Psychopaten hebben meer kans op een groter Striatum

Psychopathie is het resultaat van een complexe combinatie van factoren, zowel omgevings- als genetische. Nu hebben wetenschappers een nieuwe eigenaardigheid in de hersenen ontdekt. We leggen het je uit.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Recent onderzoek heeft uitgewezen dat psychopaten één deel van de hersenen hebben dat groter is dan normaal. Het is het striatum, een geheel van subcorticale structuren die deel uitmaken van de basale ganglia. Het gebied houdt verband met belangrijke procedurele en ook emotionele processen.

Opgemerkt moet echter worden dat dit niet de eerste neurologische eigenaardigheid is die ontdekt is op het gebied van psychopathisch gedrag. Deskundigen zijn verschillende jaren bezig geweest om, laagje voor laagje, het mysterie van deze ‘duistere persoonlijkheid‘ bloot te leggen.

Zo is nu bekend dat psychopaten ernstige veranderingen hebben in processen als empathie, schuldgevoelens, angst, of bezorgdheid.

Genetische en neurologische veranderingen zijn echter niet voldoende om te verklaren waarom een man of vrouw een psychopaat is. Dr. James Fallon is een van de meest prestigieuze neurologen ter wereld. Hij ontdekte dat hij de genen en neurologische kenmerken van een psychopaat heeft.

Bovendien waren er in de familie aan de kant van zijn vader wel zeven moordenaars, waaronder de beroemde Lizzie Borden. Dr. Fallon werd echter opgevoed met liefde, veilige hechting, en een wonderlijk verzorgend gezin. In feite is de omgeving in veel gevallen de factor die het psychopathie-gen, het gen dat veel mensen in zich dragen, activeert of de activeert.

Psychopaten hebben vaker een groter striatum

Neurowetenschappers van de Nanyang Technologische Universiteit in Singapore (NTU Singapore), de Universiteit van Pennsylvania, en de California State University voerden onlangs een uiterst interessante studie uit (Engelse link). Ze concludeerden dat een psychopaat meer kans heeft op een groter dan gemiddeld striatum.

Deze factor maakt het mogelijk een onderscheid te maken tussen degenen die deze eigenschap wel en niet konden vertonen. Een MRI is voldoende om dat uit te zoeken. Die zou waarschijnlijk vinden dat iemand met psychopathische trekken (actief of latent) een striatum heeft dat tien procent groter is dan dat van degenen die deze eigenschap missen.

Wat zijn dan de kenmerken van de mensen die deze nuance in hun hersenen vertonen? Laten we eens kijken.

Een overactief striatum: de geest op zoek naar beloningen

Het striatum houdt zich bezig met meerdere functies die voor de mens van essentieel belang zijn. Daaronder zijn die die te maken hebben met motorisch leren, beweging, en procedureel geheugen. Het is echter ook doorslaggevend bij taken als gemotiveerd gedrag of het vermogen om handelingen te kiezen op basis van verwachte beloningen.

Een aspect dat psychopaten kenmerkt is hun instrumenteel gedrag. Ze handelen inderdaad alleen voor hun eigen belang en om te verkrijgen wat ze willen. Het striatum regelt, via dopamine-afscheiding, het beloningssysteem van de hersenen. De eerder genoemde studie vond dat deze functie zeer actief is bij psychopaten.

We hebben het dus over mensen met weinig empathie, maar die zeer gemotiveerd zijn om te bereiken wat ze willen (al dan niet legaal). Dit heeft tot gevolg dat ze niet bang zijn om ethische, morele en wettelijke principes te schenden.

Gedrag meer geneigd tot geweld

Psychopaten hebben een groter dan normaal striatum. Ze vertonen echter ook opvallende structurele en functionele veranderingen in de hersenen. Een studie (Engelse link) van de Universiteit van Turku (Finland) wijst uit dat ze grote impulsiviteit vertonen, een gebrek aan cognitieve controle, en een slechte regulatie van emoties.

Dit alles vergroot de kans dat psychopaten het grootste risico lopen betrokken te raken bij gewelddadige en criminele acties. Er moet echter opgemerkt worden dat niet alle mensen met psychopathische trekken deze drempel overschrijden. Velen worden die agressieve collega’s of bazen die hun gezag misbruiken en verantwoordelijk zijn voor rampzalige resultaten in hun eigen bedrijf.

Het is ook belangrijk op te merken dat slechts één procent van de bevolking een hooggradige psychopathie vertoont die hen tot agressieve en illegale daden kan brengen.

Mensen met laaggradige psychopathische trekken zijn er in grotere mate in overvloed. Deze mensen zijn moeilijk om mee samen te leven en ze bedriegen en manipuleren anderen om te bereiken wat ze willen. Het is verwerpelijk en onethisch gedrag, maar niet illegaal.

Conclusie

Professor Adrian Raine, van het Departement Criminologie, Psychiatrie en Psychologie van de Universiteit van Pennsylvania (VS) is mede-auteur van de studie waarnaar we eerder verwezen. Hij beweert onder andere dat het feit dat psychopaten een groter striatum hebben erfelijk is. Het is iets dat door kinderen van hun ouders geërfd kan worden.

Betekent dit dat het hebben van een groter striatum bepalend zou zijn voor ons psychopathisch gedrag? Het antwoord is nee. Het hebben van bepaalde hersenafwijkingen die met psychopathie in verband gebracht worden, activeert deze eigenschap niet in 100 procent van de gevallen, hoewel het duidelijk een risico is.

Maar, zoals we eerder aangaven, zijn er meer geassocieerde variabelen behalve genetische of biologische.

Opgroeien in een sociale en familiale omgeving die veilig, emotioneel verzorgend en vrij van traumatische ervaringen is, kan de ontwikkeling van deze eigenschap verdoven.

Tenslotte, hoewel nog steeds niet alles bekend is over dit veranderde persoonlijkheidsprofiel, komen wetenschappers steeds dichter bij het ontrafelen van de ingewikkelde mysteries ervan.