Chronische stress kan je je geheugen laten verliezen

Als je gedurende weken of maanden aan chronische stress lijdt, kan dit je hersenen veranderen. Bijwerkingen zijn onder andere geheugenverlies, slechte concentratie, gebrek aan focus en slechte besluitvorming.

Chronische stress kan je leven beïnvloeden zonder dat je het weet. Leven met chronische stress is als leven in een hogesnelheidstrein. In het begin lijkt alles normaal en ben je dankbaar dat het zo snel gaat. Beetje bij beetje realiseer je je dat je nauwelijks geniet van het uitzicht en dat je lichaam en geest zich beginnen te verzetten tegen de rit.

Thich Nhat Hanh, de bekende boeddhistische monnik, en auteur van vele boeken, waaronder Being Peace, stelt dat je gevoelens en emoties als wolken zijn die in de wind komen en gaan. Dit is waar, en daar midden in is het moeilijk om je evenwicht te vinden, je innerlijke rust te vinden en je geest te laten werken zoals het hoort.

Het is niet makkelijk om de psychologische effecten die stress en angst op je geest hebben te verwerken. Het probleem is echter dat het ervaren van chronische stress het nog erger maakt. Als je lange tijd in een staat van chronische stress verkeert, zal dat je veel schade berokkenen en zult je de verborgen effecten ervan gaan zien.

Je moet je realiseren dat je bevinden in een stressvolle omgeving of onder stressvolle omstandigheden, een tol kan eisen van je lichaam. Het kan leiden tot spierpijn, spijsverteringsproblemen, slaaptekort en vele andere factoren die je levenskwaliteit beïnvloeden. Er is echter nog iets anders dat het vermelden waard is: je kunt ook last krijgen van geheugenverlies.

Chronische stress en geleidelijk geheugenverlies

Als je gestrest bent, voel je de wereld om je heen te snel draaien. Het is echter het tegenovergestelde. Je cognitieve vaardigheden worden vertraagd. Het is onder andere moeilijker voor je om je te concentreren, beslissingen te nemen en een nieuwe taak te beginnen. Bovendien speelt je geest enge spelletjes met je hoofd, waardoor je twijfels en bedreigingen krijgt die niet echt zijn.

Het lijkt misschien overbodig, maar stress zorgt voor meer stress. Dus, en zelfs als je de hoofdpijn, duizeligheid en slaapproblemen opmerkt, besef je niet hoe schadelijk het is voor je emotionele en cognitieve prestaties. Je onwel voelen, hulpeloos, ongemotiveerd, en dingen vergeten zijn symptomen die je serieus moet nemen.

Chronische stress en geheugenverlies

Van tijd tot tijd last hebben van stress is niet gevaarlijk. In de meeste gevallen kan stress je helpen bepaalde doelen te bereiken, bepaalde uitdagingen te overwinnen en het makkelijker maken om door te gaan met leven als mens. Als die toestand echter permanent wordt, zul je de verborgen effecten ervan gaan zien.

Dokter Jannine Wirkner van de Universiteit van Greifswald voerde studies uit die iets belangrijks aantonen (Engelse link). Acute stress, in kleine hoeveelheden, kan je geheugen verbeteren. Dit is geweldig als je tests moet doen. Chronische stress en het voortdurend vrijkomen van cortisol maakt het echter moeilijker voor je om nieuwe herinneringen te creëren.

Stress kan elk van de geheugenprocessen in je hersenen verstoren. Dit betekent dat het de codering, de consolidatie en het herstel onderbreekt.

Chronische stress en de effecten daarvan op de hippocampus en de prefrontale cortex

Aan de andere kant heeft een andere studie van Dr. Kim Jeasokok van de Universiteit van Florida interessante bevindingen opgeleverd (Engelse link). Wanneer het cortisolniveau te hoog is, verandert de morfologie van de hippocampus. Deze hersenstructuur, gerelateerd aan je geheugen en emoties, krimpt als gevolg van stresshormonen.

Er is ook een andere keerzijde van chronische stress. Het feit dat je in een constante staat van alarm bent, zorgt ervoor dat je amygdala de activiteiten van je prefrontale cortex stopt. Dit kan het moeilijker maken om logica te gebruiken, na te denken over dingen en beslissingen te nemen.

De relatie tussen geheugen en stress

Chronische stress kan dingen complexer maken dan je in eerste instantie dacht. Vergeet niet dat het chronisch wordt als je je weken of maandenlang ergens zorgen over maakt en onder grote druk staat. Dit maakt dat je geheugen achteruit gaat. Posttraumatische stressstoornis zorgt er echter voor dat je specifieke dingen juist beter onthoudt.

• Als je dramatische ervaringen opdoet met een hoge emotionele lading, houdt je hippocampus die vreselijke beelden en gevoelens voor onbepaalde tijd vast.
• Dergelijke ervaringen kunnen het echter ook moeilijker maken om nieuwe herinneringen te creëren. Dit maakt plaats voor problemen met redenering, zoals onder andere een gebrekkige reflectieve en logische analyse, gebrek aan focus, en slechte besluitvorming.

Dit laat zien hoe complex je hersenen kunnen zijn. Ondanks deze omstandigheden, trauma’s, en hoe chronische stress je beïnvloedt, probeer dit te onthouden. Je hersenen zijn als plastic, het kan deze effecten veranderen en terugdraaien.

Lichamelijke activiteiten, psychologische therapie, meditatie, stressmanagement en je richten op een gezonde levensstijl kunnen je helpen om de manier waarop je je voelt en de plasticiteit van de hersenen te verbeteren. Je moet er vandaag al mee beginnen!