De hersenen van meisjes worden sneller volwassen

Studies tonen aan dat de hersenen van meisjes sneller volwassen worden dan die van jongens. Synaptische pruning begint bij meisjes rond de leeftijd van tien jaar, net als cerebrale reorganisatie om snellere en meer effectieve verbindingen te bevorderen.

Wetenschappers vermoeden al enige tijd dat de hersenen van meisjes sneller volwassen worden dan die van jongens. Nu heeft een studie van de Newcastle University in het Verenigd Koninkrijk eindelijk de gegevens om hun hypothese te staven.

Bovendien hebben onderzoekers aangetoond dat de neurologische ontwikkeling bij meisjes tot tien jaar vroeger kan beginnen dan bij jongens. Onthoud wel dat de individuele verschillen aanzienlijk zijn en niet uitsluitend kunnen worden verklaard op basis van het geslacht.

We moeten verduidelijken dat de vroegere neurologische ontwikkeling van meisjes niet betekent dat zij een hoger intellectueel potentieel hebben. Dit betekent dat meisjes tussen de leeftijd van 10 en 12 jaar een grotere cerebrale organisatie en neurologische activiteit vertonen. Jongens daarentegen beginnen met ditzelfde rijpingsproces tussen de leeftijd van 15 en 21 jaar.

Met andere woorden, beide geslachten doorlopen hetzelfde proces. Aan het eind van dit proces zijn hun hersenen klaar voor interactie met hun omgeving en zijn ze onder andere beter in staat na te denken, op te letten en minder impulsief te zijn. Meisjes beginnen echter eerder met dit proces dan jongens.

Het is ook belangrijk iets te vermelden waar neurowetenschappers zich zorgen over maken, namelijk het effect dat onze moderne omgeving heeft op de hersenontwikkeling van kinderen.

Dit omvat onder andere:

• een zittende levensstijl
• sociale afzondering
• een voorkeur voor digitale prikkels
• druk van buitenaf om te presteren

Al deze factoren kunnen leiden tot een vertraagde ontwikkeling van de hersenen, omdat ze minder spelen en actief zijn.

Waarom worden de hersenen van meisjes sneller volwassen dan die van jongens?

De wetenschappers van de Newcastle University (Engelse link) die we hierboven vermeldden, voerden in 2013 een studie uit die onverwachte resultaten opleverde. Het doel van de studie, volgens professor in de psychologie Marcus Kaiser, was om het niveau van connectiviteit in de menselijke hersenen tussen de leeftijd van 4 en 40 jaar te begrijpen.

Toen ze hun tests en MRI’s uitvoerden, realiseerden ze zich iets heel belangrijks. Meisjes tussen 10 en 12 jaar oud hadden volwassenere hersenen dan jongens van dezelfde leeftijd.

Je vraagt je waarschijnlijk af wat we bedoelen met het woord “volwassen.” Dit betekent dat de hersenen al begonnen zijn met het proces van het wegsnoeien (pruning) van synaptische verbindingen die niet langer nodig zijn, om de hersenen efficiënter te reorganiseren. Laten we de gegevens eens nader bekijken.

Minder, sterkere en meer verfijnde synapsen

Als je zou zeggen dat een sterk, vaardig brein met goede mogelijkheden een brein is met een passend niveau van synapsen, zou je veel mensen in verwarring kunnen brengen.

Dat komt omdat we geneigd zijn te denken dat hoe meer neurale synapsen je hebt, hoe beter je hersenen zullen werken. Dat is echter niet het geval. Wetenschappers geloven zelfs dat een van de grootste problemen voor mensen met autisme hun hyperconnectiviteit is.

• Een van de sleutels tot een goede ontwikkeling van de hersenen bij kinderen is dus de pruning van synaptische verbindingen. Baby’s komen op de wereld met ongeveer 100 miljard neuronen. Tot ze ongeveer twee jaar oud zijn, maken deze neuronen een groot aantal synapsen aan. Rond die leeftijd begint echter ook het synaptisch snoeien.
• Het doel is om de synaptische verbindingen die de hersenen niet meer gebruiken te elimineren en de verbindingen die ze wel gebruiken te versterken (myeliniseren). Dit versterkingsproces maakt de synapsen die overblijven sneller en doeltreffender. Synaptisch snoeien gaat door tot je in de twintig bent.
• De studie van de Newcastle University toonde aan dat de hersenen van meisjes sneller rijpen dan die van jongens, omdat hun synaptisch snoeiproces eindigt tussen de leeftijd van 10 en 15 jaar. Bij jongens daarentegen eindigt dit proces pas op 20- tot 21-jarige leeftijd.

Verbetering van neurale connectiviteit tijdens kindertijd en adolescentie

Het feit dat de hersenen van meisjes sneller volwassen worden dan die van jongens, betekent niet dat we ze anders moeten opvoeden. Deskundigen pleiten er juist voor om de educatieve, emotionele en persoonlijke omstandigheden van kinderen aan te pakken, zodat zij een effectieve neurale connectiviteit kunnen bereiken.

Wat bedoelen we daarmee? De hersenen van een kind zijn er bijvoorbeeld niet voor gemaakt om de hele dag te zitten. Kinderen moeten bewegen, verkennen, ontdekken, spelen, met anderen omgaan en nieuwe sensaties, emoties en gevoelens ervaren.

Hoewel de hersenen van meisjes en jongens op verschillende momenten volwassen worden, is het belangrijk om de best mogelijke omstandigheden te creëren voor een optimale ontwikkeling van de hersenen, ongeacht het geslacht. Daarom kan het nuttig zijn om te onthouden wat de beste manieren zijn om hen daarbij te helpen.

Wat hebben kinderen nodig voor een optimale hersenontwikkeling?

Voor een goede ontwikkeling van de hersenen is emotionele steun nodig. Kinderen hebben gezonde hechtingen nodig. Een veilige, liefdevolle en aanhankelijke gezinsomgeving is essentieel. In die context kunnen de mensen om hen heen hen helpen hun emoties te beheersen en te begrijpen.

Een ander fundamenteel element is goede voeding. Bied kinderen hele, gezonde voedingsmiddelen aan en beperk bewerkte voedingsmiddelen met veel verzadigde vetten tot een minimum. Lichaamsbeweging is ook essentieel. Hun dagen moeten gevuld zijn met beweging, spel en praktische activiteiten.

Sociale interactie is een ander belangrijk element voor een gezonde ontwikkeling van de hersenen. Ze moeten genoeg tijd hebben om te spelen en tijd door te brengen met andere kinderen en volwassenen.

Onthoud dat factoren als stress en angst al op jonge leeftijd ernstige negatieve gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de hersenen. Help kinderen deze zo veel mogelijk te vermijden.

Vergeet tot slot niet de hoeksteen van de opvoeding van kinderen, namelijk het stimuleren van hun nieuwsgierigheid en creativiteit.

Het is heel belangrijk om hun vermogen om dingen uit te vinden, te creëren en te experimenteren te stimuleren. Ook moeten ze leren om fouten te maken, dingen goed te doen, nieuwe dingen te proberen, te voelen en de wereld in hun eigen tempo te ontdekken.

Hoewel de hersenen van elk kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelen, hebben wij de mogelijkheid en de verantwoordelijkheid om het proces te optimaliseren.