Het moederkloeksyndroom

De meeste moeders willen het beste voor hun kinderen. Alleen in uitzonderlijke gevallen, die vaak ernstige ziekten inhouden, gaat dit niet op. Het probleem is dat veel moeders het beste voor hun kinderen verwarren met hun eigen wensen.

Vaak voelen moeders zich overweldigd door angst over het lot van hun kinderen. Hoe kunnen ze niet bang zijn waar zo veel gevaar is, variërend van vallen en hun knie schaven tot ondenkbare situaties zoals ontvoeringen of dood door een nieuw virus?

Het probleem zelf is niet angst, maar vooral de strategie die je gebruikt om ermee om te gaan. Een angstige moeder kan haar angsten omzetten in een redelijke voorzichtigheid, maar ze kunnen zich er ook aan overgeven en een “moederkloek” worden.

De moederkloek

“Moederen” slaat in de volksmond vaak op al die moeders die hun kroost onder hun vleugels willen houden, lekker warm en veilig. Ze willen een beschermende deken over ze heen houden, die ze zal beschermen tegen alle risico’s en gevaren die ze kunnen tegenkomen in de wereld.

De bewuste intentie is zeer begrijpelijk: ze willen hun kleintjes beschermen tegen het ervaren van onplezierige of misschien traumatische dingen. Ze willen ze niet blootstellen aan lastige situaties die hen lichamelijk of mentaal kunnen beïnvloeden.

Deze moeders hebben het gevoel dat hun kinderen hele breekbare wezentjes zijn. Natuurlijk is ieder kind tot op zeker hoogte kwetsbaar, want ze hebben hun volledige lichamelijke en emotionele groei nog niet voltooid en zijn daardoor kwetsbaar voor een aantal risico’s. De moederkloek wil er zeker van zijn dat geen van deze risico’s haar kinderen bereikt.

Een van de technieken die door de moederkloek wordt gebruikt, is het constant waarschuwen van haar kinderen voor de gevaren van de wereld. “Als je te dicht bij de oven bent, kun je je verbranden”, “Wees voorzichtig als je met de bal speelt, je kunt vallen en iets breken”, “Speel niet op straat, er zijn mensen die kinderen meenemen”.

Dus hoewel haar intenties goed zijn, veroorzaken ze uiteindelijk alleen maar heel veel angst bij haar kinderen. Ze leren om te leven in een wereld vol gevaar. Vaak leidt dat ertoe dat ze zich maar weinig buiten hun huis begeven, omdat vrijwel iedere situatie een soort van risico bevat.

Als kinderen opgroeien en steeds meer ruimte nodig hebben, begint de moederkloek met het uitoefenen van controle en schuld. Ze ontwikkelt mechanismen om haar kinderen altijd onder toezicht te houden en hun pogingen tot autonomie lijken wel agressie tegenover de moeder.

De kinderen van de moederkloek

De moederkloek gelooft dat ze handelt naar wat het beste is voor haar kinderen. Haar concept van gelukkig zijn is het ontbreken van ongelukken. Ze denkt dat als ze haar kinderen opvoedt zonder dat ze ergens onder lijden, ook al is het maar een schaafwondje, ze het goed gedaan heeft.

Maar kinderen die op die manier opgroeien, ervaren vaak het tegenovergestelde. Ze ervaren ontzettend veel stress als resultaat van de constante angst van hun moeder, die ze voor alles waarschuwt en de meest vreselijke situaties bedenkt, waardoor ze ook bang worden.

Dat is waarom ze van bijna niets kunnen genieten. Als ze nog klein zijn willen ze hun moeder niet van streek maken en haar waarschuwingen worden eisen die direct moeten worden opgevolgd. Als de relatie niet goed is of de moederlijke eisen te extreem worden, gebeurt het tegenovergestelde: het kind begint de gevaren uit te dagen als manier om onafhankelijkheid op te eisen.

Zowel het passieve, gehoorzame kind als het ongemakkelijke, opstandige kind zal nieuwe problemen aantrekken. Ze vinden het moeilijk om op zichzelf en de wereld te vertrouwen. Ze passen zich niet makkelijk aan aan moeilijke situaties en ze ontwikkelen een sterk gevoel van rusteloosheid. Vaak worden deze kinderen moeilijke volwassenen.

Er wordt dus eigenlijk een verhaal geschreven waarin niemand wint. Zowel de moeder als het kind zullen een relatie ontwikkelen met periodes van abrupte scheiding afgewisseld met extreme afhankelijkheid. Blaam zal het middelpunt zijn van alles en niemand van de betrokkenen zal rust vinden.

De moederkloek is eigenlijk zelf nog een kuiken, voor alles angstig en bang. Ze onderschat de mogelijkheden van haar kinderen en projecteert haar eigen gevoel van hulpeloosheid op haar kinderen. Ze begrijpen niet dat ieder mens een leven heeft en dat het leven problemen, risico’s en gevaar inhoudt, die we allemaal moeten overwinnen.

Wat ons volwassen maakt, is dat we hebben geleerd om deze problemen te overwinnen. Dat is waardoor we vertrouwen krijgen in wie we zijn en wat we kunnen. Dat is wat het verschil maakt tussen een volwassen kind en een sterke en gezonde volwassene.

–Afbeeldingen van Emma Block–