God's Crooked Lines: paranoia of werkelijkheid?
God’s Crooked Lines is de verfilming van het boek van Torcuato Luca de Tena. Het verhaal gaat dat Torcuato Luca de Tena, schrijver van Los Renglones Torcidos de Dios, deed alsof hij een depressieve psychose had om opgenomen te worden in een psychiatrisch ziekenhuis.
Hij slaagde hierin en verbleef ongeveer 18 dagen in het Nuestra Señora de la Fuentecilla-ziekenhuis in Mexico, waar ongeveer 800 mensen verbleven. Uiteindelijk werd hij “betrapt”, de gezonde patiënt werd ontdekt, maar de doorgewinterde journalist kreeg het verhaal van zijn leven.
Deze ervaring gaf hem inzicht in het complexe micro-universum van de centra voor geestelijke gezondheidszorg van de jaren ’70. Ook het prijzenswaardige werk van de artsen, verpleegkundigen en verzorgenden. Professionals die er bovenal naar streven om de God’s Crooked Lines “recht te trekken”.
Vanuit deze ervaring schreef hij een boek, de essentie van anti-psychiatrie, waarmee hij het hele collectief, inclusief de patiënten zelf, waardig behandelde. Nu hebben we een nieuwe verfilming die, na de bioscopen te hebben doorlopen, in de Netflix-catalogus is beland en een van de meest bekeken inhoudswerken is geworden.
Wie echter op zoek is naar een millimetrische overeenkomst van de roman met al zijn personages en verhaallijnen in de door Oriol Paulo geregisseerde film, zal die niet vinden. Maar het eindresultaat stelt niet teleur.
“Bijzonder verfijnde persoonlijkheden zijn kwetsbaarder dan de meest saffieren; op dezelfde manier dat een kopje breekbaarder is naarmate de kwaliteit van het porselein hoger is.”
-God’s Crooked Lines-
Van boek naar film: God’s Crooked Lines
Wie het werk van scenarioschrijver en filmregisseur Oriol Paulo heeft gezien, is bekend met zijn onmiskenbare meesterschap in thrillers. Zijn spelletjes en wendingen in het script falen nooit om de kijker te verontrusten en in spanning te houden.
Voorbeelden hiervan zijn andere titels als Contratiempo, El cuerpo, Los ojos de Julia, Secuestro of Durante la tormenta. Los renglones torcidos de Dios ( 2022) verwijdert zich een beetje van de psychiatrische achtergrond die in het boek gedetailleerd en onmiskenbaar solide wordt behandeld. We missen bijzondere secundaire personages en meer psychologische contextualisering.
Het tempo en de dynamiek in de film zijn echter anders, en in dit geval richt de film zich uitsluitend op zijn centrale as, op zijn vrouwelijke hoofdpersoon. Vanuit haar hand, en door haar geest en labyrintische webben, zullen we ons in een fragiele lijn storten waar het moeilijk zal zijn om geestelijke gezondheid van waanzin, waarheid van verzinsel te onderscheiden.
“Alice feliciteerde zichzelf met het feit dat ze een exacte definitie had gevonden voor haar stemming: een stille droefheid.”
-God’s Crooked Lines-
Alice Gould, een vrouw op zoek naar de waarheid
De film begint met een uitzicht op een bos. Het wordt gevolgd door een weg waarop we een rode mustang zien, waarin een elegante vrouw reist. Dit begin doet sterk denken aan de visuele vertelling van Alfred Hitchcock.
De hoofdpersoon, Alice Gould, een privédetective die is ingehuurd om een vermeende zelfmoord in een psychiatrisch ziekenhuis te onderzoeken, reist in de auto. Ze gaat vrijwillig de instelling binnen en veinst paranoïde te zijn.
Tijdens haar onderzoek wordt ze geholpen door enkele van de gevangenen om uit te zoeken of de directeuren van het centrum verantwoordelijk waren voor de moord. Het duurt niet lang om een band met haar te krijgen.
Alice’s gevatheid, vastberadenheid en opmerkelijke intelligentie trekken ons aan, maar al snel beginnen twijfels over haar identiteit en geestelijke gezondheid de kop op te steken. Na een reeks zeer ernstige incidenten besluit de hoofdpersoon dat het tijd is om het centrum te verlaten.
Is ze echt een onderzoeker die is ingehuurd om een misdaad op te lossen, of is ze gewoon weer een patiënt, een slachtoffer van haar eigen waanideeën?
Lees ook dit artikel: Blij als Lazzaro, een film over goedheid
Tussen waanzin en geestelijke gezondheid: de eeuwige kwetsbaarheid van de waarheid
The Twisted Lines of God speelt meesterlijk met tijdlijnen en plotwendingen. Aan de ene kant zitten we gevangen in de eeuwige twijfel of Alice is wie ze zegt dat ze is of gewoon een andere bewoner van het psychiatrisch ziekenhuis zelf.
Haar confrontatie met de dokter, Samuel Alvar, stelt haar geestelijke gezondheid en geloofwaardigheid op de proef. Aan de andere kant zijn we getuige van moorden, ontsnappingen van gevangenen, branden en de mogelijkheid dat Alice het slachtoffer is van een complot om haar opgesloten te houden…
Al deze caleidoscoop van gebeurtenissen vindt plaats in een sombere sfeer, met eindeloze flashbacks en flashforwards, onthullende dialogen en dubbelzinnige personages die ons op elk moment van gedachten doen veranderen.
De waarheid in deze film is zowel breekbaar als een fata morgana. Het lijkt bijna een kaartenhuis dat in een oogwenk instort, om vervolgens weer op te staan met meer torens en nieuwe kaarten. In zekere zin is het de weerspiegeling van een zieke geest waarin alle mogelijkheden tegelijk bestaan en geen enkele solide genoeg is.
De verfilming van “The Crooked Lines of God” is een geduldige en goed gemaakte psychologische thriller die elke kijker beloont die houdt van plotwendingen en open eindes.
Een onverwachte wending
De roman The Crooked Lines of God was onvergetelijk, maar de film die Netflix ons brengt is acceptabel. Het schiet tekort ten opzichte van de climax en het meesterschap van Torcuato Luca de Tena’s goddelijke vertelling.
We kunnen er echter niets aan afdoen dat Oriol Paulo’s prestatie, als filmisch product, puur entertainment is. Bárbara Lennie, in de rol van Alicia Gould, is, zonder bang te zijn voor tegenspraak, het meest opmerkelijke aan de film.
Haar acteertalent is hypnotiserend en het is aan haar te danken dat de film meer dan twee uur duurt. Een ongetwijfeld buitensporige hoeveelheid tijd. De spreekwoordelijke twist waarmee de regisseur ons aan het eind achterlaat is opmerkelijk.
Een onverwacht stuk, een climax die alles breekt en opnieuw afstand neemt van de roman. Als onvermijdelijke spoiler is het de moeite waard om op te merken dat we nog steeds niet weten of de hoofdpersoon een bewoner of een slachtoffer van een valstrik is. Als de hele productie een mentale inspanning vraagt van de toeschouwer, dan nodigt de oplossing ervan uit tot een nieuwe reflectie.
Net als we aannemen dat Alice op het punt staat de psychiatrische afdeling te verlaten, arriveert er een bekend gezicht… Het is dokter Donadio, die ze zag als dokter García del Olmo, de man die haar inhuurde om de zelfmoord van haar zoon te onderzoeken. Een figuur die bij het zien van haar een raadselachtige vraag uitspreekt…“Hallo Alice, in wat voor problemen ben je nu weer verzeild geraakt?
Wellicht vind je dit artikel ook interessant: Een verkenning van de film Persona van Ingmar Bergman
Cinema en psychiatrische ziekenhuizen, een klassieker
Dit is een film die de fascinerende essentie van film noir ademt.The Crooked Lines of God doet ook heerlijk denken aan andere films zoals Shutter Island. Als Martin Scorsese ons een aan luciditeit grenzende Leonardo DiCaprio bracht met waanzin in een psychiatrisch centrum, dan heeft Oriol Paulo hetzelfde gedaan met Bárbara Lennie.
Er zijn veel films die instellingen voor geestelijke gezondheidszorg gebruiken om ons de kwetsbaarheid van de menselijke geest te laten zien. De meeste zijn zeer uitzonderlijk. Ze variëren van Remember tot Someone Flew Over the Cuckoo’s Nest.
Het zijn allemaal eerbetonen aan mensen die lijden, aan mannen en vrouwen die, zoals Luca de Tena zei, die kromme lijnen van het leven zijn die een verhaal hebben. Deze mensen zijn geen gekken, het zijn geen verschoppelingen uit onze samenleving.
Het zijn mensen die lijden, mannen en vrouwen die gevangen worden gehouden door hun mentale valkuilen. Om ze te begrijpen is het nodig om laag voor laag uit te graven, in hun verhalen te duiken. Je zult moeite moeten doen om contact te maken met hun universums om een glimp op te vangen van hun pijn en chaotische werelden.
De film God’s Crooked Lines van Oriol Paulo is een goede oefening om dit te bereiken. https://www.youtube.com/watch?v=VpZjyY4wPi0
