De verschillende rollen binnen het gezin

Ondanks de vele technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van vruchtbaarheid en voortplanting, heeft elke baby nog steeds zowel een vader als een moeder. Bovendien kan een kind alleen overleven als het een gezin heeft dat voor hem kan zorgen. Deze structuur bepaalt de rollen binnen het gezin, die belangrijk zijn voor de psychologische ontwikkeling van een kind.

Een gezin is een georganiseerd systeem en vormt de fundamentele kern van de samenleving. Met andere woorden, het is een collectief met regels, waarden en bepaalde gedragsnormen. Er is dan ook sprake van verschillende hiërarchieën en rollen binnen het gezin. En dit wordt tegelijkertijd allemaal weerspiegeld in de samenleving.

De manier waarop leden van een gezin zich verhouden tot de rest van de samenleving, bepaalt hoe ze zich tot elkaar verhouden. Elk gezin heeft een reeks richtlijnen over wat goed en fout is en over het algemeen maken ze deze ideeën kenbaar via hun handelingen.

Ze hebben ook specifieke ideeën over wat elk gezinslid zou moeten doen. Dat is hoe de rollen binnen het gezin worden gedefinieerd. De definitie van elke rol en hoe deze tot uiting komt binnen het gezin is erg belangrijk voor ieders geestelijke gezondheid. Het is daarom noodzakelijk om duidelijke en gezonde banden op te bouwen.

Dit lijkt misschien vanzelfsprekend, maar tegenwoordig is dit helemaal niet meer zo eenvoudig. Het resultaat is een samenleving waarin hiërarchieën, gezagsdragers en de grenzen van het ego niet duidelijk zijn.

De primaire rollen binnen het gezin

De meest fundamentele en beslissende van alle rollen binnen het gezin is, de echtelijke rol. Dit is echter ook de rol die na verloop van tijd erg verwarrend kan worden.

De echtelijke rol heeft betrekking op de moeder en de vader en bestaat uit de dingen die zij samen delen buiten de kinderen om, zoals seksualiteit, gezinsbeslissingen, hun emotionele band enz.

Dan heb je ook nog de rol van moeder en de rol van vader. De definitie van deze rollen hangt sterk af van de culturele context. Toch zijn er enkele veelvoorkomende elementen die je in vrijwel elke cultuur ziet:

• De rol van de moeder is in de basis emotioneel. Deze rol heeft als functie om het kind steun en bescherming te bieden.
• De rol van de vader bevindt zich daarentegen in het midden van de band tussen moeder en kind. Het verlegt de grenzen van de moeder-kind dyade en markeert de grenzen voor wat wel en niet is toegestaan.

De andere rollen binnen het gezin zijn de rol van broer of zus en de rol van kind. De rol tussen broers en zussen dient om de basis te leggen voor een coöperatieve relatie tussen leeftijdsgenoten.

De rol van kind heeft betrekking op de band die kinderen hebben met hun ouders. Het heeft te maken met respect voor hiërarchieën en het internaliseren van de betekenis van autoriteit.

Problemen met de echtelijke rol

Wat we tot nu toe hebben beschreven, is het theoretische kader van de rollen die binnen een gezin gelden. In het echte leven zien ze er echter niet altijd zo uit. Als de ouders zich niet aan hun rol houden en de kinderen toestaan in hun ruimte te komen, dan kunnen de gevolgen hiervan zeer ernstig zijn.

Over het algemeen voelen kinderen die getuige zijn van conflicten tussen hun ouders zich schuldig en angstig. De gevolgen die dit heeft voor het kind, hangen meestal af van de intensiteit van de conflicten. In vrijwel alle gevallen zorgen dit soort situaties er echter voor dat een of beide ouders een deel van hun autoriteit verliezen.

Het is ook niet goed voor kinderen om te zien dat hun ouders zich seksueel uiten. Dit kan namelijk erg verwarrend voor hen zijn.

Afhankelijk van hoe oud de kinderen zijn en hoeveel informatie ze hebben, kunnen ze er bang of overstuur van worden of erdoor van streek raken. De gevolgen zijn vaak gevarieerd, maar over het algemeen hebben ze allemaal invloed op de normale ontwikkeling van een kind.

De rol van moeder en de rol van vader

Ouders spelen de belangrijkste rol binnen het gezin. In eerste instantie als stel en daarna als moeder en vader. Al deze rollen zijn echter onderling aan elkaar verbonden. De ideale moederrol is die van de ‘verzorgende moeder’ die voor haar kind zorgt en tederheid, fysieke genegenheid en emotionele steun biedt.

Sommige vrouwen zijn echter geneigd om hun kinderen te veranderen in hun enige liefdesobjecten. Ze negeren of minachten de vader en bouwen bezittelijke en overbeschermende banden op met hun kinderen.

Je hebt daarentegen ook afwezige moeders die helemaal geen moeite doen om een band met hun kinderen op te bouwen. In beide gevallen zijn de emotionele effecten even verwoestend.

De vader bepaalt meestal de richtlijnen voor aanvaardbaar gedrag. De vader is de derde figuur die de symbiose regelt tussen moeder en kind. Hij zorgt ervoor dat het kind niet exclusief beperkt blijft tot het maternale universum.

Tegenwoordig heeft de samenleving als geheel de neiging om het woord ‘vader’ en de rol van de vader te onderwaarderen. Een afwezige vader of een vader die zijn rol op een zwakke manier uitoefent, zal meer moeite hebben met het stellen van grenzen met zijn kinderen. Kinderen van dit soort vaders weten daarom meestal niet wat hun grenzen zijn.