Wat is de invloed van nepnieuws en valse informatie?

Nep nieuws bestaat al vele jaren. Dankzij de sociale media is het echter uitgegroeid tot een veelvoorkomend probleem. Aanvankelijk geloofden mensen dat het internet een democratie van informatie zou scheppen. Dit is enigszins inderdaad gebeurd. Het internet heeft echter ook andere fenomenen met zich meegebracht zoals massabedrog en valse informatie.

Nepnieuws gaat altijd samen met beelden. Blijkbaar moeten die het verhaal geloofwaardigheid bieden. De beelden zijn echter vals of zijn gewoon uit de context gehaald. Ze creëren dus een illusie van waarheid.

In andere gevallen dient nepnieuws om valse of onnauwkeurige informatie te verspreiden. Speciale belangengroepen strooien deze gegevens op grote schaal rond. Wanneer de informatie op sociale media gedeeld wordt, dan checken de lezers het gewoon niet.

Extreme gevallen bestaan zoals bijvoorbeeld de zogenaamde aardbeving in Peru. Deze informatie heeft toen voor echte paniek gezorgd.

Waarom bestaat nepnieuws?

De eerste vraag is waarom nepnieuws eigenlijk bestaat. Wat wint een persoon door valse informatie te verspreiden? Het antwoord heeft te maken met de twee doelstellingen van professionele leugenaars: geld verwerven en anderen in diskrediet brengen ten gunste van hun eigen belangen.

Het nepnieuws is een heel winstgevende business geworden. Sites zenden ongewone nieuwsberichten uit en trekken veel aandacht van de lezers. Ze hebben ook indrukwekkende titels en beelden.

Onmiddellijk wekken ze onze morbide nieuwsgierigheid en de rest is geschiedenis. Telkens als een gebruiker de site aan klikt, krijgen de mensen die het nep nieuws creëren, geld.

Men zegt dat het nepnieuws altijd het doel gediend heeft dat in het citaat van de oude Francis Bacon weerklinkt. “Verspreid laster op een brutale manier, er blijft altijd iets hangen.” Je kan dit gemakkelijk zien tijdens politieke campagnes. De informatie komt dan namelijk vaak van onbekende bronnen.

Ze beschuldigen sommige kandidaten van schandalen, misdaden en wangedrag. Men verduidelijkt de informatie maar er blijft altijd wat twijfel over. Zo raken mensen beïnvloed door nepnieuws. Of ze geloven niet dat de waarheid echt waar is.

De risico’s van nep nieuws en valse informatie

Nepnieuws zou geen probleem zijn als het geen risico’s of gevaren inhield. Nauwkeurige en gecontroleerde informatie verschaft de voornaamste middelen die ons helpen om een beslissing te nemen. Op basis van de informatie uit het nieuws vormen we ons ook een beeld van wat er in de wereld gebeurt.

Speciale belangengroepen manipuleren ons echter. Zij zijn verantwoordelijk voor het maken van nepnieuws. Ze versterken vooroordelen en geven slechte indrukken van verschillende groepen mensen, landen, enzovoort. Meestal planten ze een zaadje van wantrouwen.

Nepnieuws kan ook situaties van angst of zelfs van paniek laten uitbarsten. Dat is wat er in Peru gebeurd is met de zogenaamde aardbeving. Dit heeft zich ook in Colombia voorgedaan. Honderden mensen sliepen in open lucht omdat ze de valse informatie gekregen hadden over een dreigende aardbeving.

Nog een andere voorbeeld gebeurde in Mexico. Daar begonnen kort na de aardbeving in 2017 “voorspellingen” te circuleren over een tsunami.

Hoe herken je nepnieuws?

Het is heel belangrijk dat we het nepnieuws en de echte informatie leren herkennen. We moeten dus allemaal verantwoordelijke gebruikers worden van het nieuws dat zich op de sociale media verspreidt. We mogen geen instrumenten zijn van duistere belangen en kleinzielige bedoelingen.

Wanneer je informatie krijgt, moet je eerst de bron controleren. Is het een bekende mediabron? Of is het een bron waarvan je nog nooit gehoord hebt? Bezoek dan hun website en onderzoek de inhoud.

Als alles doorzeefd is met reclame en de meeste titels hebben het over bizarre situaties, beschouw het dan niet als een geloofwaardige bron. Verhalen met bijlagen zijn altijd betrouwbaarder.

Nog een andere tactiek is een deel van het verhaal kopiëren en het op een zoekmachine plaatsen. Het zal dan op sites verschijnen die de informatie betwisten.

Nepnieuws is vaak ook heel emotioneel en vol sensatie. Lees wat ze zeggen. Controleer of de gegevens goed ondersteund zijn en of het verhaal goed geschreven is. Laat jezelf niet manipuleren!