De beschaving en haar ongemakken
Freud was een groot volgeling van Nietzsche en zijn theorie dat de mens in zijn zuiverste staat iemand is die de voorschriften van het Dionysische volgt; degene die zich laat meeslepen door zijn meest oerinstincten. De sterkste driften bij de mens zijn volgens de psychoanalyse de seksuele drift (eros) en de doodsdrift (thanatos).
Freud neemt de Nietzscheaanse opvatting van de Dionysische mens over en bouwt in 1930 zijn meest filosofische werk op, The Malaise in Culture. Dit werk ontstond in moeilijke en turbulente tijden; Drie jaar later zou het einde van de Weimarrepubliek zijn en zou Hitler aan de macht komen. Zonder twijfel waren dit geen tijden voor optimisme.
Onvrede in de cultuur
Het belangrijkste onderwerp in Civilization and Its Discontents is het antagonisme tussen de natuurlijke driften van de mens en de culturele beperkingen daarop. De tegenstelling tussen beschavingen en driften ligt in de beperking van agressieve en seksuele driften om te proberen vreedzame gemeenschappen te creëren.
“…het schuldgevoel als het belangrijkste probleem in de ontwikkeling van beschaving.”
-Civilization and Its Discontents, Chapter VIII, P. 130-
De mens verminkt door beschaving
Voor Freud kan beschaving alleen waar zijn als de oerinstincten van de mens verstikken. Beschaving kan in eeuwige onvrede leven omdat de enige manier waarop ze kan bestaan is door de mens te onderdrukken. Om dat dierlijke aspect van hen te verminken, dat vrije en gevreesde beest dat Nietzsche zo bewonderde.
Nietzscheaans dionysisme is gebonden aan de regels van een beschaving. Zogenaamd maken deze regels het mogelijk en helpen ze ons om in “harmonie” te leven.
De culturele mens is neurotisch
Deze onderdrukking heeft slechte gevolgen. Ze maken de mens neurotisch en moe van de onderdrukking. Het schuldgevoel onderdrukt hun instincten en straft ze van binnenuit. Het verandert de mens in een kneedbaar en lafhartig dier.
De driften tegen het cartesiaanse cogito
Voor Freud is het cartesiaanse cogito een burgerlijke maatschappij en onderdrukt het de menselijke driften en instincten, waardoor ze ziek worden.. De mens kan zich niet ontwikkelen en voelt zich niet compleet, vrij en levend.
Het grijze leven van de beschaving, een routine gekenmerkt door werk zonder drang, zal ons leven grijs maken. Als vrije mensen elkaar vermoorden, is het logisch dat de beschaving zich opdringt om ze in harmonie te laten leven. Zo creëert beschaving zieke mensen.
Liefde en haat in de beschaving en haar misstanden
Freud geeft toe dat het moeilijk te accepteren is dat de mens dit instinct heeft om te leven en een drang naar dood en verderf. Het onderdrukken van deze instincten zou de werkelijke oorzaak zijn van beperkingen in de beschaving. Het leven en beschavingen worden geboren en ontwikkeld uit de botsing tussen liefde en haat.
Mensen hebben beschavingen nodig en om hun instincten te onderdrukken is veiligheid nodig, volgens Hobbes.
“Schoonheid heeft geen duidelijk nut; er is ook geen duidelijke culturele noodzaak voor. Toch zou de beschaving niet zonder kunnen.”
-Sigmund Freud in Civilization and Its Discontents-
In Beschaving en haar ongemakken enMozes en het monotheïsme legt Freud de natuurlijke neiging tot kwaad en wreedheid uit. Het is oerhaat en heeft desastreuze gevolgen. De mens bevredigt zijn verlangens door wetten en mensenrechten te negeren.
Ze vernederen, kwellen, doden en stelen. Maar omdat ze deze daden moeten opgeven om bij een samenleving te horen, krijgen mensen het gevoel dat ze stammen- of nationale conflicten kunnen beheersen.
