7 psychologische gevolgen van de coronaviruscrisis

Naast het nemen van extreme maatregelen om jezelf tegen COVID-19 te beschermen, is het essentieel dat je ook voor je geestelijke gezondheid zorgt. Te midden van deze crisis moet je je bewust zijn van de psychologische effecten van de coronaviruscrisis en er klaar voor zijn.
7 psychologische gevolgen van de coronaviruscrisis
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Gezondheidsinstellingen en overheidsorganisaties informeren ons voortdurend over maatregelen ter bescherming tegen de opmars van COVID-19. Een ding waar echter niet veel over gesproken wordt, zijn de psychologische gevolgen van de coronaviruscrisis.

Factoren zoals sociaal isolement, huisarrest en onzekerheid kunnen onze geestelijke gezondheid zeker beïnvloeden. Daarnaast is er nog een andere cruciale factor waarmee we geen rekening houden.

Duizenden mensen met depressie of angststoornissen beschouwen deze situatie als een factor die hun toestand verder kan verergeren. Daarom is het essentieel om hulp- en ondersteuningsstrategieën aan te bieden, zodat ze zich tijdens hun isolement gesteund en verzorgd voelen.

Het is duidelijk dat we nog nooit zo’n situatie hebben meegemaakt. Dit betekent echter niet dat we allemaal in moeten storten. Integendeel zelfs. We moeten ons actief blijven verdedigen tegen zowel het coronavirus als de ‘bijwerkingen’ ervan (irrationeel gedrag, ongegronde angsten, enz.).

Je bent verplicht te reageren en bruggen en banden te creëren, zodat binnen elk gezin, in de stilte van elk huis of elke kamer, je gedachten je niet verraden en het lijden niet intensiveren. Daarom raden we je aan om de psychologische impact dat dit type crisis kan hebben te leren kennen.

Psychologische gevolgen tijdens de coronaviruscrisis

Zeven psychologische gevolgen van de coronaviruscrisis die je moet kennen

Het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet heeft onlangs een studie gepubliceerd over de psychologische gevolgen van de coronaviruscrisis.

Om dit uit te voeren, hielden de experts rekening met andere vergelijkbare situaties (natuurlijk niet met dezelfde impact). Een daarvan was bijvoorbeeld de quarantaine die in verschillende steden in Canada werd opgelegd als gevolg van de SARS-uitbraak in 2003.

De bevolking kreeg 10 dagen huisarrest en psychologen maakten vervolgens van de gelegenheid gebruik om de effecten van dit soort situaties te analyseren. Uit deze informatie en de observaties uit onze huidige situatie kunnen we voorspellen dat de psychologische gevolgen van het coronavirus onder andere de volgende kunnen zijn.

1. Opsluiting of huisarrest langer dan 10 dagen veroorzaakt stress

Een van de maatregelen die we nemen om het coronavirus te voorkomen en zelfs om door de ziekte zelf heen te komen (als de symptomen mild zijn), is door een quarantaine uit te voeren.

Deze huidige isolatieperiode is in veel landen 15 dagen. Een ding dat de onderzoekers in deze studie, dokters Samantha Brooks en Rebecca Webster van King’s College London, konden zien, is dat onze geestelijke gezondheid echter na 10 dagen begint te lijden.

Vanaf dag 11 ontstaan stress, nervositeit en angst. Dus als een beperking van meer dan 15 dagen wordt opgelegd, zouden de effecten voor de meeste mensen veel complexer en moeilijker te beheersen zijn.

2. De angst voor infectie wordt irrationeel

Een van de meest voor de hand liggende psychologische gevolgen van het coronavirus is de angst voor infectie. Wanneer een epidemie of pandemie voortduurt, heeft de menselijke geest de neiging om irrationele angsten te ontwikkelen.

Het maakt niet uit dat we over betrouwbare informatie beschikken. Het is niet relevant dat we worden gewaarschuwd voor veiligheidsmaatregelen (handen wassen, afstand van meer dan één meter…). Geleidelijk ontwikkelen we namelijk steeds meer ongegronde angsten.

Er kan bijvoorbeeld een irrationele angst zijn dat de infectie ook afkomstig kan zijn van het voedsel dat we eten, of dat onze huisdieren het mogelijk over kunnen brengen. Dit zijn extreme situaties waar we niet aan moeten denken.

3. Verveling en frustratie tijdens de coronaviruscrisis

Het is duidelijk. In een context waar sociale interactie wordt verminderd, waar alleen stilte heerst op straat en we gedwongen worden om onszelf op te sluiten in ons huis, is het duidelijk dat het niet lang zal duren voordat het monster van verveling arriveert.

Je weet dat er veel manieren zijn om dit te bestrijden. Maar naarmate de dagen verstrijken en de onzekerheid groeit, wordt de steek van frustratie al voelbaar. Het niet kunnen handhaven van je levensstijl en je bewegingsvrijheid creëert complexere en problematische emoties.

4. Het ontbreken van basisgoederen en paniekaankopen

In de context van een epidemie of pandemie werkt de geest vaak impulsief. Een van die effecten is het in paniek aankopen doen. Heb je wel eens gehoord van de klassieke piramide van basisbehoeften van Abraham Maslow? Aan de onderkant moet de mens worden voorzien van voedsel en basisgoederen om zich goed te voelen.

In een scenario van onzekerheid richten je hersenen hun aandacht op die prioriteit: dat je niet zonder die basisbenodigdheden moet komen te zitten.

Het maakt dan niet uit dat supermarkten geen leveringsproblemen hebben. Het maakt ook niet uit dat apotheken niet zonder medicijnen komen te zitten. Je geest kan proberen je te laten geloven dat je zonder die dingen komt te zitten en dat je je moet haasten om ze te gaan hamsteren.

5. Wantrouwen: ze geven ons niet alle informatie!

Een ander psychologisch gevolg van de coronaviruscrisis is het wantrouwen van geautoriseerde bronnen: gezondheidsinstellingen, politici, wetenschappers en andere experts. Er komt een moment te midden van deze crises en onzekerheid wanneer de menselijke geest zich loskoppelt en gaat wantrouwen.

Dit is iets wat bleek uit de SARS-crisis van 2003. De reden? Soms gaven de autoriteiten tegenstrijdige informatie. Andere keren was er geen coördinatie tussen verschillende leden van de regering, de gezondheidszorg en andere rechtsgebieden. We moeten onthouden dat dit een ongebruikelijk gebeurtenis is en we hebben nog nooit zoiets op deze schaal meegemaakt.

We moeten ook bedenken dat deze tegenstander, COVID-19. onbekend is, net als SARS in zijn tijd. De autoriteiten reageren op basis van gebeurtenissen en behoeften. Het populaire wantrouwen is in dit verband de ergste vijand. Samenzweringstheoriën beginnen toe te nemen en worden, in plaats van te helpen, juist een belemmering.

6. Mensen met psychische stoornissen kunnen meer last krijgen

In het begin wezen we hier al op. De meest kwetsbare bevolking, mensen met depressie, fobieën, gegeneraliseerde angst en obsessief-compulsieve stoornissen, kunnen in deze context veel meer lijden. Het is van vitaal belang dat ze zich gesteund voelen en deze dagen niet alleen doorbrengen.

Negatief denken tijdens de coronaviruscrisis

7. De ergste vijand van allemaal tijdens de coronaviruscrisis: negatief denken

Er is één voor de hand liggende en zeer gevaarlijke factor bij de psychologische gevolgen van de coronaviruscrisis: negatief denken. Dit is het soort denken dat altijd angstig is en het ergste verwacht.

De gedachte die je vertelt dat je je baan verliest, dat niets meer hetzelfde zal zijn, dat je geïnfecteerd zal raken, dat iemand van wie je houdt zal sterven en dat de economie zal instorten.

Doe niet mee aan dit soort denken. In plaats van te helpen, brengt het je geest in verwarring en brengt het het ergste in je naar boven. Zorg dus voor je gezondheid, volg de preventieve maatregelen en zorg vooral voor je psychische gezondheid.

Blijf in tijden van crisis kalm en creëer banden. We zitten allemaal samen in dezelfde boot. Laten we elkaar dus helpen om deze situatie die met de tijd zal verstrijken, met succes te overwinnen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Neil Greenberg, Fm., … James Rubin, G. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet6736(20). https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30460-8

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.