Heb je weleens gehoord van het mysterieuze Mandela-Effect?

Dit is een effect waarbij het collectieve geheugen wordt vervormd en er herinneringen worden gecreëerd die niet echt zijn.

Je hebt het gevoel alsof je iets al eens eerder hebt gehoord. Zou dat het het Mandela-Effect kunnen zijn? Dit interessante fenomeen is een vervorming van het geheugen waardoor een groep mensen zich iets ‘herinnert’ dat eigenlijk helemaal nooit is gebeurd. Maar wat heeft deze verdraaiing van het geheugen te maken met de man die zei: “Onderwijs is het krachtigste wapen dat je kunt gebruiken om de wereld te veranderen?”

Het is eigenlijk veel eenvoudiger dan het lijkt. Het Mandela-Effect is zo genoemd omdat, hoewel de grote Zuid-Afrikaanse leider in de gevangenis stierf als gevolg van problemen met zijn luchtwegen, een groot aantal mensen zich zijn overlijden anders herinnert. Ze kunnen zijn dood zelfs in detail omschrijven, die volgens hen namelijk plaatsvond lang voor zijn daadwerkelijke overlijden in de gevangenis van Robbeneiland.

De oorsprong van het Mandela-Effect

Paranormaal onderzoeker Fiona Broome was een van de eersten die deze term gebruikten. Dat komt omdat deze vrouw er vurig in geloofde dat Mandela jaren voor zijn echte overlijdensdatum in 2013 was gestorven. In feite kon ze met volledige zekerheid zeggen dat ze zich zelfs de details van de begrafenis herinnerde.

Tot Broome’s grote verrassing ontdekte ze dat haar levendige herinneringen aan de dood van Mandela volkomen vals waren. En later, toen ze de zaak onderzocht, merkte ze dat ze niet alleen was. Sterker nog, er waren veel mensen die toevallig hetzelfde ondervonden. Hoewel Nelson Mandela’s dood niet de enige gebeurtenis is waar we dit merkwaardige effect in zien, is het wel de bekendste. Vandaar de naam.

Waardoor wordt het Mandela-Effect veroorzaakt?

Er zijn pogingen gedaan om het fenomeen te verklaren. Sterker nog, het heeft tot groot debat en behoorlijk veel verschillende theorieën geleid. Ondanks het feit dat er zelfs in de psychologie en het kwantumuniversum gezocht is naar antwoorden, is niemand ooit tot een reden gekomen die iedereen overtuigt. Theorieën omvatten:

• Theorie van een multiversum. Geloof het of niet, sommigen geloven dat er alternatieve realiteiten worden gecreëerd door verschillende tijdlijnen te overlappen. Dat is hoe we gebeurtenissen herinneren die niet in onze realiteit plaatsvonden.
• Kwantumtheorie. De voorstanders van deze theorie geloven dat het effect wordt veroorzaakt door de verplaatsing van het menselijk bewustzijn door alternatieve universums. Het zorgt ervoor dat we ons verward voelen vanwege de dissociatie tussen het geheugen en wat er feitelijk is gebeurd. Sommigen geloven zelfs dat het te wijten is aan de activiteit van de Large Hadron Collider, in zijn beroemde deeltjesversneller.
• Manipulatietheorie. Anderen geloven dat manipulatieve experimenten van de overheid de schuld zijn. Als het gaat om complottheorieën spelen verbeelding en paranoia een grote rol.

• Psychologische theorie. Vanuit een psychologisch oogpunt zou het Mandela-Effect voort kunnen komen uit een geheugenprobleem dat verstoringen en vervorming veroorzaakt. Fragmenten uit ware herinneringen aan andere gebeurtenissen of onbewust gefabriceerde herinneringen vullen een nieuwe herinnering in. Deze theorie houdt verband met complotten. Het wordt gevonden bij mensen met dementie, geheugenverlies, mensen die ernstige trauma’s hebben gehad, enz.
• Bouwhypothese. Een andere theorie die het fenomeen verklaart, heeft te maken met hypnotische of suggestieve processen. Ze hebben de kracht om mensen hun herinneringen te laten verzinnen of te veranderen. Zoals werd aangetoond door psycholoog Elizabeth Loftus.
• Cryptomnesietheorie. Dit verklaart dat een herinnering levendig kan worden ervaren wanneer de oorsprong verwarrend is. We maken ons dus informatie die we hebben gelezen, gehoord of gezien eigen, alsof wij degenen waren die het hebben ervaren.

Meer gevallen van het Mandela-Effect

Zoals je ziet, is het moeilijk om het Mandela-Effect te verklaren, en zelfs de wetenschap zelf is het niet eens over de oorsprong. Wat we wel weten is dat de dood van Nelson Mandela niet het enige ‘slachtoffer’ van dit fenomeen is.

Het gebeurde ook met de jongeman van het Tiananmenplein in China die in 1989 voor de tanks ging staan. Velen geloven dat hij werd geraakt door een tank, terwijl dat niet echt gebeurde. Hetzelfde gebeurde met de zaligverklaring van Moeder Teresa en de dood van Mohamed Ali – voordat het echt gebeurde.

Het Mandela-Effect is nogal eigenaardig en moeilijk uit te leggen. Is het je ooit overkomen? Het is niet zo ongewoon. Zou het een alternatief zelf in een parallel universum kunnen zijn dat ons parten speelt?