Het Michelangelo-effect: hoe stellen elkaar 'beeldhouwen'

Het Michelangelo-effect definieert de positieve invloed die je partner op jou heeft. Soms moedigen hun positieve verwachtingen van jou je aan om een beter mens te worden.

Het Michelangelo-effect definieert de dynamiek waarmee een koppel elkaar ‘beeldhouwt’ op basis van positieve bekrachtiging. Als je bijvoorbeeld weet dat je partner optimistisch en zelfverzekerd is, laat je hem of haar niet in wanhoop vervallen. Je biedt constant ondersteuning en versterking (‘sculpt them’) zodat hun beste versie naar boven komt.

Deze benadering is van groot belang op het gebied van emotionele relaties. Het is een oefening, een dagelijks ambacht waarin woorden als beitels werken en emotionele strelingen als hamers. Dankzij dit proces kun je samen je ideale zelf vormgeven. Sterker nog, je verrijkt elkaar met je wederzijdse kwaliteiten om een gezonde en verrijkende relatie te creëren.

Net als iedereen in de wereld, word je beïnvloed door de mensen om je heen. Het zijn echter uw partners die vaak de grootste impact op je hebben. Met hun constante bewondering, aanmoediging en steun kun je dus alles hebben.

Het Michelangelo-effect

Je hebt wellicht wel eens gehoord van het Pygmalion-effect. Het gaat om de macht die de een heeft om het gedrag van de ander te beïnvloeden. Een voorbeeld hiervan is het klassieke beeld van een leraar en hun verwachtingen van een leerling.

Als de leraar denkt dat de leerling potentieel heeft, zal het kind zeker zijn best doen. Aan de andere kant, als de leraar van mening is dat de leerling waardeloos is, zal het kind zich aan dat beeld houden. Het wordt dus een self-fulfilling prophecy.

Je zou je de vraag kunnen stellen, wat is het verschil tussen het Michelangelo-effect en het Pygmalion-effect? Laten we, om het te begrijpen, eerst eens kijken naar een van de doelen van deze beroemde beeldhouwer uit de Renaissance.

Voor hem betekende het proces van beeldhouwen het vormgeven van het ‘ideale zelf’. In die zin definieert het Michelangelo-effect het proces waarin twee mensen elkaar modelleren om het beste uit elkaar te halen.

Wederzijds waargenomen instrumentaliteit

De term ‘wederzijds waargenomen instrumentaliteit’ lijkt misschien een koude en emotieloze term om zo’n emotioneel proces als dit te beschrijven. Inderdaad, je partner zien als een “instrument” voor je eigen welzijn klinkt nogal egoïstisch. Het Michelangelo-effect bevat echter een interessant onderdeel van positieve instrumentaliteit.

Onderzoekers Edward Orehek en Amanda Forest van de Universiteit van Pittsburgh bedachten de term wederzijds waargenomen instrumentaliteit, in een onderzoek (Engelse link) in 2016.

Het is een systematisch perspectief waarin de ene partner de sleutel is om de andere te helpen zijn of haar doelen te bereiken. In werkelijkheid een dagelijkse interactie waarin je dankzij de constante steun van elkaar het beste uit elkaar weet te halen.

Als je een blok marmer was, zou echte liefde de beitel zijn die de beste versie van jou vormt, je ‘ideale zelf’, en je zo naar het ware geluk leidt. Het betekent dat je de beste versie van jezelf bereikt. Dankzij het dagelijkse werk tussen jou en je partner bereik je ook je doelen. In feite probeer je alles aan hem of haar te geven en je partner doet hetzelfde.

Het Michelangelo-effect en het bereiken van vitale doelen

Het is normaal om de mechanismen van prestatie en het bereiken van doelen vanuit een individueel perspectief te bekijken. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: “Ik doe de moeite, ik ben van plan het te doen en ik bereik het.” Het is echter interessant om te ontdekken hoe het Michelangelo-effect ook de verwezenlijking van veel van je existentiële doelen bevordert.

In dit opzicht deed Dr. Wilhelm Hofmann onderzoek (Engelse link) dat bevestigt hoe belangrijk hechte relaties zijn bij het reguleren van gedrag en het werken aan doelen. Op deze manier voel je je gemotiveerder en zelfverzekerder om naar je doelen toe te werken als je een stabiele en bevredigende relatie met je partner hebt.

Ook bevordert het Michelangelo-effect het soort bloeiende persoonlijke groei waardoor je dagelijks kunt werken voor wat je wilt. In feite herinnert je partner je er dagelijks aan wie je bent en wat je waard bent. Bovendien zijn zij de persoon die, wanneer je je down voelt, je waardevolle emotionele bekrachtiging biedt die je weer op de been helpt, zodat je verder kunt.

De psycholoog Madoka Kumashiro van de Universiteit van Londen definieert het Michealangelo-effect als volgt:

We stellen voor dat om een blok steen effectief te boetseren, de beeldhouwer niet alleen de ideale vorm moet begrijpen die in het blok sluimert, maar ook het blok op zich moet begrijpen – welke mogelijkheden inherent zijn aan het blok en welke gebreken moeten worden omzeild.

Tot slot

Tot slot herinnert het Michelangelo-effect ons er in feite aan dat niets zo krachtig is als relaties gebaseerd op respect en bewondering. Inderdaad, als je van iemand houdt om wie hij of zij is, wil je hem of haar niet veranderen. Je kunt alleen maar hopen dat je altijd het beste van jezelf kunt geven.