De Cassandra-metafoor: vrouwen in patriarchale samenlevingen
De Cassandra-metafoor wordt gebruikt om te verwijzen naar een persoon die gelooft dat hij de toekomst kan voorspellen maar niet bij machte is om het te veranderen. Dit vreemde fenomeen kan voor mensen die het meemaken, een kwelling zijn wanneer ze voorspellingen doen die andere mensen niet geloven.
In de Griekse mythologie was Cassandra één van de prinsessen van Troje. Ze was de dochter van Priam en Hecuba. Cassandra was een mooie vrouw die gezegend was met de gave de toekomst te kunnen voorspellen. Niemand geloofde echter haar voorspellingen.
Cassandra slaagde erin om op het resultaat van vele rampzalige gebeurtenissen te anticiperen. Ze voorspelde bijvoorbeeld dat haar volk het beroemde Trojaanse Paard zouden aanvaarden. De familie van Cassandra dacht dat ze gek was.
Ze geloofden haar schijnbaar onzinnige verhaal niet over het doel van de Grieken om de stad aan te vallen. We weten echter allemaal dat Cassandra gelijk had. De Trojanen werden verslagen. Hun stad werd zijn macht ontnomen en vernietigd.
Cassandra was een vrouw die niemand begreep. Sommige versies van de mythe zeggen dat haar gave een goddelijke straf was die de god Apollo haar opgelegd had. Deze straf was het gevolg van het feit dat Cassandra de godheid afgewezen had. Hij kreeg zijn wraak door haar een geschenk te geven dat haar alleen maar zou frustreren.
De Cassandra-metafoor en de onzichtbaarheid van vrouwen
Men heeft de term Cassandra-metafoor bedacht op basis van de verhalen over Cassandra. Mensen hebben het toegepast op personen die de neiging hebben om, vaak rampzalige, voorspellingen te doen die andere mensen niet geloven.
Als gevolg van de wetenschappelijke vooruitgang neigt onze maatschappij naar rationaliteit en empirisme. Deze vorm van denkt negeert irrationele ideeën zoals fantasierijke visioenen.
De meeste mensen negeren dus dit soort bevindingen of geloven dat ze gewoon toeval zijn. Zelfs in het Oude Griekenland beschouwde de heersende patriarchale maatschappij vrouwelijkheid als een synoniem voor onvolledigheid, zwakheid en een vatbaarheid voor dominantie en onderdrukking.
In die tijd waren onderwerping en stilzwijgen namelijk deugden die vrouwen moesten bezitten. Deze mentaliteit bestaat tegenwoordig nog steeds in zekere mate. Het heeft vele vrouwen in de onzichtbaarheid gedrongen.
De Cassandra-metafoor kan verklaren hoe het patriarchale denken de verantwoordelijkheid op zich genomen heeft voor de verwezenlijkingen van sommige vrouwen. Het erkent de successen van vrouwen dus niet.
Het patriarchale denken schrijft de successen van vrouwen dan toe aan figuren zoals hun vader, hun broer of hun echtgenoot. Tegenwoordig is het niet moeilijk om deze onzichtbaarheid bij vrouwen vast te stellen. In de media bijvoorbeeld hangt het succes van een vrouw af van haar fysieke uiterlijk.
De vrouw als handelswaar en eigendom
De mythe vertelt dat de soldaten Cassandra als geschenk aan de Griekse koning Agamemnon gaven zodra de Grieken Troje verslagen en ingenomen hadden. Dit verhaal is een oude spiegel.
Het toont ons namelijk ook hoe de samenleving het lichaam van een vrouw als handelswaar ziet. Mensen beschouwen het nog steeds als een voorwerp voor het genot van de man of als een vorm van reclame om producten te verkopen.
De objectivering van het vrouwelijke lichaam is ook nu nog aan de orde van de dag. Dat is één reden waarom de meeste vrouwen te maken krijgen met aanzienlijke barrières wat betreft hun persoonlijke en hun beroepsmatige ontwikkeling.
De maatschappij beoordeelt vrouwen met andere woorden meer op hun fysieke uiterlijk of leeftijd dan op hun vaardigheden, intellectueel potentieel of verwezenlijkingen. Nadat ze meerdere hindernissen en nadelen overwonnen hebben, slagen sommige vrouwen erin om toegang te krijgen tot machtsposities.
Ze verwerven ook erkenning voor rollen die de rollen overstijgen die traditioneel van hen verwacht worden. Schoonheid of de vaardigheid om voor anderen te zorgen zijn enkele voorbeelden van deze traditionele eigenschappen.
Veel vrouwen worden vaak belemmerd, onbevoegd verklaard of gewoon niet ernstig genomen. Dit kunnen we rechtstreeks in verband brengen met de Cassandra-metafoor. Het is het perfecte voorbeeld van hoe een samenleving doof blijft voor de verwezenlijkingen van vrouwen die de stereotypen overstijgen.