Wat is neurofeedback en hoe kan het ons helpen?

Neurofeedback is een soort geavanceerde techniek die de hersenen geleidelijk traint om zichzelf te reguleren. Het kan bepaalde psychologische problemen verbeteren zoals angst, stress of slapeloosheid. Bovendien kan het ook de prestaties van de cognitieve processen versterken. Het kan dus de aandacht, het geheugen en het leerproces verbeteren.

Het is heel goed mogelijk dat veel mensen bij het horen van het woord “neurofeedback” zich een persoon voorstellen met verschillende elektroden vastgehecht aan meerdere delen van het hoofd en op het punt staat elektrische prikkels te krijgen. Niets is verder van de waarheid verwijderd. Neurofeedback is niet overweldigend. Het is pijnloos. Bovendien maakt het geen gebruik van elektriciteit of van een of andere vorm van medicatie.

Het enige wat gebeurt is dat enkele sensoren met een computer verbonden worden en dat men wat eenvoudig ingenieurswerk toepast. Op die manier krijgen we in slechts enkele seconden een idee van de hersenactiviteit en van zijn verbindingen. Dit is een verbazingwekkende software voor hersenanalyse (of de hersenen in kaart brengen door middel van  QEEG). Hiermee kan je bijvoorbeeld vaststellen welke hersengebieden overmatig gestimuleerd worden. Het toont ook welke gebieden hun activiteit niet coördineren zoals zou moeten.

Hoe is neurofeedback ontstaan?

De neurofeedbacktechniek is niet nieuw. Het begon allemaal in de late jaren vijftig en in het begin van de jaren zestig.  Joe Kamiya (doctor aan de universiteit van Chicago) en Barry Sterman (doctor aan de universiteit van California) werkten beiden aan een project voor NASA. Ze trainden talrijke astronauten met neurofeedback-parameters om de aanpassing van de hersenen aan de kosmische atmosfeer te verbeteren. Later gebruikten ze dezelfde aanpak in het medische werkveld. Ze slaagden erin om de beroertes bij patiënten met epilepsie tot zestig procent te laten dalen.

Tegenwoordig kunnen we steeds meer centra vinden die in dit type therapie gespecialiseerd zijn. Maar deze aanpak is niet vrij van kritiek.Er is één gebied waar zeker erg positieve resultaten behaald zijn. Dat is in de behandeling van aandachtsstoornissen, die al of niet gepaard gaan met overbeweeglijkheid.

We zullen nu enkele feiten bekijken.

Wat is neurofeedback?

Neurofeedback is geen geneeswijze. Het is niet zoals een vorm van medicatie om een eind te maken aan onze angstgevoelens. Bovendien kan het de effecten na een beroerte niet oplossen. Het is eerder een methode om hersenpatronen te beheersen of te reguleren. Op die manier helpt het onze hersenen op een gezondere doeltreffendere manier te werken.

De normale methode is een minimum van twintig repetitieve trainingssessies waarbij men een computerprogramma voor neurofeedback gebruikt. Dit programma leert ons centrale zenuwstelsel om zich te herorganiseren en de frequenties van de hersengolven te regelen.

Je zal het veel beter begrijpen als je het volgende voorbeeld bekijkt…

Ik kan niet slapen, ik heb alles geprobeerd en mijn levenskwaliteit lijdt eronder

Sarah lijdt al bijna zes maanden aan ernstige slaapproblemen. Ze heeft alles geprobeerd. Maar nu is ze op een punt gekomen dat ze zich nauwelijks kan concentreren. Ze durft ook bijna de auto niet te nemen om ‘s morgens naar het werk te gaan. Bovendien voelt ze dat ze volledig de controle over haar emoties aan het verliezen is.

• Haar arts heeft aangeraden dat ze neurofeedbacksessies opstart.
• Om dit te doen moet ze enkele basisstappen volgen. De eerste stap is de uitvoering van een psychiatrische evaluatie. Daarna volgt een neurologische test en tenslotte worden de hersenen in kaart gebracht door middel van een QEEG.
• Toen de specialist de laatste test uitvoerde, ontdekte het computerprogramma, zoals verwacht, dat de hersenen van Sarah zich in een staat van maximale alertheid bevonden.
• De hersengebieden die verbonden zijn met de emotionele reactiviteit en met angst werkten drie keer zo snel als de normale snelheid. Ze stelden vast dat haar onderliggende angst alle middelen van de hersenen op gebruikten. Het resultaat is dat ze niet kan slapen. Ze kan zich niet focussen en bovendien kan ze haar emoties niet op een doeltreffende manier onder controle houden.
• Naar haar eerste diagnose stelde de specialist een specifiek neurofeedback-trainingsplan op voor Sarah. Door middel van de verbinding tussen de computer en het centrale zenuwstelsel van de patiënt zullen ze enkele trainingssessies opstarten. Hierbij gebruiken ze reeksen beelden, geluiden, zinnen, muziek of andere prikkels. Op die manier zal de activiteit van het hersenpatroon van Sarah gezonder en ontspannender worden. Het zal verbeteren. Zo zal het haar de levenskwaliteit verschaffen die ze zo hard nodig heeft en verdient.

Neurofeedback door middel van geavanceerde technologie

Het doet geen pijn en het is niet indringend. Er is ook geen sprake van medicatie. We ervaren zelfs geen enkel tintelend gevoel. Je kan neurofeedback vergelijken met aangename meditatiesessies waarbij we voor de spiegel oog in oog met onszelf staan. In dit geval geeft de spiegel de activiteit van onze geest weer. Het is onze fascinerende, soms chaotische geest die we zo moeilijk onder controle kunnen houden.

We hoeven alleen maar voor een scherm te gaan zitten. Dit is voldoende om ons te leren op een andere manier te denken. Het laat de stroom van onze hersengolven variëren. Zo creëert het een ontspannen toestand van diepere concentratie. Bovendien helpt het onze hersenen om vindingrijker en productiever te zijn. Sommige mensen zullen meer sessies nodig hebben. Maar vele mensen verwerven al na een eenvoudige sessie van dertig minuten alfagolf-training een grotere cognitieve prestatie. Dit is een gevolg van het verminderen van de grilligheid van hun geest. Elke persoon zal zijn eigen gepersonaliseerde trainingssessies nodig hebben. Dit hangt af van hun persoonlijke situatie en behoeften.

Een verlichting voor depressie

Op deze manier is neurofeedback erg nuttig bij patiënten met depressie, migraine, obsessieve-compulsieve stoornissen en slapeloosheid. Het kan ook een gunstig middel zijn voor mensen die afhankelijk zijn van bepaalde stoffen. Vooral bij kinderen met ADHD  heeft het een positief effect. Met sessies van slechts twintig minuten of een half uur, één keer per week zijn vele kinderen op een geweldige manier verbeterd. Hun aandachtsspanne, concentratie en het vermogen van hun werkgeheugen zijn opmerkelijk beter.

Dit is ongetwijfeld geen wondermiddel. Neurofeedback kan in vele gevallen, zoals bijvoorbeeld bij depressie of angst, de symptomen verminderen. Maar het kan nooit de bron van het probleem wegnemen. Deskundigen op dit terrein vertellen ons echter dat er op dit gebied onafgebroken onderzoek uitgevoerd wordt. Dit is dus een therapie die voortdurend verder ontwikkeld wordt. Ze verwerven een steeds dieper inzicht in de werking van de hersenen. Dat leidt tot de hoop dat de doeltreffendheid van neurofeedback in de komende maanden en jaren zal verbeteren. We wachten deze ontwikkeling met enthousiasme en interesse af.