Helden of slachtoffers: omgaan met een persoonlijke crisis
Als we te maken hebben met een persoonlijke crisis, dan kunnen we tussen twee dingen kiezen. Of we doen niets en laten ons meevoeren als een blad door de wind. Of we blijven stevig als een steen op de grond liggen. We kunnen op de kracht van de rivier meereizen tot we stralend en mooi aan de oppervlakte verschijnen. Het is duidelijk dat niemand hier ongedeerd uitkomt maar we kunnen de helden worden van ons eigen verhaal. Wat zijn wij? Helden of slachtoffers?
Een persoonlijke crisis omvat altijd een verlies. Soms komen we op een kruispunt waar we weten dat we een aspect van ons leven moeten achterlaten. We moeten aanvaarden dat we niet langer dezelfde persoon zijn als die we waren.
Op andere momenten verliezen we iets of iemand. Onvoorziene gebeurtenissen dwingen ons te veranderen, te vechten en alles te doen wat we kunnen, zodat we onszelf niet volledig verliezen en niet meegesleurd worden door de oneerlijke winden van het lot.
“Zonder een crisis zijn er geen uitdagingen, zonder uitdagingen is het leven een sleur, een langzame doodsstrijd. Zonder crisis is er geen verdienste.”
–Albert Einstein-
Dit brengt ons bij een bijna vanzelfsprekend feit. Als we met tegenslag geconfronteerd worden, dan hebben we twee mogelijkheden: stilstaan of vooruit bewegen. We kunnen kiezen tussen eeuwig slachtoffer zijn van de omstandigheden en op te staan als iemand die nieuwe kansen verdient. Maar we moeten toegeven dat het niet gemakkelijk is. Want niemand heeft ons ooit geleerd hoe we “helden” kunnen zijn of welke strategieën we moeten gebruiken om de obstakels die het leven op onze weg brengt, te boven te komen. We beslissen dus zelf of we helden of slachtoffers worden.
Persoonlijke crisis: we verliezen ons evenwicht
Een baan verliezen, een relatiebreuk doormaken, in de spiegel zien dat je niet meer zou jong bent als je ooit was, ontdekken dat de mensen om wie je geeft, niet op dezelfde manier om jou geven…het zijn bijna verplichte gebeurtenissen in ons leven. Maar het maakt niet uit hoe gewoon ze zijn, toch raken we er nooit aan gewend.
Dit heeft een reden: geluk is evenwicht, een gevoel van zekerheid, het gevoel dat we de dingen onder controle hebben. Daarom interpreteren we elke verandering, hoe klein ook, als een bedreiging. Het is een onverwachtse gebeurtenis en we weten niet hoe we erop moeten reageren.
Het erkennen van onze hulpeloosheid is eigenlijk een goed beginpunt. Als we na een ontgoocheling of een verlies verwarring ervaren, dan dwingt dit ons om stil te staan en na te denken. Het woord “crisis” komt eigenlijk van het Griekse woord “krisis.” Het betekent ik beslis, ik oordeel of ik zonder af. Het is een uitnodiging om bewust te worden en onze omstandigheden in handen te nemen en te beslissen wat te doen. Worden we helden of slachtoffers?
De psychologen Richard Tedeschi en Larry Calhoun bespreken iets interessant in hun boek The handbook of Posttraumatic Growth. Wanneer we de stap zetten om de confrontatie met onze persoonlijke crises aan te gaan, beginnen we in een nieuwe taalvorm te spreken.
Bijna zonder te weten hoe, ontdekken we dat we nieuwe talenten hebben. We zien dat we sterker zijn dan we aanvankelijk dachten. En we stellen ook vast dat we in de strijd voor ons leven onze eigen helden zijn. Wat eerst een bijna ondraaglijke of onmogelijke moeilijkheid leek, wordt een levenslang leerproces.
We zijn allemaal slachtoffers van persoonlijke crises maar we hebben allemaal de middelen om ermee om te gaan
Er zijn veel soorten crises. Een ontwikkelingscrisis heeft te maken met de verschillende stadia van ons leven. We spreken van situationele crises als ze verbonden zijn met ongelukken en natuurrampen. Een existentiële crisis gaat over de zin van ons leven of over waarden… ze hebben allemaal twee gemeenschappelijke aspecten: de effecten op onze stemming en op ons gedrag.
Naar schatting bijna 80% van ons zal één of meerdere persoonlijke crises doormaken. We zullen in zekere zin slachtoffers van het lot zijn of slachtoffers van een omstandigheid of van gebeurtenissen die we zelf veroorzaken.
Zijn we helden of slachtoffers?
Maar we bezitten allemaal de nodige middelen. We kunnen van deze kwetsbare toestand en dit emotioneel gebrek aan stabiliteit overstappen naar dat andere punt waar we een nieuw perspectief verwerven. Het zal ons de kracht geven om controle en evenwicht terug te winnen en te groeien.
Gilbert Ross is een filosoof die gespecialiseerd is in persoonlijke groei. Volgens hem zijn alle tegenslagen een vorm van natuurlijke selectie. Alleen de mensen die de uitdaging aanvaarden en veranderen, zullen vooruitgaan. Alleen de personen wiens zelfvertrouwen vanuit deze ervaring groeit en die hun angsten overwonnen hebben, zullen zich verder ontwikkelen.
Of we het nu leuk vinden of niet, in de huidige wereld treden persoonlijke crisissen steeds meer op. We leven in een tijd van voortdurende verandering en onzekerheid. Wat vandaag zeker is, kan morgen onzeker zijn. Wat ons nu bepaalt, kan morgen verdwenen zijn. Voorbereid zijn op verandering is een onschatbare psychologische hulpbron. Gebruik het als je motor en weet dat er achter elke crisis een kans zit. We kunnen zelf beslissen of we helden of slachtoffers zijn.
