Onwetendheid kweekt alleen maar meer onwetendheid

Eigenlijk is iedereen onwetend. We zijn echter niet allemaal onwetend in dezelfde mate, en we herkennen het ook niet allemaal in dezelfde mate. Onwetendheid duidt op een gebrek aan kennis of ervaring. Het is juist dit gebrek aan kennis dat onwetende mensen fel en achterdochtig maakt, tot het punt waarop ze vijanden kunnen worden van mensen met andere ervaringen of kennis.

Verstandige mensen daarentegen, zoals Socrates, weten dat hun deugdelijkheid voor een groot deel ligt in het besef dat ze onwetend zijn. Dit bewustzijn stelt hen in staat om in te zien hoe eindig we zijn in de oneindigheid die ons omringt, en verzoent ze met hun ware aard. Deze deugdzame mensen blijven weg van rivaliteit, waardoor ze maar zelden vijanden worden, of vrienden die desalniettemin worden beïnvloed door hebzucht en buitensporige begeerte.

Mensen die hun eigen beperkingen aan kennis negeren, worden verblind door hun eigen visie, waardoor het onmogelijk wordt om assertief met ze te communiceren. Alles wat niet past in hun aanvaardbaarheidspatronen is een reden voor een conflict, dat best kan worden opgelost, maar niet als dit betekent dat ze moeten toegeven.

Onwetende mensen gaan ervan uit dat ze alles weten

Onwetendheid maakt mensen brutaal genoeg om aan te nemen dat ze alles weten. Dit soort ‘know-it-all’-persoonlijkheid kan worden verklaard door het Dunning-Krugereffect, dat een vorm van onjuiste zelfperceptie is. Het verwijst naar mensen die de neiging hebben om te overschatten hoeveel ze weten. Het maakt niet uit of het gaat om de hoeveelheid kennis die ze veronderstellen te hebben, of de zekerheid waarmee ze hun persoonlijke meningen vermengen met onweerlegbare feiten.

Dit soort valse zelfperceptie werd in 1999 ontdekt door de professoren David Dunning en Justin Kruger van de Cornell-universiteit. Beide onderzoekers begonnen met het analyseren van studies die suggereerden dat onwetendheid mensen meer zelfvertrouwen geeft dan kennis. Ze verwezen specifiek naar activiteiten zoals autorijden, schaken en sporten.

Het negeren van onze eigen onwetendheid is de oorsprong van vele meningsverschillen. Mensen maken niet zomaar vijanden. Een van de redenen waarom dit gebeurt is als iemand zich aangevallen of in diskrediet gebracht voelt, wat een product is van hun geloof in hun eigen grootsheid.

Je bewust zijn van je onwetendheid geeft je de gave van nieuwsgierigheid

Een deel van wijsheid is weten wat je niet weet, de deur openen en de motivatie vinden om erover te leren. In die zin gaat nederigheid hand in hand met wijsheid. We moeten ons minder schamen om toe te geven dat we onwetend zijn, zodat we kunnen profiteren van meer leermogelijkheden. Kinderen zijn hier heel goed in. Ze vragen altijd wat dingen zijn, wat hun doel is en hoe ze werken.

De meesten van ons hebben geen verstand van hoe het menselijk lichaam functioneert of van de ingewikkelde biologische en chemische processen die erin voorkomen, maar we we voelen ons wel zo vrij om te oordelen over de mensen die dit toegeven. In gevallen zoals deze, blijkt maar weer hoe onwetend mensen zijn als het aankomt op hun eigen onwetendheid. Zolang we maar niet dom overkomen, alsof dat het ergste is dat kan gebeuren.

Het herkennen van je eigen onwetendheid geeft je de gouden sleutel tot kennis en wijsheid. Het stelt je in staat te begrijpen hoe kneedbaar mensen zijn. Voel je de volgende keer dat iemand je als onwetend bestempelt dan ook niet beledigd. Bedank diegene er in plaats daarvan voor dat hij je daaraan herinnert en moedig hem aan om je iets te leren of nodig hem uit om samen met jou te leren.