De theeceremonie en bewuste meditatie

De theeceremonie is onderdeel van de Zen-meditatierituelen. De Japanners noemen het Ichigo, wat ‘een moment, een ontmoeting’ betekent. Het draait hierbij volledig om het creëeren van een uniek, onherhaalbaar moment. Deelnemers zetten al hun zintuigen op scherp op dat moment zodat ze het met volledige overgave kunnen meemaken. Het is dan ook — in feite — een vorm van meditatie.

Een theeceremonie bestaat uit specifieke fases. Het is de bedoeling dat deelnemers deze fasen met volledig bewustzijn doorlopen. Dat is waar de theeceremonie namelijk om draait: je exclusief concentreren op het huidige moment en zelfs de allerkleinste details van het ritueel opmerken. Vergeet je haast en zorgen even en denk niet meer aan het hiervoor en hierna.

Dit ritueel is een gift van respect en genegenheid van de gastvrouw (of gastheer) naar haar (of zijn) gasten. Degene die de theeceremonie organiseert en leidt, hoopt de gasten een klein moment van ultieme rust te bezorgen. Daarom voert ze alles uit met een groot gevoel voor toewijding en aandacht voor detail.

Iedereen kan een theeceremonie organiseren. Zowel mannen als vrouwen zijn vrij om dit te doen. Voorbereidingen voor dit ritueel kosten veel tijd. In Japan kan dit zelfs jaren duren. In de oudheid waren het de samoerai die de theeceremonie beoefenden. Vandaar dat het haast als iets heiligs wordt gezien.

Het is cruciaal dat de persoon die de ceremonie begeleidt, weet hoe hij de thee op fatsoenlijke wijze moet bereiden. Dit kan niet zomaar op elke manier gebeuren. In de westerse wereld is het wellicht moeilijk om dit met dezelfde mate zorg en bewustzijn te doen als in Japan. De gastvrouw zal in elk geval het drankje zo perfect mogelijk moeten bereiden. Het resultaat dient aangenaam voor iedereen te zijn. Het moet een product van opmerkelijke gevoeligheid en aandacht zijn.

Ook horen de gasten te weten hoe ze de thee moeten drinken. De ceremonie bestaat uit 15 stappen en de gasten horen ze allemaal te kennen om de ceremonie de juiste wijze te doorlopen. Dit zal wellicht als erg ingewikkeld gezien worden door buitenstaanders, maar dat is het eigenlijk niet. Sterker nog, in de westerse wereld is de theeceremonie ondertussen bekender en wordt hij vaker uitgevoerd dan ooit tevoren.

De stappen van een theeceremonie

De theeceremonie bestaat uit 15 stappen. Deelnemers moeten elke stap doorlopen om het ritueel als authentiek te kunnen beschouwen. De stappen verlopen als volgt:

• De gastvrouw neemt de 3 basisprincipes in beschouwing: vrede, harmonie en kalmte. Ze moet zich concentreren op het aanreiken van deze 3 elementen aan haar gasten.
• Alle elementen die in de theeceremonie worden gebruikt, dienen gezuiverd te worden. Zuiverheid staat centraal in deze ceremonie.
• Er moet genoeg ruimte zijn voor alle gasten en deze ruimte moet klaargemaakt worden om deze gasten te ontvangen. Hou hun zitgemak in gedachten.
• Wijs een eregast aan. Deze persoon zal als voorbeeld dienen voor de rest van de gasten. De eregast hoort als eerste de ruimte binnen te treden.
• De gastvrouw begroet de eregast en wisselt een paar aardige woorden met hem of haar en alle andere gasten. Ze verwelkomt hen op een vrijgevige en respectvolle manier.
• De gastvrouw biedt iets lichts te eten aan, zoals gebak.
• Alle gasten dienen zich formeel aan te kleden. In het westen draagt men wit.
• De ingrediënten van de thee — het water en de theeblaadjes — horen ondertussen klaar te liggen. Iedereen moet stil zijn en rustig toekijken terwijl de thee gezet wordt.

De tweede fase

• De gastvrouw giet langzaamaan water in de theepot en laat iedereen toekijken, luisteren en elke seconde bewust meemaken.
• Vervolgens doet de gastvrouw de theeblaadjes in het water met dezelfde soort kalmte als in de voorgaande stap.
• Hierna wordt de thee stil per theekopje geserveerd. Bij sommige theeceremonies drinkt iedereen eerst van hetzelfde kopje en krijg daarna pas ieder zijn eigen thee.
• De kopjes worden uitgedeeld aan de gasten. Wanneer een gast zijn of haar kopje ontvangt, zegt hij of zij een aantal woorden uit dankbaarheid of feliciteren ze de gastvrouw.
• De gasten drinken de thee.
• De theeceremonie heeft twee rondes waarin de thee geserveerd wordt. Na de eerste ronde dekken de gasten hun kopjes af met een bordje. De basisceremonie loopt dan ten einde.

De theeceremonie en meditatie

De theeceremonie is overigens met name erg handig voor mensen die mediteren. De les van de theeceremonie is namelijk net zo simpel als diep: elk moment in je leven is uniek en zal nooit een tweede keer gebeuren.