Grijze haren en stress: zijn ze met elkaar verbonden?

Volgens de legende van Marie Antoinette, koningin van Frankrijk, werd deze vrouw, nadat ze veroordeeld werd tot de guillotine, op een dag wakker en was haar hele haar grijs geworden. Kwam dit door de stress die haar straf bij haar opwekte of moeten we dit verhaal puur als fictief beschouwen?

Een iets recenter verhaal is dat van Eric Moody, de heldhaftige piloot van de British Airways Vlucht 9. Hoewel alle motoren van het vliegtuig het begaven, was deze piloot toch in staat om het voertuig veilig te besturen, te landen, en zodoende alle passagiers aan boord te redden. Een jaar na deze ongelooflijke gebeurtenis, verbaasde Moody zich erover dat zijn hele hoofd plotseling vol grijze haren zat.

Waarom wordt haar grijs?

Haar wordt grijs wanneer de haarzakjes niet langer een stof aanmaken die ook wel melanine wordt genoemd. Melanine is de stof die ervoor zorgt dat haar kleur krijgt. Deze afname in de melanineproductie begint meestal rond het dertigste of veertigste levensjaar, bij Afrikaanse mensen iets later.

Dit betekent dus dat vergrijzing verbonden is aan het verouderingsproces. In uitzonderlijke gevallen, zoals de gevallen die we aan het begin van dit artikel noemden, kan haar in een zeer korte tijd ineens helemaal grijs worden, in dit geval wordt de vergrijzing beïnvloed door nog een andere factor: stress. Stress is mentaal, maar kan invloed hebben op het hele lichaam, waaronder ook het hart.

In het geval van Eric Moody, de onverschrokken piloot, is een jaar een zeer korte tijd om helemaal grijs te worden, waardoor stress dus een fundamentele factor is om te overwegen. We moeten dit soort conclusies echter met grote voorzichtigheid trekken: meerdere studies hebben namelijk onderzoek gedaan naar het verband tussen grijze haren en stress, zonder tot zeer concluderende resultaten te komen.

Dit komt doordat het vrij onethisch is om mensen bewust bloot te stellen aan een dergelijke mate van stress, en daarmee hun leven op het spel te zetten. In plaats daarvan moeten onderzoekers gebruik maken van stressoren die een veel minder heftige reactie opwekken dan de doodstraf of een vliegtuigongeluk kan doen. Voor dit soort studies werd daarom gebruik gemaakt van chronische stressoren, welke veel vaker voorkomen. Maar ook met deze stressoren konden de onderzoekers niet tot zeer concluderende resultaten komen.

Marie-Antoinette-syndroom

Er bestaat een soort haaraandoening die ook wel het ‘Marie-Antoinette-syndroom’ wordt genoemd. Dat wat deze koningin overkwam wordt namelijk niet gezien als plotseling grijs worden, maar eerder als plotseling een heleboel haar verliezen, waardoor het haar van kleur veranderde.

De reden waarom het haar in dit geval ineens van kleur lijkt te zijn veranderd, is omdat donkerder haar eerder uitvalt, waardoor reeds bestaande grijze haren ineens een stuk duidelijker zichtbaar worden. Dit soort haaraandoeningen doen zich echter niet zomaar van de ene op de andere dag voor. Er is een paar weken voor nodig.

Hoewel stress wordt gezien als een factor die dit proces kan triggeren, kan dit alleen gebeuren als de stress gepaard gaat met een genetische aanleg voor dit syndroom. Dit syndroom doet zich maar bij 0,2% van de hele wereldbevolking voor, het is dus vrij lastig om meer over uitzonderlijke gevallen te weten te komen, buiten dermatologische consultaties om.

Stress, leeftijd en grijze haren

Met het bovenstaande in ons achterhoofd, kunnen we concluderen dat stress wel degelijk invloed kan hebben op het ontstaan van grijze haren, mits de stressvolle situatie zo heftig is dat het de persoon in een levensbedreigende positie brengt. De relatie tussen stress en grijze haren is een stuk minder duidelijk als het gaat om stressoren waar we dagelijks aan worden blootgesteld: minder acute en minder chronische stressoren.

Toch is ten volle leven, gelukkig zijn met de dingen die je hebt en zo veel mogelijk van het leven genieten, altijd een goede manier om voor je lichamelijke en mentale gezondheid te zorgen en de ontwikkeling van grijze haren te vertragen.