De veerkrachtige persoonlijkheid: "Goedemorgen wereld, hier ben ik!"
Er zijn mensen die het vermogen bezitten om grote tegenslagen of heel pijnlijke en emotionele gebeurtenissen te boven te komen. We kunnen zeggen dat ze een erg veerkrachtige persoonlijkheid hebben.
Om een veerkrachtige persoonlijkheid te ontwikkelen moet je een positieve houding hebben en nooit opgeven.
Het verlies van een dierbare, lichamelijk of psychologisch misbruik, natuurrampen of mislukking zijn omstandigheden die ons uittesten. Je kan echter het vermogen ontwikkelen om in moeilijke situaties sterk te zijn en tegen de stroom in te zwemmen. Dit betekent dus dat je een veerkrachtige persoonlijkheid kan hebben.
Er zijn twee types van veerkrachtige persoonlijkheden. Ten eerste is er het vermogen om de eigen identiteit onder intense druk van vernietigende omstandigheden te beschermen.
Anderzijds bestaat er ook het vermogen om in pijnlijke situaties een positieve houding te bewaren. Het is een dynamisch proces waarbij we ons aanpassen aan nadelige omgevingen en traumatische ervaringen.
Het verband tussen lijden en de hersenen
Psychologische lijden verandert de hersenen. Voortdurend in een alarmtoestand zijn laat cortisolniveaus ontstaan die onder normale omstandigheden niet noodzakelijk zijn. Ons alarmsysteem heeft bijvoorbeeld cortisol nodig om het lichaam in een noodgeval voor te bereiden.
Wanneer onze cortisolniveaus echter overdreven en onafgebroken zijn, dan verhindert dit de groei. Bovendien kan het ook de reacties van het immuunsysteem en de aandachtsspanne beïnvloeden.
In stressvolle situaties speelt testosteron een cruciale rol. Vooral vijandige situaties laten de testosteronniveaus aanzienlijk dalen. Dit vermindert op zijn beurt de assertieve vermogens van een individu.
Het gevolg is dat dit een gebrek aan aandacht veroorzaakt. Het doodt ook de creativiteit van een persoon. Bovendien laat het hen patronen herhalen van wat ze al beleefd hebben.
Is de veerkrachtige persoonlijkheid een categorie?
In gevallen van posttraumatische stress kunnen we een geleidelijk onderscheid maken tussen een niet-veerkrachtige en een veerkrachtige persoonlijkheid. Het gevolg is dus dat er tussen beide uitersten vele gradaties bestaan.
Mensen die bijvoorbeeld geen veerkrachtige persoonlijkheid hebben, activeren herinneringen aan traumatische ervaringen op een intensere manier en vaker opnieuw dan de mensen met een veerkrachtige persoonlijkheid.
Ze doen dit ook op een dwangmatige manier en in de vorm van indringende gedachten. Deze herinneringen activeren hersengebieden zoals de locus caeruleus, de amygdala, de hippocampus en de neocortex.
Een veerkrachtige persoonlijkheid lijkt dus het resultaat te zijn van meerdere processen die de effecten van vijandige situaties tegenwerken. Hierin speelt dehydro-epiandrosteron (DHEA) een belangrijke rol.
Het is met name verantwoordelijk voor de daling van de activiteit van het cholesterol. Bovendien verhindert het de buitensporige verschijning van glucocorticoïden en glutamaat.
Dit betekent dus dat het hartinfarcten en ischemische beroerten helpt voorkomen. Deskundigen hebben statistisch vastgesteld dat personen met een groter intellectueel vermogen en cognitieve activiteit een hoger niveau van veerkracht hebben. Ze lijken vooral in staat om gemakkelijker met trauma’s om te gaan en ze te verwerken.
Empathie, zelfkennis, gevoel voor humor, een positieve benadering van situaties en gericht zijn op het heden zijn verschillende vermogens die veerkrachtige mensen bezitten.
Het zijn ook buigzame mensen die in hun leven op zoek gaan naar een betekenisvol doel. Bovendien hebben ze goede sociale vaardigheden en weten ze hoe ze met frustratie en onzekerheid moeten omgaan.
Mensen kunnen veerkracht opbouwen
Onze emoties en de manier waarop we met situaties omgaan, zijn niet in even grote mate van buitenaf geconditioneerd als ze van binnen zijn. Interpretatie is dus altijd de sleutel. Veerkracht opbouwen betekent dat we leren begrijpen dat negatieve emoties ons blokkeren en dat positieve emoties ons aanzetten tot verandering.
Specifiek betekent het dat we het vermogen ontwikkelen om in nadelige situaties positieve reacties te hebben. In vele gevallen bezitten we immers niet de macht om onze omstandigheden te veranderen. We kunnen echter wel vaardigheden ontwikkelen die reacties mogelijk maken die ons helpen om met onze moeilijkheden om te gaan.
Op dezelfde manier moeten we ook beginnen met conflicten te bekijken als mogelijkheden om te groeien. We moeten ons herinneren hoe we in het verleden obstakels overwonnen hebben. Ook dit zal ons helpen om veerkracht op te bouwen.
Om sterk te zijn hebben we een grote hoeveelheid volharding en vertrouwen nodig. We leren uit het verleden en laten toe dat we sterke emoties ervaren. Op die manier leren we hoe we ze op een intelligente manier kunnen sturen.