Søren Kierkegaard - het verhaal achter de existentialistische filosoof en schrijver

Wist je dat Søren Kierkegaard een Deense filosoof, schrijver en criticus was? Hij had grote invloed op het existentialisme en de protestantse theologie.
Søren Kierkegaard - het verhaal achter de existentialistische filosoof en schrijver

Laatste update: 06 februari, 2022

Søren Kierkegaard was een Deense filosoof, theoloog, schrijver en cultuurcriticus. Hij werd geboren in 1813 in Denemarken en stierf in 1855. Hij had een grote invloed op het existentialisme en de protestantse theologie in de 20e eeuw.

Ten tweede was hij een diepzinnig schrijver van intellectuele en artistieke activiteit. Zijn werk overschreed de grenzen van filosofie, theologie, psychologie, literaire kritiek, devotionele literatuur en fictie.

De krachtige toespraken van Søren Kierkegaard bekritiseerden en hernieuwden het christelijk geloof binnen het christendom. Tegelijkertijd leverde hij veel originele conceptuele bijdragen. Daarnaast zijn zijn bijdragen aan de ontwikkeling van het modernisme even belangrijk als zijn stilistische experimenten. Bovendien brengt zijn levendige weergave van bijbelse figuren hun moderne relevantie naar voren.

Het belangrijkste is dat de sleutelconcepten die hij heeft uitgevonden door denkers over de hele wereld zijn onderzocht. Sindsdien hebben zijn interventies in de hedendaagse Deense kerkpolitiek en zijn vurige pogingen het christelijk geloof nieuw leven ingeblazen.

Søren Kierkegaard

Wist je dat Søren Kierkegaard een buitenstaander was in de filosofische geschiedenis? In feite beschouwt de wereld deze religieuze auteur nu als de eerste existentialistische filosoof.

Hij schreef kritische teksten over religie, christendom, moraal, ethiek, psychologie en religieuze filosofie. Natuurlijk vertonen Kierkegaards innovatieve stukken een voorliefde voor metaforen, ironie en parabels. Bovendien gaat veel van zijn filosofische werk over de vraag hoe iemand leeft als een “single individual.”

Het geeft prioriteit aan de concrete menselijke realiteit boven abstract denken en benadrukt het belang van persoonlijke keuze en toewijding. De existentialist was volledig gekant tegen literaire critici die idealistische intellectuelen en filosofen van zijn tijd definieerden.

Het belangrijkste was dat hij de literaire, filosofische en kerkelijke instellingen van zijn tijd aanviel omdat ze de hoogste taak van het menselijk bestaan verkeerd voorstelden. Namelijk zichzelf worden in ethische en religieuze zin als iets dat zo gemakkelijk is, lijkt bereikt. Positief is dat de kern van het werk van Søren Kierkegaard ligt in de oneindige behoefte en inspannende moeilijkheid van het religieuze bestaan.

Wat is het existentialisme precies?

Existentialisme verwijst naar verschillende filosofieën, het meest invloedrijk in continentaal Europa van ongeveer 1930 tot het midden van de 20e eeuw. Geloof het of niet, Søren Kierkegaard was een eeuw geleden de eerste die dergelijke theorieën noemde. Het is geen verrassing dat de wereld hem kent als de ‘vader van het existentialisme’.

Deze filosofieën bespreken een interpretatie van het menselijk bestaan in de wereld, waarbij de nadruk wordt gelegd op de concreetheid en het problematische karakter ervan. Volgens het existentialisme is het bestaan altijd bijzonder en individueel. Bestaan is altijd mijn bestaan, jouw bestaan. Het belangrijkste is dat het bestaan in de eerste plaats het probleem van het bestaan of zijn manier van zijn is.

Daarom is het ook het onderzoek naar de betekenis van Zijn. Dat onderzoek koppelt steeds weer verschillende mogelijkheden, waaronder het bestaande. Het menselijke individu moet bijvoorbeeld selecteren, waaraan hij zich moet verbinden. Omdat die mogelijkheden worden gevormd door de relaties van het individu met dingen en met anderen, is het bestaan een zijn-in-de-wereld.

Voorbeelden

Dit is bijvoorbeeld zo in een concrete en historisch bepaalde situatie die de keuze beperkt of conditioneert. Dus, volgens Martin Heidegger, definiëren we dat ‘zijn’ omdat ze bestaan, of in de wereld zijn, het bewonen. Ook neemt het existentialisme, uitgaand van dergelijke basissen, verschillende en contrasterende richtingen in. Het dringt aan op de transcendentie van het Zijn met betrekking tot het bestaan.

Bovendien, door transcendentie tot de oorsprong of het fundament van het bestaan te maken, neemt het een theïstische vorm aan. Aan de andere kant stelt het existentialisme dat het menselijk bestaan een groot probleem vormt. Als gevolg daarvan projecteert het zichzelf met absolute vrijheid en creëert het zichzelf.

Zo neemt het zichzelf aan als de functie van God. Als zodanig presenteert Kierkegaards theorie zich als een radicaal atheïsme. Of het kan aandringen op de eindigheid van het menselijk bestaan. Bijvoorbeeld over de grenzen die inherent zijn aan de mogelijkheden van projectie en keuze. Als zodanig presenteert het existentialisme zich als humanisme.

Het polemische religieuze leven van Søren Kierkegaard

Tijdens het leven van Søren Kierkegaard was er een eenvoudig religieus schema van twee fasen. Het fundamentele onderscheid is nu tussen objectiviteit en subjectiviteit, met twee voorbeelden van elk. Ten eerste is objectiviteit de naam voor het zich bezighouden met wat er is. Dit ontheft zichzelf onmiddellijk van de inspannende innerlijke taak een zelf te zijn in etnisch-religieuze zin.

Bijvoorbeeld de esthetische houding en het project van speculatieve filosofie. Het doel is de Hegeliaanse filosofie, die het bereiken van uitgebreide, absolute kennis als de hoogste menselijke taak beschouwt. Maar ze stellen dat speculatieve filosofie haar eigen beloften niet eens kan nakomen. Het idee zelf dat het denken zonder vooronderstellingen zou moeten zijn, is echter een vooronderstelling op zich.

Het systeem

Het systeem is dus nooit helemaal in staat zichzelf te voltooien. Het doel van objectieve kennis is legitiem, maar het kan nooit meer bij benadering zijn. De werkelijkheid is een systeem voor God, maar niet voor een menselijke kenner.

Ten tweede levert speculatieve filosofie wat het belooft. Op deze manier een zelf worden wordt bestaan, innerlijkheid en subjectiviteit genoemd. Dit gebruik van het bestaan voor het eindige, menselijke zelf dat altijd in ontwikkeling is.

Vervolgens werd dit de geboorte van de existentialistische beweging van Søren Kierkegaard. Ook zijn deze subjectiviteitsmodi niet de ethische en religieuze stadia. Je wordt niet zomaar een zelf door succesvolle socialisatie. Bovendien behandelt de Deense filosoof ethiek als reeds gehercontextualiseerd in een religieuze, in plaats van sociale, context.

Daarom zijn de twee vormen van etnisch-religieuze subjectiviteit “religie A” en “religie B.” Daarnaast blijkt de laatste het christendom te zijn. Dit bewijst niet dat de eerste een andere wereldreligie is. Het is eerder de algemene noodzakelijke voorwaarde voor een bepaalde religie. Als zodanig is het beschikbaar, afgezien van de afhankelijkheid van de openbaring die in de heilige geschriften van een religie te vinden is.

De controverse achter zijn geschriften

„Het christendom eist de kruisiging van het intellect.

-Søren Kierkegaard-

Søren Kierkegaard was niet alleen een filosoof, maar hij was ook een theoloog. Bovendien was hij een existentialist, zowel atheïstische als theïstische varianten. Kierkegaard was een literair criticus, een sociale theoreticus en een humorist. Ten slotte was hij een psycholoog, dichter en schrijver. In feite schreef hij veel stukken in zijn leven, waaronder de roman Two Ages: A Literary Review uit 1846.

Het eigenaardige auteurschap van Søren Kierkegaard omvat een verbijsterende reeks verschillende verhalende gezichtspunten en disciplinaire onderwerpen. Deze omvatten esthetische romans, psychologische werken, christelijke polemiek en satirische voorwoorden. Ten slotte literaire recensies, toespraken en filosofische kladjes.

Søren Kierkegaard zei dat zijn geschriften als geheel religieus zijn en behoren tot de profetische tradities. Religieuze overtuigingen vormen nu de basis voor kritiek op de religieuze gemeenschappen die ze belijden. Daarom gaan de door Kierkegaard beïnvloede theologieën verder dan metafysische bevestiging en ethische instructie tot een kritiek op zelfgenoegzame vroomheid.

In existentiële filosofieën blijft het element van kritiek behouden. Maar het gaat in tegen sociale levensvormen die het menselijk bestaan niet serieus genoeg nemen. Zo klaagt Nietzsche dat zijn tijdgenoten Gods dood niet serieus genoeg nemen. Ook klaagt Kierkegaard dat christenen God niet serieus nemen.

Ook valt de Duitse fenomenoloog Heidegger aan hoe mensen het zichzelf gemakkelijk maken door te doen wat ‘zij’ willen. Trouwens, Jean-Paul Sartre , atheïstische existentialistische leider, valt hen ook aan omdat ze zich overgeven aan “kwade trouw.”

Tot slot

We hopen dat het controversiële leven, de filosofieën en de existentialistische geschriften van Søren Kierkegaard je echt inspireren. Kierkegaard was de meest productieve schrijver van de Deense Gouden Eeuw.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.