Romantische relaties redden niemand

Denken dat romantische relaties het antwoord zijn op je eigen ongemak is een grote vergissing. Wie denkt dat verliefdheid zijn emotionele tekorten zal oplossen, baant alleen maar zijn weg naar teleurstelling.

Sigmund Freud zei dat romantische relaties geen ontmoeting zijn maar een weerzien. Maar wie ben je precies om weer te ontmoeten? Wel, in principe met iedereen en alles die je vóór deze nieuwe verbintenis liefhad. Bijvoorbeeld met de genegenheid van je ouders, samen met alle anderen die je in je jeugd liefhad, en ook met je vorige minnaars. Kortom, met al die emotionele constellatie waar je deel van uitmaakt.

De mens heeft het verkeerde idee dat romantische liefde een soort panacee is, het definitieve antwoord op zijn eenzaamheid, en een garantie voor geluk en vervulling.

De vader van de psychoanalyse zegt ook dat precies het tegenovergestelde gebeurt als mensen iemand vinden van wie ze willen houden. In plaats van je eindelijk heel te voelen, kun je je onvollediger dan ooit voelen. Dit komt omdat je plotseling beseft dat je de genegenheid van die persoon echt nodig hebt.

Een hele gebeurtenis

Niemand kan ontkennen dat liefde soms een gebeurtenis wordt voor degene die ze ervaart. Het brengt niet noodzakelijk een radicale verandering in het leven teweeg, maar wel in de waarneming. Plotseling lijkt de wereld meer met betekenis begiftigd en roept wat Freud de “doodsdrift” noemde op, althans voor een tijdje. Het is dat heimelijke verlangen om stil te blijven staan en nooit meer aan iets te denken.

Maar dit is nu juist wat romantische relaties zo misleidend maakt. Ze wekken een gevoel van bevrediging op, maar geven je ook een behoeftiger gevoel dan ooit. Ook kan een relatie je naar de toppen van geluk tillen, maar ze genereert ook meer redenen tot lijden. Het is een interessante en wonderlijke ervaring die geen definitief antwoord geeft op je leemtes, tekortkomingen en gebrek aan zin.

De reddende illusie

Het leven ontvouwt zich te midden van vele paradoxen. Er is een verbijsterende dualiteit als het gaat om romantische liefde. Als iemand veel liefde nodig heeft, kan hij die niet opbouwen, veilig stellen, of laten ontkiemen.

Hun eigen gebrek brengt hen ertoe een reeks vervormingen te genereren in hun handelen en de manier waarop ze de dingen waarnemen. Alleen zij verhinderen dat het zaad van genegenheid een gezonde wending neemt.

Iemand heeft hulp nodig als hij veel problemen heeft, grote kloven, en verwarring. Dit komt omdat ze noch de gemoedsrust vinden, noch de antwoorden die ze nodig hebben om hun ongemak en emotioneel lijden van binnen te overwinnen. Om deze reden wekt romantische liefde de illusie precies te zijn wat iemand nodig heeft. Maar vroeg of laat besef je dat het niet genoeg is.

Veel liefdesontgoochelingen hebben hiermee te maken. Iemand die geloofde dat de wonderbaarlijke liefde die hij vond hem kon redden uit een situatie waarin ongemak de overhand heeft, komt er pas achter dat dat niet zo was. Ze kunnen dezelfde cyclus ontelbare keren herhalen, want dat is precies wat een neurotisch persoon doet: ze herhalen oneindig de ervaringen waar ze vanaf willen.

Romantische relaties, liefde, en hun ware dimensie

De persoon die liefde mist of nodig heeft gedraagt zich niet altijd behoeftig. Dat soort ontbering geeft ook aanleiding tot cynische of agressieve vormen van gedrag. Dan zijn er mensen die seks gebruiken om hun ongemak te verdoezelen, workaholics, of mensen die blinde slaven worden van egoïstisch en onbeduidend succes.

Als iemand geen liefde in zijn leven heeft, wordt hij in zekere mate ziek. Iedereen heeft belangrijke emotionele banden nodig om zijn narcisme en “doodsdrift” te overwinnen. Maar romantische liefde blijft dat beloofde land dat sommigen willen bereiken, het wordt voor anderen het land van nooit meer. De plaats waar ze niet willen zijn, zelfs al moeten ze er een hoge prijs voor betalen om het te vermijden.

Merk op dat er in beide gevallen sprake is van een idealisering van romantische liefde. Ze geven noch nemen evenveel. Het is maar een extra levenservaring, geen fundamentele ervaring. In plaats daarvan zijn er andere verbindingen die je kunnen redden en redden van jezelf en van de geesten die je achtervolgen.

Bijvoorbeeld de band die je met een psycholoog kunt aangaan, de therapeutische band, wel te verstaan. Freud zei dat elke vraag naar analyse een vraag naar liefde was. Tenslotte kan een psycholoog er op ingaan en een genezingsproces voorstellen.