Om werkelijk gelukkig te zijn moet je een passie hebben voor wat je doet

Jouw levenskwaliteit hangt niet alleen af van je geluk. Het is ook afhankelijk van wat je doet om gelukkig te zijn. Als je geen doelen stelt om betekenis te geven aan je bestaan, als je je hoofd niet voor de volle 100% gebruikt, dan zullen de goede gevoelens slechts een kleine fractie zijn van het potentieel dat je hebt.

Nadat Mihaly Csikszentmihalyi decennia wijdde aan het bestuderen van de staten waarin mensen hun maximale potentieel behalen, wezen zijn studies uit dat mensen gelukkiger zijn wanneer ze een staat van uiterste concentratie bereiken. Een staat die deze auteur ‘flow’ noemt.

Deze staat kan worden bereikt wanneer we positieve emoties ervaren, zoals geluk, kracht of een positieve houding. Elke staat staat bekend als ‘psychische negentropie’ (negatieve entropie). Door geen aandacht te verspillen aan het herkauwen van dingen en aan zelfmedelijden, kan de psychische energie vrijuit stromen naar elke gedachte of taak waarin we gaan investeren.

Het omgekeerde gebeurt ook: negatieve emoties zoals verdriet, angst, gespannenheid of verveling produceren ‘psychische entropie’. Dat wil zeggen: een staat waarin we onze aandacht niet efficiënt kunnen gebruiken om externe taken te verrichten, omdat we deze nodig hebben om iets subjectiefs in onszelf te herstellen.

De staat van ‘flow’ speelt een grote rol in het vermogen om gelukkig te zijn

Om de betekenis van een staat van ‘flow’ beter te kunnen begrijpen is het wellicht handig om eerst de compleet tegenovergestelde staat te analyseren. Dat zou een staat zijn waarin er geen orde is in het bewustzijn, eentje waarin gedachtes in een opvlieging verschijnen en verdwijnen. We zijn niet in staat om ze onder controle te houden. Het is een erg onplezierige staat die vaak gerelateerd is aan andere problemen, zoals onzekerheid, depressie of angst. En als het zichzelf te vaak herhaalt, kan het mensen erg ongelukkig maken.

Het tegenovergestelde van dit alles is een staat van flowing (stromen), waarin de geest stroomt, iemand compleet alert is en het gevoel heeft controle over zichzelf te hebben. Je voelt je zorgeloos en prettig bij het idee dat je het juiste doet. Alles klopt en de problemen die we tegenkomen lijken spannende uitdagingen die we met plezier aangaan. We zien ze niet als bedreigingen voor ons welzijn of persoonlijke zekerheid.

Verschillende studies lijken aan te tonen dat enkele factoren, zoals geld, een relatieve rol spelen in ons geluk. Geld is bijvoorbeeld pas belangrijk wanneer we er slechts weinig van hebben. Hetzelfde geldt voor eten. Het is erg belangrijk wanneer je doodgaat van de honger. Maar hoe meer geld we hebben, hoe minder het ons geluk beïnvloedt. 

Als je bedenkt hoeveel koopkracht we hebben in ontwikkelde landen, dan zijn er andere factoren die veel bepalender zijn voor ons geluk dan geld. Integendeel: genieten van een staat van ‘flow’ zorgt ervoor dat een individu zich zekerder voelt over zichzelf, minder vaak last heeft van angst en gelukkiger is.

Geluk kan gevonden worden in maandagen

Maandag is vaak de ergste dag van de week. Het is bijna een scheldwoord voor veel mensen, omdat het betekent dat je weer aan het werk moet. Maar Csikszentmihalyi, professor neurowetenschappen aan de Universiteit van Stanford, heeft een paradox gedetecteerd. Werk is beter in staat om ons in een ‘staat  van flow’ te brengen dan vrije tijd. En deze staat staat gelijk aan geluk.

Het zit hem namelijk in het feit dat, voor veel mensen, vrije tijd verspilde tijd is en werk juist precies het tegenovergestelde. Het geheim om een ‘staat van flow’ te bereiken houdt namelijk in dat je duidelijke doelen hebt, dat je in staat bent om deze doelen te handhaven en om er feedback over te ontvangen. In essentie is dat de staat van flow. Het vermogen om je mentale energie en aandacht te focussen op je plannen en doelen naar keuze. En daarbij komt dat je voelt dat het de moeite waard is om de taken uit te voeren, omdat je er zelf voor hebt gekozen en je er elke seconde van geniet.