Drunkorexia is het vervangen van voedsel door alcohol

"Eet niet in het weekend want je gaat alcohol drinken en je moet je calorieën onder controle houden." Dit is een recente en wijdverspreide praktijk onder jongeren tussen 17 en 24 jaar. Het doet de vraag rijzen of drunkorexia een nieuwe eetstoornis is.

Drunkorexia is een verandering van eetgedrag. Het komt het vaakst voor bij jonge universiteitsstudenten en manifesteert zich vooral in het weekend. In die tijd, en aangezien het hun doel is alcohol te consumeren tijdens hun vrije tijd, besluiten studenten hun voedselinname te beperken. Op die manier hebben ze meer controle over het aantal calorieën dat ze consumeren.

We hebben hier te maken met grensgedrag dat verontrustend is omdat het toeneemt. Wat begon als een praktijk onder universiteitsstudenten, verspreidt zich nu ook onder de 25- tot 35-jarigen.

Het is iets meer dan tien jaar geleden dat de New York Times deze praktijk voor het eerst beschreef en benoemde. Desondanks is drunkorexia momenteel niet geclassificeerd als een klinische categorie of stoornis in enig diagnostisch handboek.

Het is echter duidelijk dat het een soort eetstoornis is. Deskundigen waarschuwen dan ook voor de noodzaak om aandacht te besteden aan dit fenomeen, dat steeds vaker voorkomt.

Definitie, kenmerken en oorzaken van drunkorexia

Drunkorexia is een verandering van eetgedrag. De persoon die eraan lijdt, vervangt calorieën uit voedsel door calorieën uit alcohol. Het is geen duidelijke vorm van alcoholverslaving, noch is het een gewone eetstoornis zoals boulimia of anorexia. In feite is het een heel ander fenomeen dat aandacht, analyse en preventiemaatregelen vereist.

In 2020 deed de universiteit van Huddersfield (VK) onderzoek (Engelse link) in een poging om deze praktijk te begrijpen. De onderzoekers vroegen zich af of het eigenlijk een exclusieve gewoonte is van universiteitsstudenten en wat de beweegredenen zouden kunnen zijn.

Zij ontdekten dat drunkorexia in werkelijkheid een groeiende trend is die verder reikt dan de studentengemeenschap. Een laag gevoel van eigenwaarde (Engelse link) en het zoeken naar sensatie lijken twee van de triggers te zijn. Er zijn ook meer variabelen die we moeten kennen.

Hoe manifesteert het zich?

Het belangrijkste kenmerk van deze praktijk is het beperken van voedsel tijdens het weekend, met het idee om de calorieën uit voedsel te vervangen door die uit alcohol. Met andere woorden, het doel van drunkorexia is gewichtsbeheersing. Een andere motivatie is het genot van de alcoholische dranken zelf en de sociale context waarin ze worden geconsumeerd.

• Naast diëten met als doel het verbruik van calorieën door alcohol te compenseren, is er nog een ander doel. Dat is om sneller dronken te worden.
• Er wordt intensief aan lichaamsbeweging gedaan om deze calorieën voor het weekend te verbranden.
• Dit leidt vaak tot zuiveringsgedrag. Daarom laten mensen zichzelf overgeven of nemen hun toevlucht tot het gebruik van laxeermiddelen of diuretica.

De gevolgen van drunkorexia

Drunkorexia heeft een ernstige invloed op de gezondheid van een individu. Meer in het bijzonder, als de gewoonte zich over langere tijd uitbreidt en een gewoonte wordt. Dit komt door:

• De calorieën die uit alcohol worden gehaald zijn lege calorieën met nauwelijks enige echte voedingswaarde. Dit leidt tot uitdroging en een groot tekort aan vitaminen en mineralen.
• Het risico om alcoholverslaafd te worden is groter.
• Ook eetstoornissen zoals boulimia, anorexia, binge eating disorder, enz. kunnen zich ontwikkelen.
• Op lange termijn kunnen leveraandoeningen, hart- en vaatproblemen, diabetes, dementie, osteoporose, menstruatiestoornissen, versnelde veroudering, enz. optreden.

De cultuur van dunheid

Al decennialang leven we in een cultuur waarin de tirannie van het perfecte lichaam en dunheid als de enige vorm van schoonheid regeert. Sociale media is een spiegel waarin jongeren dagelijks naar zichzelf kijken om zichzelf te vergelijken en ook te beoordelen. Dit leidt tot praktijken die zowel steeds schadelijker als geraffineerder zijn.

• In de regel zijn een laag gevoel van eigenwaarde en sociale imitatie de kernelementen die aan de basis liggen van drunkorexia. Aan de ene kant voelen mensen de behoefte om hun eigen gewicht te controleren. Aan de andere kant hebben ze de wens om te integreren in hun sociale groep. In feite is drinken en dronken worden de manier waarop veel jongeren hun weekends doorbrengen.
• Slechte emotionele copingvaardigheden zijn een andere factor. Deze jongeren beschikken niet over de middelen om angst te beheersen en de door de maatschappij opgelegde schoonheidsidealen uit hun mentale verhalen te bannen.
• Academische druk, werk- en gezinsproblemen, en een algemene ontgoocheling met de maatschappij zijn andere motivatoren om naar alcohol te grijpen als ontsnappingsmechanisme.

Behandeling voor drunkorexia

In 2018 publiceerde de University of Southern California (Engelse link) een artikel over drunkorexia. Het stelde voor om een nieuwe diagnostische categorie op te nemen, die van voedsel- en alcoholstoornis (FAD). Het is duidelijk dat we hier te maken hebben met een echt ernstig probleem, waarin twee klinische sferen worden gecombineerd, namelijk alcoholgebruik en een eetstoornis.

In gevallen van drunkorexia moet de lijder naar een arts gaan om te worden doorverwezen naar gespecialiseerde centra. Multidisciplinaire zorg is nodig om de stoornis op psychologisch, voedings- en medisch niveau te behandelen. Lijders aan dit probleem zoeken echter meestal pas hulp als ze zwaar ondervoed zijn en verslaafd aan alcohol.

Elke patiënt heeft een individueel behandelingsplan nodig. Deze programma’s bestaan uit artsen, psychologen, voedingsdeskundigen en andere therapeuten die de nodige ondersteuning bieden. Daardoor zijn ze in staat hun eigen leven weer op te bouwen en nieuwe en verbeterde dagelijkse gewoonten aan te nemen. In deze gevallen moet altijd deskundige hulp worden ingeroepen.