Stresslaxing: wanneer ontspannen je stress veroorzaakt
Je bent klaar met een lange werkdag en stapt in een overvolle metrotrein om naar huis te gaan. Daar aangekomen laat je de hond uit. De avond valt, en je wilt een serie opzetten en je ontspannen, maar op het moment dat je op de bank gaat zitten komen alle negatieve gedachten van de dag weer naar boven en voel je je nog meer overweldigd. Als dit een belletje doet rinkelen, zou je last kunnen hebben van stresslaxing.
Dit onlangs bedachte woord verwijst naar de angst die wordt opgewekt door te proberen te ontspannen. Hoewel het tegenstrijdig lijkt, lijdt 30-50 procent van de mensen (Engelse link) die zich proberen te trainen in ontspanningstechnieken aan meer symptomen van stress.
Het is dus niet zo’n ongewoon verschijnsel. Sommige patiënten meldden zelfs fysieke symptomen te ervaren, zoals hartkloppingen en zweten.
Het leven van tegenwoordig is agressief en duizelingwekkend en tast de natuurlijke ritmes van je lichaam aan. Zoals je je kunt voorstellen (en misschien ervaren) is het niet gemakkelijk om midden in dit soort maalstroom van 100 naar 0 te gaan. In dit artikel gaan we iets meer uitleggen over stresslaxing en wat je kunt doen om het te vermijden.
Wat ligt er achter stresslaxing?
Als je gestrest raakt wanneer je probeert te ontspannen, moet je de situatie opnieuw bekijken. Hieronder staan enkele van de mogelijke oorzaken van stresslaxing en de gevolgen ervan.
1. Ontkenning
Ontkenning van stress is een van de meestvoorkomende ontsnappingsroutes, maar een van de minst effectieve. Hoewel het in korte periodes helpt om je emoties op natuurlijke wijze tot rust te brengen en te ordenen (zoals bij de dood van een dierbaar iemand), is het gebruik ervan op terugkerende basis (Engelse link) echt schadelijk.
Soms ontken je je gevoelens van stress. Dat is geen vrijwillige bevestiging, maar een onbewuste manier om vooruit te komen. Je creëert het gevoel dat de beste manier om je stress te beëindigen is om alle taken af te maken die de stress veroorzaken. Die taken eindigen echter nooit, zodat je in een vicieuze cirkel terechtkomt.
2. Fysiologische activering
Zoals je misschien al weet, is stress een natuurlijke reactie op een gevaarlijke situatie. Dankzij het sympathische zenuwstelsel reageert je lichaam op de dreiging. Terwijl het parasympathische zenuwstelsel je terugbrengt naar je normale toestand (homeostase). Bij langdurige stress echter ook fysiologische activering, waardoor je gezondheidsproblemen krijgt.
Daarom ontspant je lichaam zich niet automatisch als je wat vrije tijd hebt. Sterker nog, als het voor jou de norm is om te stressen om al je dagelijkse taken af te ronden, ziet je lichaam ontspanning als het zoveelste karwei.
Je vertelt jezelf dat je je moet ontspannen omdat je morgen zoveel werk hebt, maar aan de andere kant, als je je ontspant, zul je uiteindelijk alleen maar dubbel werk moeten doen. Klinkt dit je bekend in de oren?
3. Self-demand
Angst en stress wachten om de hoek als je meer eist (Engelse link) dan je kunt geven. Als je werkt als je ziek bent, je e-mails checkt op vakantie, of uitgaat met je partner ondanks dat je wanhopig moe bent, ben je een slachtoffer van jezelf. Dat komt door het onbewuste idee dat je altijd alles moet geven.
Als je eindelijk beseft dat momenten van ontspanning nodig zijn, worden ze uiteindelijk weer een verplichting. Zo blijven je geest en lichaam streven naar het ‘doel’ van ontspanning, en verschijnt stresslaxing.
4. Sociale druk en stresslaxing
Sociale druk is tegenstrijdig. Je wordt aangespoord om voor je gezondheid te zorgen, maar ook om maximaal productief te zijn en het gelukkigste, mooiste en meest toegewijde individu ter wereld te zijn.
Je weet echter dat het onmogelijk is om aan dit alles te voldoen (Engelse link). Niet alleen vanwege de intrinsieke tegenstrijdigheid ervan, maar ook omdat het fysiek onmogelijk is om 12 uur per dag te werken, naar de sportschool te gaan, voor je kinderen te zorgen, vrijwilligerswerk te doen, en je huis er redelijk netjes uit te laten zien. Tenminste, niet zonder te ontploffen.
Deze eisen kunnen van vrije tijd een extra taak maken. Bovendien, als je geen moment voor jezelf hebt, ben je een workaholic. Je moet een moment vinden om je te ontspannen en proberen je leven in balans te brengen.
Wat te doen als je je schuldig maakt aan stresslaxing
Als zelfs ontspanning je stress bezorgt, is het tijd om naar een psycholoog te gaan. Daar kun je een pauze inlassen en je eigen redenen voor stresslaxing onderzoeken en middelen verwerven om het te bestrijden. Oplossingen kunnen variëren van verandering van baan tot het ontwikkelen van een zelfzorgroutine, training in ontspanningstechnieken, of medische behandeling.
“In een wereld waarin we worden aangewezen als de enige architecten van ons lot, laten we ophouden eilandjes te zijn.”
-Anoniem-
Tenslotte kan de zorg om jezelf van stress te bevrijden een reden te meer worden voor je gevoelens van angst. Om die te beheersen, te midden van de hectiek die je wordt opgedrongen, moet je je volledig bewust worden van jezelf, maar ook leren vertrouwen op anderen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Heide, F. J., & Borkovec, T. D. (1983). Relaxation-induced anxiety: Paradoxical anxiety enhancement due to relaxation training. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51(2), 171–182. https://doi.org/10.1037/0022-006X.51.2.171
- Dijkstra, M. T., & Homan, A. C. (2016). Engaging in rather than disengaging from stress: Effective coping and perceived control. Frontiers in psychology, 7, 1415.
- Dalpé, J., Demers, M., Verner-Filion, J., & Vallerand, R. J. (2019). From personality to passion: The role of the Big Five factors. Personality and Individual Differences, 138, 280-285.
- de Bruin, W. B., Parker, A. M., & Strough, J. BRIEF REPORT Choosing to be happy? Age differences in ‘maximizing’decision strategies and experienced emotional well-being.
- Oró Palau, P. (2016). Efectos de un entrenamiento basado en mindfulness (atención o conciencia plena) sobre la salud psíquica y las habilidades de autocuidado y cuidado de otros en estudiantes de medicina (Doctoral dissertation, Universitat de Lleida).
- Kim, H., & Newman, M. G. (2019). The paradox of relaxation training: Relaxation induced anxiety and mediation effects of negative contrast sensitivity in generalized anxiety disorder and major depressive disorder. Journal of affective disorders, 259, 271-278.
