Emmy Noether: biografie van de vrouw die de natuurkunde revolutioneerde
Emmy Noether was een genie die het niveau van veel van haar tijdgenoten overtrof, maar zij kreeg niet de erkenning die zij verdiende. Albert Einstein heeft meerdere malen publiekelijk zijn bewondering voor haar uitgesproken.
De beroemde natuurkundigen Leon M. Lederman en Christopher T. Hill zeiden dat haar stelling mogelijk op hetzelfde niveau stond als de stelling van Pythagoras. Voor veel van haar collega’s en andere wetenschappers had zij een werkelijk bevoorrechte intelligentie om op de wereld los te laten. Voor anderen was Emmy Noether gewoon een vrouw, wat haar aanspraak op enige plaats van prestige ontkrachtte.
“Zuivere wiskunde is, op zijn manier, de poëzie van logische ideeën.”
-Albert Einstein, sprekend over Emmy Noether-
Het werk van Emmy Noether veranderde het panorama van de fysica en de wiskunde volledig. Ze is de moeder van de moderne algebra, en sommigen hebben gezegd dat zij de belangrijkste wiskundige in de geschiedenis is.
Desondanks had ze haar hele leven te maken met uitsluiting en discriminatie. Soms was dat omdat ze een vrouw was, soms omdat ze een Jood was. Misschien was de wereld er niet klaar voor om de prestaties van een vrouw te erkennen. Diep chauvinisme en antisemitisme waren nog zeer diep geworteld in haar wereld.
Emmy Noether en een familie van wiskundigen
Het was helemaal niet vreemd voor Emmy Noether om al op jonge leeftijd voor een leven in de wiskunde te kiezen. Ze stamde uit een familie die al minstens drie generaties lang opmerkelijke wetenschappers had voortgebracht. Geen van hen had echter bereikt wat zij had bereikt.
Emmy Noether werd geboren in Beieren, Duitsland, op 23 maart 1882. Haar vader, Max Noether, was wiskundige en professor. Hij had polio opgelopen toen hij 14 jaar oud was. Hoewel hij herstelde, bleef hij altijd problemen houden met een van zijn benen. Ondanks het feit dat hij een man was, geloofde hij altijd sterk in de gelijkheid van vrouwen.
Emmy’s moeder was Amalia Kaufmann, de dochter van welvarende kooplieden. Net als haar man, bezat zij een zeer vooruitstrevende mentaliteit voor haar tijd. Emmy had drie broers, allemaal jonger dan zij. Ze was bijziend en had een spraakgebrek, sigmatisme genaamd, vergelijkbaar met slissen. Ondanks dat was het duidelijk dat zij al op jonge leeftijd over een indrukwekkende intelligentie beschikte.
Uitsluiting uit het academische leven
Emmy Noether kreeg een goede opleiding en besloot op een gegeven moment moderne talen te gaan studeren. Ze begon echter de lessen van haar vader te volgen en besloot dat haar echte passie iets anders was: wiskunde.
Het probleem voor Noether was dat in die tijd vrouwen niet tot universiteiten werden toegelaten. De mogelijkheid om vrouwen toe te laten was wel overwogen, maar de discussie eindigde met een radicale veronderstelling: als ze vrouwen zouden toelaten, zou er chaos heersen.
Het gevolg was dat Emmy Noether zich tevreden moest stellen met het bijwonen van colleges als waarneemster, en alleen wanneer de docenten haar schriftelijk toestemming gaven. Ondanks deze beperkingen slaagde zij in 1903 toch voor het eindexamen.
Noether bleef haar werk ontwikkelen. In 1908 begon zij colleges te geven aan het Instituut voor Wiskunde van de Universiteit van Erlangen. De enige voorwaarde was dat zij een salaris kon ontvangen. Dankzij de hulp van haar vader accepteerde zij dit en bleef daar tot 1915.
In 1915 nodigde de beroemde wiskundige David Hilbert haar uit om les te geven aan de Universiteit van Göttingen. Een van de andere professoren protesteerde met de woorden: “Wat zullen onze soldaten wel niet denken als ze naar de universiteit terugkeren en gevraagd worden om aan de voeten van een vrouw te leren?”
Hilbert antwoordde: “Ik zie niet in waarom het geslacht van een kandidate een argument kan zijn tegen haar toelating als professor. We zijn tenslotte een universiteit, geen badkamer.”
Ondanks haar gaven en passie voor wiskunde, ontmoette Noether een oneindig aantal obstakels. Al deze obstakels waren het gevolg van de heersende opvattingen over de inferioriteit van vrouwen.
Het was niet makkelijk om een vrouw te zijn in een mannenwereld. Op het gebied van de wetenschap was de omgeving ronduit agressief. Desondanks bleef Noether vechten voor haar echte passie: wiskunde.
Glorie en het einde
Stap voor stap en jaar na jaar ging Emmy Noether vooruit in haar werk, totdat zij een van de belangrijkste wiskundigen ter wereld werd. Gedurende enkele jaren moest zij werken zonder salaris. Dit duurde tot 1923, toen zij een soort assistent van Hilbert werd en eindelijk betaald kreeg voor haar werk.
Met de komst van de nazi-macht werd Noether haar post ontnomen en moest zij spoedig haar toevlucht zoeken in de Verenigde Staten. In dit land vond ze een omgeving die veel ontvankelijker was voor haar ideeën en de waarde van haar werk. Hoewel het niet vrij was van chauvinisme, leek het in niets op haar geboorteland.
Hoewel Emmy Noether verschillende erkenningen kreeg, duurde het nog tot na haar dood voor zij een echte onderscheiding kreeg. Zij overleed op 14 april 1935 in Pennsylvania, Philadelphia. Albert Einstein gaf haar een ontroerend afscheidsbericht. Asteroïde 7001 en een krater op de donkere kant van de maan dragen nu haar naam.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
Corrales, C. (2004). Matemáticas y matemáticas: vida y obra de Emmy Noether. Matemáticas y matemáticos, 43, 185.
