Wat gebeurt er met je hersenen als je leest?
Als je leest zit je brein vol met prikkels, terwijl deze activiteit op korte en lange termijn veel voordelen oplevert. Het vermindert bijvoorbeeld stress, verbetert de slaapkwaliteit, vergroot je woordenschat en geheugen en het leidt zelfs tot meer intelligentie. Weinig mensen weten echter wat er precies in de hersenen gebeurt als je leest.
Over het algemeen is lezen een proces van het decoderen van woorden die uiteindelijk een betekenis hebben. Vanuit het oogpunt van onderzoek gezien is het interessant om alle kleine processen te kennen die tegelijkertijd plaatsvinden. Zo kunnen wetenschappers alle stappen identificeren en mensen met leerproblemen helpen.
Tot voor kort was het erg moeilijk om er in real time achter te komen welke processen er in de hersenen plaatsvonden als iemand aan het lezen was. Nu kun je met neurowetenschappen de hersenactiviteit zien tijdens een activiteit.
Dit is allemaal dankzij functionele magnetische resonantiebeeldvorming en andere technieken. Bovendien hebben de neurowetenschappen meer algemeen belang bij het kennen van de relatie tussen lezen en cognitie, emotie, leren en cognitieve prestaties.
Je hersenen als je leest: van woorden naar betekenis
Het duurt slechts 400 milliseconden voordat de hersenen worden geactiveerd in het linker posterieure gebied na het tegenkomen van een gedrukt woord. Dit is waar de gebieden van spelling en fonologische codering zitten. Als je het woord al kent, vindt morfologische, syntactische en semantische identificatie plaats.
Morfologische herkenning is het meest basale proces. Dit is het proces waarbij je, dankzij de activering van de linker frontale delen van de hersenen, de letters van het woord kunt herkennen en vervolgens kunt identificeren.
Als het gaat om syntactische herkenning, kun je herkennen of het een naam of een werkwoord is en of het verwijst naar het verleden, het heden of de toekomst. Zo creëren je hersenen relaties tussen woorden om ze later te kunnen herkennen.
Deze processen vinden plaats in verschillende delen van de hersenen, parallel en onderling verbonden. Dus, rekening houdend met het proces dat we hierboven hebben beschreven, wordt de visuele cortex geactiveerd wanneer je een woord ziet. Vervolgens wordt dit overgebracht naar de hoekwinding of gyrus angularis.
Op dit moment wordt het een fonetische weergave die naar de anterieure spoelvormige hersenwinding wordt gestuurd. Daarna gaat het naar de tijdelijke en frontale regio’s, zoals het gebied van Wernicke, waar de betekenis en het begrip van de woorden worden geraadpleegd.
Van daaruit gaan de de informatie van de betekenis en de morfologische identificatie weer terug naar de inferieure anterieure frontale gyrus om zich te integreren.
Tekstbegrip
Zodra je de woorden die je leest begrijpt, is het tijd om de semantische en syntactische relaties ervan te analyseren. Denk bijvoorbeeld aan de volgorde die de woorden behouden, de werkwoordstijden, bepalingen en informatie over het onderwerp.
Deze verwerking van het syntactische type lijkt plaats te vinden in de linker frontale en anterieure temporale lobben. Vervolgens beweegt het naar linksonder voor thematische en syntactische verwerking. Dit heeft meer te maken met de interactie tussen onderwerp en werkwoord. Ook heeft het te maken met de evaluatie van de semantische bedoeling van de volledige zin.
Tegelijkertijd gebeuren de mechanismen die incongruentie of nieuwheidseffecten met betrekking tot de inferieure frontale cortex detecteren. In dit geval is er een hogere activering van dit gebied wanneer je ongerijmde zinnen leest dan wanneer je iets samenhangends leest.
Het begrijpen van wat je leest heeft ook te maken met je geheugen. Om toegang te krijgen tot bredere betekenissen, val je namelijk terug op je ervaringen. Sommige tijdelijke hersengebieden worden bijvoorbeeld alleen geactiveerd als je informatie over mensen en hulpmiddelen leest.
In dit opzicht ontdekte een onderzoeksgroep uit South Carolina en Californië in een onderzoek met functionele magnetische resonantie dat woorden verbanden met de echte wereld oproepen.
Dat wil zeggen, ze activeren gebieden op dezelfde manier alsof ze ze hebben ervaren. Een voorbeeld is dat woorden met een betekenis gerelateerd aan iets manipuleerbaars leidden tot de activering van gebieden die verband hielden met de planning en uitvoering van taken of die betrekking hadden op motorische gebieden.
Emotionele en cognitieve verwerking
Emoties zijn het resultaat van een hersenproces dat zich voornamelijk in het limbisch systeem afspeelt. De bypothalamus bevindt zich in dit gebied. Dit hersengebied is nogal betrokken bij geheugen en leren. Daarom is emotie een fundamenteel proces om nieuwe informatie te consolideren.
Bovendien activeert de emotie tijdens het lezen aandachtsnetwerken. Er zijn in feite specifieke mechanismen voor de emotionele woordenschat.
Wetenschappers merkten op dat het lezen van emotioneel geladen woorden, of het nu erotisch of grof was, ervoor zorgt dat de persoon die ze leest er meer tijd aan besteed dan aan neutrale woorden. Emotioneel stimulerende verhalen zijn daarom ook goed voor het activeren van motiverende en aandachtsnetwerken.
In dit opzicht activeren de dorsolaterale prefrontale cortex en de anterieure dorsale cingulaire cortex terwijl je leest. Met andere woorden, je kunt processen van aandacht, planning, associatie en informatiemonitoring starten.
Tot slot wordt de prefrontale cortex geactiveerd om alle informatie te integreren, terwijl de anterieure cingulaat aandachtig en gefocust blijft op wat je letterlijk leest.
“Een lezer leeft duizend levens voordat hij sterft. Degene die nooit leest, leeft er maar één.”
-George R. R. Martin-
Je hersenen als je leest
De stimulatie die in je hersenen plaatsvindt als je leest is erg hoog. Dit komt omdat het verschillende gebieden op ongeveer hetzelfde moment activeert. Dit is een langetermijnvoordeel dat de kwantiteit en kwaliteit van verbindingen verbetert.
Daarnaast heeft de neurowetenschap bewezen dat lezen ervoor zorgt dat je meer situaties ervaart (in ieder geval cerebraal) en de verwerking van je emoties traint, waardoor je ook emotioneel slimmer wordt.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Kweldju, S. (2015). Neurobiology of research findings: how the brain works during reading. PASAA, 50, 125-142.
