Het zijn niet de dagen die we ons herinneren; het zijn de momenten

Het geheugen is niet alleen maar een intellectuele functie. Het geheugen van een persoon is niet hetzelfde als het geheugen van een computer: het zijn niet data die worden opgeslagen, maar ervaringen. Dit betekent dat we ons visuele afbeeldingen herinneren: woorden, maar ook geuren, smaken en sensaties.

We zouden kunnen zeggen dat het geheugen van een mens een affectieve functie is. De informatie en ervaringen die we ons herinneren komen bijna nooit overeen met objectieve data. Het menselijke geheugen is creatief en als resultaat onderdrukt of voegt het elementen toe aan deze herinneringen, afhankelijk van de gevoelens die erbij betrokken zijn.

Er zijn zelfs momenten waarop we ons dingen herinneren die helemaal niet gebeurd zijn. Dit is vooral het geval met herinneringen uit de kindertijd. Een fantasie is zo intens geworden dat het deel uit is gaan maken van onze herinneringen, zonder dat het echt gebeurd is.

De ervaringen die we ons herinneren

Het geheugen is eigenlijk in staat om alles op te slaan dat we meemaken tijdens ons leven, maar we kunnen ons alleen een aantal van deze dingen herinneren, de andere bevinden zich in ons onderbewustzijn.

Volgens een onderzoek dat in Canada plaatsvond, worden onze vroegste herinneringen gewist om plaats te maken voor nieuwe. Daarnaast hebben we die eerste herinneringen niet, omdat er tijdens die fase een aantal van de meest diepgaande ervaringen van onze psyche plaatsvinden. Deze worden uiteindelijk onderdrukt, omdat ze uiteindelijk ondraaglijk kunnen worden voor ons bewustzijn.

Desondanks behouden we veel van onze herinneringen en deze komen voor in ons bewustzijn als een geïsoleerde sensatie die op datzelfde moment heel diep is. Bijvoorbeeld: als je een melodie hoort, kan er een emotie worden geactiveerd die ons terugvoert naar het verleden, maar we kunnen ons niet precies herinneren wat de datum was of wat de gelegenheid was.

In het algemeen kunnen we zeggen dat wat we ons bewust herinneren datgene is dat veel aandacht of concentratie vereiste en dat inhoud bevatte die we begrepen. Het zijn zowel positieve of negatieve situaties, maar altijd redelijk belangrijke zaken die geen emotioneel verwarrende of tegengestelde inhoud bevatten.

We herinneren ons minder gewone dingen beter

Deze situaties die geheel onze aandacht vangen, bestaan gewoonlijk uit een serie componenten. Mentale concentratie, onze zintuigen alert, een sterk associërend gevoel en een paar elementen van verrassing of nieuwheid die verband houdt met de drie vorige componenten. Dit is waarom het vrij simpel is om minder gewone dingen te onthouden, terwijl we de dingen die routine zijn sneller vergeten.

We herinneren ons bewust de momenten die op een bepaalde manier onze volledige aandacht vereisen en die een emotionele impact op ons hebben. Die momenten moeten ook volledig te begrijpen zijn voordat ze vast komen te zitten in ons bewustzijn. Anders worden ze in het algemeen onderdrukt.

De onvergetelijke momenten

Wat niet vergeten wordt, is datgene wat ons dwingt om een situatie te beleven in het heden. De momenten waarop je je voelt alsof jij één bent met het universum, waar niets meer is dan datgene wat je om je heen hebt, en je je voelt alsof de wereld eindigt en begint precies daar waar jij staat. Dit geldt zowel voor fijne herinneringen als verschrikkelijke herinneringen. 

Het zijn de momenten waarop je je leven voelt pulseren onder je huid. Het maakt niet uit of het overdag of ‘s nachts is, of het warm of koud is. Het enige dat ertoe doet is dat je je voelt alsof je de hoofdpersoon bent van een verhaal en tegelijkertijd voel je je eeuwig.

Deze momenten zijn zo indrukwekkend, dat we ze zelfs na jaren nog naar boven kunnen halen met een enkele emotie. Er zijn overblijfsels met genoeg intensiteit dat je het moment bijna helemaal opnieuw kunt beleven.

Afhankelijk van de ervaringen die voor of na dat moment kwamen kan de herinnering heel precies zijn of minder precies. Als er na een negatieve ervaring positieve dingen gebeurden, wordt het negatieve minder pijnlijk en lukt het misschien zelfs om erom te lachen. Als er daarna nog meer moeilijke situaties ontstonden, kan het zijn dat er afkeer ontstaat.

Als wat wij meegemaakt positief was, maar als hier negatieve momenten op volgden, zullen we het ons herinneren met nostalgie. Als wat daarna kwam prettigere tijden waren, kan het geheugen van de emotie zeer intens en bevredigend zijn.

Dit is hoe het geheugen is: creatief en flexibel. Net als een spons die deze unieke en onvervangbare momenten die een verschil in ons leven hebben gemaakt absorbeert. Net als een mooi album vol met foto’s dat we doorlopen wanneer ons hart het nodig heeft. We beseffen dat het niet de dagen zijn die we ons herinneren. Het zijn de momenten.