daarom dienen we – ten goede of ten kwade – het lef te verzamelen om ons gelaat níet in een obligate glimlach te plooien als die niet gemeend is, of zich niet van nature openbaart. Om niet langer tegen ons authentieke zelf te zondigen, door dwangmatig bij iedereen een wit voetje te (willen) halen. Want gedurig gespannen zijn over andermans mogelijke reactie – en vooral dat zij zich zorgen zouden maken over jou – is een emotioneel uitputtende slijtageslag.
Om die chronische stress te vermijden, is het extra belangrijk om het jezelf expliciet toe te staan af en toe níet in je sas te zijn. Zodat we onszelf niet onheus onder druk zetten om monter over te komen, terwijl we van binnen walgen en wanhopen. Doen alsof is immers uiterst pijnlijk, en vervreemdend. Verder hoeft verdriet en onbehagen voelen geenszins gelijkgesteld te worden aan (karakter-)zwakte.
De emotionele uitputting van pretentie: innerlijke kracht die voorgoed verloren gaat
Volgens onderzoeksdata blijken maar liefst acht op de tien mensen die zich verdrietig voelen, hun hartzeer te verbergen onder een masker van onaangedaanheid – vaak zelfs zonder dat ze het zelf doorhebben, of pas veel te laat. Deze mismatch en discrepantie tussen ons originele gevoel en onze gezichtsuitdrukking, vertaalt zich in een inwendige, affectieve ineenstorting, die we ervaren als het emotioneel geradbraakt zijn. We raken verstrikt in een neerwaartse spiraal die onze ziel (en zaligheid) steeds strakker insnoert en uitknijpt.
Tot zelfs de gevoelens en oorspronkelijke gevoeligheid die ons in principe goed zouden moeten doen, beginnen te tanen, door ons onvermogen om hen onbevangen te beleven, en hen heilzaam de regie in handen te geven.
Met als gevolg: geschaduwd worden door levensmoeheid, en verteerd worden de ongeruste stem van ons geweten, die we tevergeefs pogen te verstommen. De sleutel is derhalve, om onszelf volledig – met alles erop en eraan – te accepteren, en te stoppen met de bedrieglijke interne begoocheling.
Deze perspectief-wisseling zal ons helpen in de strijd tegen een hele schare aan psychosomatische klachten: van depressiviteit, angststoornissen en het chronische vermoeidheidssyndroom, tot radeloze vertwijfeling, slapeloosheid en excessieve prikkelbaarheid, of zenuwinzinkingen.
De geheime bron van veerkracht, is acceptatie
De belangrijkste les van ons leven bestaat uit het onszelf – van binnenuit – (beter) leren kennen, begrijpen, waarderen, en liefhebben. Om van jezelf te kunnen houden, dien je jezelf echter wel eerst onvoorwaardelijk te aanvaarden. En acceptatie op haar beurt, kan weer niet waarlijk gedijen zonder gedegen zelfkennis.
Om tot deze authentieke emotionele groei en rijping te genaken, dienen we de eerdergenoemde, stevig geïnternaliseerde sociale aanpassingsimpuls af te zweren. Pas dán zullen we in staat blijken om onszelf te bevrijden van de meningen en manipulaties waar we jaar in jaar uit, dag na dag, aan onderworpen zijn, en worden.
Om het leven – jóuw leven – zuiver te zien, zonder de verdringing en verdoving, zul je een alternatief panorama-punt moeten vinden. Alleen vanaf een nieuwe post, zal je verschiet, en wat daar nog in ligt, de facto veranderen. Let iedere ochtend, bij het opstaan, op welke bril je opzet en waarom.
Om geen vertekend beeld te krijgen, van de realiteit, raden opticiens ons aan om zorgvuldig geslepen glazen te kiezen, die ons zicht, zowel in de verte als dichtbij, scherper maken. Oftewel, in de context van onze metafoor: het achterwege laten van onze vertroebelende vooroordelen en overtuigingen. Degenen die onze bril beslaan, en het gebolde glas niet tot ‘lach-‘, maar tot huil- en haatspiegel transformeren, of terugkaatsen.
Helaas is er wat betreft het belang, en de (audiovisuele) impact van onze innerlijke dialoog, sprake van ernstige onderschatting. Wat we mentaal tegen onszelf zeggen, en hóe, kleurt namelijk integraal de atmosfeer van onze introspectieve ervaring. Daarom is het essentieel om, diep van binnen, in de grot van ons eigen geweten, stil te (blijven, en kúnnen) staan. En te luisteren, naar het fluisteren van ons hart: respecteer mij, en jezelf – dat is de enige weg naar geestelijke gezondheid! Ongeacht of het aanvankelijk nou fijn voelt of niet – doen alsof is niet langer een optie.