Het ontdekken van onze schaduwen en demonen

We gebruiken veel metaforen om onze duistere kant te beschrijven: het ontdekken van onze demonen, de donkere nacht van onze ziel, ons gevecht met de duivel, alter-ego, schaduw enzovoort, maar ik verwijs ernaar als de bagage die we allemaal met ons meedragen.

Een onzichtbare zak bagage die we gedurende ons hele leven met ons meedragen en waar we vanaf een jonge leeftijd mee gooien. Het bevat alle onderdelen van onze persoonlijkheid, inclusief alle onderdelen die de mensen om ons heen onprettig vinden en degene waardoor mensen van ons houden.

Het vullen van de zak

Tijdens ons leven wijzen we waarden toe aan onze karaktertrekken. Sympathie of goede manieren bijvoorbeeld zijn voorbeelden waarmee we onszelf proberen te identificeren, terwijl we aan de andere kant we de kwaliteiten die niet bij ons ideale beeld passen proberen te verbannen, zoals egoïsme, jaloezie, frustratie en pijnlijke ervaringen. We duwen diep in de zak.

Iedere cultuur en iedere familie heeft zijn eigen manier om te bepalen wat in de schaduw thuishoort. Sommigen laten toe dat agressie, woede, seksualiteit en intense emoties worden geuit, terwijl anderen dat niet toelaten.

Zo blijft onze zak groeien. Net als onze familie, onze cultuur of onze maatschappij, vooral gedurende de eerste twintig jaar van ons leven en de rest van ons leven doen we ons best om hem leeg te krijgen.

En dan, als je het het minst verwacht, komt alles wat we in onze zak gestopt hebben eruit als een grote, vijandige schaduw. Als we weigeren om dat onderdeel van onze persoonlijkheid te accepteren, wordt het vijandig, alsof er iemand een opstand tegen ons is begonnen.

Het verwaarloosde deel van onszelf

Zo kan de schaduw worden opgevat als de kwaliteiten die we niet accepteren van onszelf. Degene die we niet in de spiegel zien als we onze reflectie zien, omdat we alleen zien wat we willen zien.

En hoewel we deze gevoelens en karaktertrekken die we naar de schaduw verbannen de verborgen kracht van de donkere kant van de mens voeden, zijn ze niet allemaal negatief. De schaduw heeft niet alleen emotionele banden als gast, onze kinderlijke of neurotische symptomen, maar het bevat ook alle kwaliteiten en potentiële vaardigheden die nog niet naar buiten zijn gekomen. We vergeten ze en verbannen ze naar het diepste punt van onze geest, maar ze blijven niet voor altijd begraven en komen in onverwachte situaties naar boven.

We kunnen de schaduw niet direct waarnemen, want hij vlucht voor het licht van het bewustzijn. Maar de volgende keer dat je voelt dat je sterk reageert op de persoonlijkheid of karaktertrekken van anderen – positief zowel als negatief – denk er dan aan dat je misschien wel jezelf aan het projecteren bent. Dat betekent dat je reageert op de kwaliteiten in anderen die in je onderbewustzijn deel uitmaken van je donkere kant.

Om een aantal kenmerken van onze schaduw te ontdekken, moeten we onderzoeken welke eigenschappen en/of houdingen ons stoorden of tot welke we ons onevenredig aangetrokken voelen en in welke mate ze ons beïnvloeden. We moeten ons afvragen wat we van onszelf projecteren op anderen.

Jezelf verzoenen met je schaduw

Onze schaduw ontvangen betekent dat we hem confronteren en zijn inhoud integreren met een uitgebreid en compleet beeld van onszelf, waarbij je je angst en starheid negeert. Dit proces gebeurt vaak als we zien dat ons leven stagneert en dat we de interesse erin en de betekenis ervan hebben verloren.

Het werken met onze schaduw is het vrijwillige en bewuste proces om licht te werpen op wat we hiervoor hebben genegeerd of onderdrukt. Het stelt ons in staat om onze relatieproblemen te genezen en licht in het donker te schijnen door door te dringen tot ons innerlijk en het te integreren.

Als we onze slechte aspecten accepteren, verdiepen we onze meest positieve krachten. Verzoening met onze duivels of interne vijanden elimineert ze niet, maar het verandert de relatie die we met hen hebben.

Als onze kracht zijn eigen kwetsbaarheid ontdekt en zich realiseert dat behalve het licht we ook een aantal ingewikkelde schaduwen hebben, als we ophouden met geloven dat alle verantwoordelijkheid voor al het slechte bij de buitenwereld liggen, als we ons bewust worden dat de mogelijkheid om kwaad te doen ook in ons innerlijk ligt, kunnen we vrede sluiten met onze schaduw en veilig door de tegenslagen en pech navigeren.

Want als we een goede relatie onderhouden met onze schaduw, is het onderbewustzijn niet langer gevaarlijk. En zoals Jung zei: “De schaduw is alleen gevaarlijk als we geen aandacht aan hem schenken.”

Referenties:

Connie Zweig. (1991). Meeting the Shadow. The Hidden Power of the Dark Side of Human Nature. Barcelona: Editorial Kairos.