De classificatie van herseninfecties en hun symptomen

Wist je dat er zoiets bestaat als herseninfecties? De meeste mensen denken meestal dat infecties alleen in wonden voorkomen, dus het is moeilijk voor te stellen dat ze ook het zenuwstelsel kunnen aantasten.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Francisco Roballo.

Laatste update: 14 december, 2023

Mensen denken bij infecties meestal niet aan herseninfecties. Je kunt het je echter gemakkelijk voorstellen in elk ander deel van het lichaam. Maar laten we, voordat we hier dieper op ingaan, zeggen dat een infectie het binnendringen en woekeren is van ziekteverwekkers die gemakkelijk het zenuwstelsel kunnen aantasten.

Een infectie treedt op wanneer een ziekteverwekkend micro-organisme het lichaam binnendringt. De belangrijkste infectieverwekkers zijn virussen, bacteriën, schimmels en parasieten (Engelse link). Herseninfecties zijn meestal afkomstig van een externe bron, zoals de oren, neus of keel (onder andere).

Soorten herseninfecties

Afhankelijk van het aangetaste gebied kan de infectie meningitis zijn, die alleen het hersenvlies aantast, of encefalitis als het de rest van de hersenen aantast. Infecties van het hersenvlies veroorzaken verwarring, koorts, misselijkheid, een stijve nek, hoofdpijn en fotofobie.

Encefalitis veroorzaakt op zijn beurt dezelfde symptomen als meningitis en nog veel meer, afhankelijk van het aangetaste zenuwgebied. Tot slot kunnen infecties worden ingedeeld in virale, bacteriële, schimmel- en parasitaire infecties.

Virale infecties

Neurotrope virussen (Engelse link) hebben een speciale affiniteit voor het zenuwstelsel, vooral de virussen die hondsdolheid en poliomyelitis veroorzaken. De gevoeligheid van het zenuwstelsel hiervoor hangt af van de aanwezigheid van specifieke membraanreceptoren.

Een virus is een aggregaat ingekapseld in nucleïnezuur. Het kan leiden tot encefalitis of meningitis, afhankelijk van waar het zich nestelt.

Bacteriële infecties

Dit is een van de meest agressieve herseninfecties. Bacteriën zijn eencellige micro-organismen die voornamelijk hersenvliesontsteking veroorzaken. Deze ziekte kan leiden tot pussige hersenabcessen en celdood in het getroffen gebied.

Schimmelinfecties

Deze worden veroorzaakt door een schimmel die het zenuwstelsel binnendringt. Het menselijk zenuwstelsel is meestal beschermd tegen deze bedreigingen. Door een ziekte kunnen ze echter afnemen en de weg vrijmaken om te gedijen.

Parasitaire infecties

Parasieten zijn organismen die leven ten koste van een ander (een gastheer). Ze kunnen voortkomen uit een infectie elders in het lichaam en manifesteren zich meestal met symptomen als koorts, malaise en hypotensie. Malaria, amoeben en cysticercus zijn duidelijke voorbeelden.

Diagnose

Zoals we hierboven al zeiden, zijn de meeste infecties van het zenuwstelsel secundair aan infecties in andere delen van het lichaam. De meestvoorkomende symptomen zijn:

• Hoofdpijn.
• Koorts.
• duizeligheid
• Misselijkheid.
• Stuiptrekkingen.

Daarnaast variëren de symptomen op neuropsychologisch niveau afhankelijk van het type infectie en het gebied van het zenuwstelsel dat ze aantasten. Over het algemeen kunnen de volgende neuropsychologische symptomen aanwezig zijn:

• Acuut confusiesyndroom.
• Temporaal-ruimtelijke desoriëntatie.
• Aandachtsstoornissen.
• Geheugenstoornissen.
• Motorische agitatie.

Opsporingsmechanismen

Een vroege diagnose is van vitaal belang, omdat de symptomen in vrij korte tijd kunnen escaleren tot hersenbeschadiging. Daarom voert de arts meestal een verkennend onderzoek uit op basis van de voorgeschiedenis en recente activiteiten van de patiënt. Later zullen ze meer specifieke methoden gebruiken, zoals:

• Neurologisch onderzoek. Deze tests evalueren sensorische en motorische functies: onder andere gehoor, spraak, coördinatie of evenwicht. Kracht- en reflextesten zijn ook essentieel om de oorsprong van de symptomen te bepalen.
• Laboratoriumonderzoek. Urine- en bloedtesten zijn meestal het meest gebruikelijk vanwege hun effectiviteit bij het opsporen van antilichamen of lichaamsvreemde eiwitten. Deze componenten zouden in een normale situatie niet aanwezig moeten zijn. Hun aanwezigheid is dus een reactie van het lichaam op een infectieuze invasie.
• Analyse van hersenvocht. De vloeistof die zowel de hersenen als het ruggenmerg omringt en beschermt, is nuttig voor het opsporen van infecties, chronische ontstekingen en andere ziekten in het algemeen.
• Neurobeeldvormende technieken. Deze technieken zijn nuttig om tekenen van ontsteking en bloeding in de hersenen op te sporen. Enkele voorbeelden zijn computertomografie, magnetische resonantiebeeldvorming en een elektro-encefalogram.

Behandeling van hersenontstekingen

Dit hangt af van het aangetaste gebied en de diagnose. Deze ziekten zijn moeilijk te behandelen en in de meeste gevallen onomkeerbaar. Artsen laten de symptomen meestal voorbijgaan en passen dan gestandaardiseerde protocollen toe afhankelijk van het type infectie.

Als de infectie bijvoorbeeld bacterieel is, passen ze geschikte antibiotica toe om de symptomen te verminderen en proberen ze de ziekte terug te dringen.

De meestvoorkomende infecties

De twee meestvoorkomende infecties van het zenuwstelsel zijn meningitis en encefalitis. Bovendien is het belangrijkste symptoom een hersen- of ruggenmergontsteking die koorts, hoofdpijn, stuiptrekkingen en zelfs de dood veroorzaakt.

• Hersenvliesontsteking. De hersenvliezen zijn de benige weefselvliezen die de hersenen en het ruggenmerg omgeven. De infectie begint vaak bacterieel of viraal. Haemophilus meningitis komt het meest voor en treft vooral jonge kinderen. Vaccinatie tegen deze ziekte in de eerste levensjaren vermindert de kans op overlijden echter aanzienlijk.
• Encefalitis bestaat alleen uit een ontsteking van de hersenen, grotendeels veroorzaakt door bacteriën of virussen. Bovendien kan het primair zijn, door een directe virale infectie, of secundair, door eerdere complicaties. Ten slotte is het focaal als het specifiek is voor een bepaald gebied en diffuus als het meerdere gebieden treft.

De huidige status van herseninfecties

Gezien de incidentie van infecties van het zenuwstelsel in de algemene bevolking, richt het onderzoek zich voornamelijk op de preventie ervan. Dit gebeurt voornamelijk door vaccins en snelle en effectieve actieprotocollen.

Verder richt het huidige onderzoek zich op snellere en meer gespecialiseerde interventies voor elk type infectie. Daarom is de meest verstandige aanbeveling om een specialist te raadplegen wanneer de symptomen verschijnen om een mogelijke infectie uit te sluiten.