Zolpidem: eigenschappen en bijwerkingen

Zolpidem, ook wel in Nederland bekend als Stilnoct en Zolpidemtartraat, wordt gebruikt bij slaapproblemen die af en toe optreden. Het is een snelwerkend kalmeringsmiddel, wat het nuttig maakt voor mensen die moeilijk in slaap komen of die ‘s nachts vaak wakker worden.

Sommigen van jullie zijn misschien al bekend met het middel. Zolpidem is één van de vaakst voorgeschreven medicijnen voor slapeloosheid voor de korte termijn. ‘Korte termijn’ wil in deze situatie zeggen dat je het slechts een dag of twee gebruikt, tot maximaal een maand. Gebruik je het langer, dan loop je het risico op ontwenningsverschijnselen.

Sterker nog, de United States Air Force zet het in het om zijn piloten met hun slaapproblemen te helpen na een missie. Het is effectief, werkt snel en resulteert in tegenstelling tot benzodiapinen niet in een enorme ‘kater’ de volgende dag.

Maar het is geen ongevaarlijk medicijn alleen omdat het geen benzodiapine is en niet als spierontspanner werkt. Het kan erg verslavend zijn als je het te lang achter elkaar gebruikt.

Waar is zolpidem voor bedoeld?

Zoals we al zeiden wordt zolpidem voorgeschreven door artsen om korte termijn slaapproblemen te behandelen. Het werkt op een manier die vergelijkbaar is met benzodiapinen: het beïnvloedt je gamma aminobutyric acid (ofwel GABA-)receptoren. Het verschil is dat het op een moleculair niveau twee verschillende samenstellingen zijn. Zolpidem heeft ook geen effect op je medulla oblongata. Daardoor heeft het geen spierontspannende werking, waardoor je ademhaling en hartslag niet beïnvloed worden.

• Interessant genoeg verandert dit medicijn minder de structuur van je slaap dan andere slaapmedicatie. Hieronder vallen zowel de remslaap en als de non-remslaap.
• Doktoren schrijven zolpidem ook voor voor mensen met het rustelozebenensyndroom, ook bekend als het ‘restless leg syndrome’. Het is vaak ook erg effectief voor ouderen.

Zolpidem maakt deel uit van een medicatiegroep die ook wel de ‘Z-drugs’ worden genoemd. Andere voorbeelden zijn zoplicone en zaleplon, die ook op benzodiapinen lijken en worden gebruikt om slapeloosheid te behandelen.

Hoe kun je zolpidem het beste nemen?

Net zoals het merendeel van verkrijgbare medicatie, hoor je zolpidem alleen te krijgen (en te nemen) op doktersvoorschrift. Een arts hoort te besluiten of je dit kalmeringsmiddel zou moeten nemen en hoelang. Het kan je slaapkwaliteit verbeteren, maar je zou het niet langer dan vier weken moeten nemen.

Het is snelwerkend, dus wees klaar om zo’n 7 tot 8 uur te slapen. Als je deze medicatie neemt, hoor je uiteraard ook niet achter het stuur te kruipen. Dat geldt ook voor andere dingen die je volledige aandacht vereisen. Als je al 2 tot 3 uur na het innemen van dit medicijn wakker wordt, zul je problemen ondervinden met de coördinatie van je bewegingen, alertheid, geheugen en vermoeidheid of slaperigheid.

Bijwerkingen van zolpidem

Deze zogenaamde ‘Z-drugs’ zijn effectief en zolpidem wordt het meeste voorgeschreven van alle medicatie die onder deze soort valt. Het is echter belangrijk om te onthouden dat het erg verslavend kan zijn als je het te vaak en/of te lang neemt. Je lichaam ontwikkelt snel een hoge tolerantie hiervoor en het wordt snel gemetaboliseerd in je lever. Omdat het ook een kalmeringsmiddel is, moet je bovendien voorzichtig zijn met het nemen van andere medicatie. Het kan namelijk zijn dat die een slecht effect op elkaar hebben.

Als je regelmatig zolpidem slikt, kun je (een aantal van) deze bijwerkingen ervaren:

• Anterograde amnesie (een onvermogen om nieuwe herinneringen te vormen);
• Slaperigheid.
• Visuele hallucinaties.
• Droge mond.
• Moeite met coördinatie.
• Spijsverteringsproblemen (diarree of constipatie).
• Rillingen in je extremiteiten.
• Piep in je oren.
• Gewrichtspijn.
• Zware menstruele bloedingen.
• Hoofdpijn.
• Slaapwandelen.

We willen jullie graag erop wijzen dat ouderen gevoeliger zijn voor de effecten en bijwerkingen van kalmeringsmiddelen. Zij dienen heel nauwkeurig de aanwijzingen van hun arts op te volgen. Als ze zolpidem langer gebruiken dan aangeraden wordt, lopen ze een verhoogd risico om te vallen en te lijden aan negatieve cognitieve bijwerkingen (geheugen, concentratie, enzovoorts).

Laatste advies

Het gebruik van zolpidem maakt het ook moeilijker om een auto fatsoenlijk te besturen. Uiteraard verhoogt dit het risico op (het veroorzaken van) een verkeersongeluk. Dat is geen toeval. De meeste kalmeringsmiddelen vertragen je reactietijd en verminderen de invloed die je hebt op je coördinatie. Daarom willen we jullie nogmaals op het hart drukken dit medicijn niet langer te gebruiken dan wat de dokter aanraadt. Dit zou niet langer dan vier weken mogen zijn.

Voordat we dit artikel afronden, willen we jullie ook nogmaals herinneringen aan de mogelijke wisselwerkingen. Dit kan optreden in combinatie met andere medicatie, middelen of zelfs vitaminesupplementen (al dan niet natuurlijk van aard). Volg dus altijd de instructies van je dokter en let op voor mogelijke, onverwachte bijwerkingen. Als je deze ervaart, dien je meteen je arts hierover in te lichten.