Het Peter Pan-syndroom: mensen die nooit volwassen worden

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Pedro González Núñez

Laatste update: 27 december, 2022

Het is niet verwonderlijk dat een man als JM Barrie, de bedenker van de verhalen rondom Peter Pan, wiens stelregel luidde: ‘twee is het begin van het einde’, de woorden ‘oh, waarom kan je niet voor altijd zo blijven?!’ in de mond van een van zijn personages (mevrouw Darling) legde.

Het interessante is dat er echt mensen, en dan voornamelijk mannen, bestaan die ‘voor altijd zo blijven’. Ze groeien nooit op en blijven zich voor altijd onvolwassen gedragen. Binnen de psychologie wordt dit verschijnsel, heel toepasselijk, het ‘Peter Pan-syndroom’ genoemd. En dit is niet zo fraai als het op het eerste gezicht lijkt. Laten we er eens dieper op ingaan.

Wat is het Peter Pan-syndroom?

Een volwassen persoon die zich als een kind gedraagt, is een tijdje leuk. Het kan echter vermoeiend worden. Het is niet alleen dat we zijn grappen moeten verdragen. Iemand met het Peter Pan-syndroom wil niet opgroeien en volwassen worden en hij zal de egocentrische, narcistische, onvolwassen fase van de kindertijd nooit achter zich laten.

Maar er is meer. Deze mensen doen behoorlijk hun best om verantwoordelijkheid te vermijden. Ook binding vrezen ze als de pest. Ze hebben een verkeerde opvatting van vrijheid en denken dat alles wat verantwoordelijkheid of verplichting met zich meebrengt hen ervan berooft.

Interessant genoeg komt het Peter Pan-syndroom veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Wel is het volgens veel mensen zo dat het bemoederende en overbeschermende gedrag van vrouwen de afhankelijkheid van mannen opwekt. Dit wordt het ‘Wendy-syndroom’ genoemd (naar het vriendinnetje van Peter Pan) en kunnen we dan ook zien als de tegenhanger van het Peter Pan-syndroom.

Natuurlijk hebben heel veel mannen en vrouwen wel een Peter Pan of een Wendy in zich, bij sommige mensen neemt het gedrag echter extreme vormen aan. Overigens wordt het Peter Pan-syndroom niet als een officiële stoornis beschouwd.

Hoe kan ik een Peter Pan identificeren?

Laten we eens kijken naar aspecten die op een potentiële Peter Pan kunnen duiden.

Bindingsangst

Zoals we hierboven vermeldden, heeft dit type persoon een vreselijke bindingsangst. Het betekent echter niet noodzakelijk dat hij geen relatie wil. Het is heel goed mogelijk dat hij een relatie heeft, maar er komt een moment waarop hij niet wil dat deze verdergaat.

Deze bindingsangst betekent dat hij zaken zoals het huwelijk, samen een huis kopen, of betrokken raken bij andere dingen die de relatie zouden versterken, maar zijn ‘vrijheid’ zouden wegnemen, ontwijkt.

De Peter Pan is manipulatief

In het begin lijkt dit type persoon charmant. Maar onder het extraverte omhulsel van plezier en intelligentie verbergt zich een manipulatieve persoon met een enorme angst voor verandering.

Het is niet ongebruikelijk om een ​​Peter Pan dingen te horen zeggen als: ‘Ik ben gewoon geen workaholic’, waarmee hij zijn onvermogen om een baan te behouden of een promotie te verdienen probeert te rechtvaardigen.

Attent… ten opzichte van zichzelf

Dit is iets anders waar Peter Pans gevoelig voor zijn. Inderdaad, het zijn attente mensen, maar meestal alleen ten opzichte van zichzelf. Laten we zeggen dat ze iemand een cadeau geven. Het is ongetwijfeld iets dat ze zelf leuk vinden en waarvan ze kunnen profiteren.

Het geschenk zal waarschijnlijk niet iets zijn waar de ontvanger zelfs maar iets om geeft. Dit is vaak een slimme taktiek, omdat het cadeau vaak terug in de handen van de gever belandt om ervan te genieten.

Hij is wispelturig…

Een ander onderscheidend kenmerk van deze mensen is dat ze meestal erg wispelturig zijn. Ze raken een tijdje gehecht aan hun bezittingen en als ze dan iets beters vinden, gooien ze het eerste weg en raken verslaafd aan het nieuwe.

Zo kunnen ze bijvoorbeeld de ene dag komen aanzetten met een sportwagen waarvan ze droomden toen ze klein waren. Maar de volgende dag kunnen ze deze zonder problemen vervangen door een motorfiets die ‘toevallig’ ook een kinderdroom van hen was.

Ken jij een Peter Pan? Waarschijnlijk wel, zo moeilijk zijn ze namelijk niet te vinden. Als dat zo is, zou wat professionele psychologische hulp misschien geen slecht idee zijn.