Kun jij goed kritisch denken?
In een wereld die steeds gehaaster, hyperverbonden en gedomineerd wordt door voortdurende informatie, dreigt geduld uit te sterven. Je hebt nauwelijks tijd om stil te staan en kritisch na te denken, en je vermogen om de werkelijkheid vanuit een meer sceptisch standpunt te zien wordt naar de achtergrond gedrongen.
In feite ben je geneigd zaken te geloven die in overeenstemming zijn met je oorspronkelijke overtuigingen, wat zelfkritiek moeilijk maakt.
Het nadenken over de ideeën die je opneemt in je mentale schema’s is je reddingslijn geworden voor het omgaan met een steeds diffusere en complexere werkelijkheid. Dankzij dit metacognitieve proces kun je onderscheiden wat waar is van wat onwaar is.
Ook kun je bepalen wat belangrijk is van wat onbelangrijk is. Je moet je nieuwsgierige brein trainen en de wetenschappelijke feiten scheiden van de meningen van de verschillende zogenaamde ‘deskundigen’ waarmee je dagelijks wordt geconfronteerd. Er is je echter niet geleerd hoe je deze vaardigheid moet ontwikkelen.
Opvoeding
Als kind werd je bijvoorbeeld geleid om leesvaardigheid te verwerven, maar niet om middelen te ontwikkelen waarmee je manipulatie in het gedrukte woord kunt opsporen.
Als een kind tegenwoordig 12 of 14 jaar wordt en zijn eerste mobieltje gaat gebruiken, wordt hem niet altijd verteld wat hij kan verwachten. Daarom weten ze niet hoe het digitale universum hun gevoel van eigenwaarde en identiteit kan vervormen.
Het verwerven van een kritische houding, voorzichtig zijn als je iets voor lief neemt, en gretig zijn om de informatie die je bereikt te contrasteren, kan ontegenzeggelijk helpen. Dus… wat als je jezelf op de proef stelt om erachter te komen of je dit gereedschap hebt of niet?
“Ik ben niet boos dat je tegen me gelogen hebt, ik ben boos dat ik je vanaf nu niet meer kan geloven.”
– Friedrich Nietzsche –
Sleutels om te weten of je goed kritisch kunt denken
We hebben allemaal het vermogen om te denken en te redeneren. De meesten gaan ervan uit dat ze dat fantastisch doen (terwijl dat niet zo is). Sterker nog, als we iemand op straat zouden vragen of hij over goed kritisch denken beschikt, zouden ze zonder twijfel nadrukkelijk ja zeggen.
In de regel vertrouwen we veel te veel op onze mentale middelen en vaardigheden om ons niet te laten manipuleren. Een groot deel van de bevolking ontwikkelt echter wat we kennen als pseudokritisch denken. Met andere woorden, ze hebben extreem veel vertrouwen in hun meningen en verdedigen die als absolute waarheden.
Deze mensen geven geen tegengestelde benaderingen toe, ze vereenvoudigen de werkelijkheid, ze weten niet hoe ze argumenten moeten aandragen als ze worden tegengesproken en ze eindigen meestal met kinderachtige driftbuien als ze hun geduld verliezen.
Het goede nieuws is dat goed denken (kritischer, reflectiever, nieuwsgieriger en vrij van cognitieve vooringenomenheid zijn) een vaardigheid is die geleerd kan worden.
Eerst moet je nagaan of je over goed kritisch denken beschikt. Bekijk de volgende sleutels en wees eerlijk tegen jezelf als het erom gaat toe te geven of je elk van deze praktijken wel of niet uitvoert.
1. Je realiseert je dat je opvattingen of overtuigingen niet altijd kloppen en corrigeert ze
We brengen allemaal vele jaren door met het als vanzelfsprekend beschouwen van bepaalde werkelijkheden, totdat we plotseling informatie vinden die deze tegenspreekt. Het bezitten van kritisch denken betekent dat je je vooringenomen ideeën ontdekt en ze deactiveert, corrigeert en opruimt. Hoe verrassend het ook lijkt, niet iedereen doet dit.
In feite geloven sommige mensen dat niets erger kan zijn dan het terzijde schuiven van een verkeerde overtuiging. Ze vinden dat dit hun zelfbeeld en zelfbeeld zou aantasten, dus nemen ze hun toevlucht tot allerlei psychologische trucs om hun oorspronkelijke ideeën waarheid te blijven geven. Hoe oud ze ook zijn.
2. Je bent bezorgd over hoe je denkt en wilt ‘beter denken’
Denk na over hoe je denkt. Het lijkt zowel een tongbreker als een ingewikkelde opdracht. Maar door zelfbewustzijn van je eigen denken te ontwikkelen kun je effectiever redeneren, beslissen en handelen. Inderdaad, alleen wie zich kan afvragen hoe hij redeneert, is in staat vooroordelen, vooroordelen en irrationele overtuigingen op te sporen.
Je geest herbergt een heel cognitief arsenaal dat goed kritisch denken belemmert. Als je je kunt afvragen hoe je denkt en hoe je tot bepaalde gevolgtrekkingen komt, kun je efficiënter te werk gaan.
3. Je voert graag gesprekken met anderen die anders denken
Heb je het geduld om te converseren met mensen die anders denken dan jij? Of voel je je bedreigd als je praat met iemand die een andere overtuiging heeft dan jij? Het hebben van een kritische benadering stelt je in staat om gesprekken te voeren waarin je aandacht hebt voor andere benaderingen dan de jouwe.
Soms is het verrijkend om debatten te voeren met figuren die je nieuwe gegevens verschaffen die andere perspectieven kunnen openen.
Als je een persoon bent met een goede kritische benadering, word je gekenmerkt door nederigheid en het vermogen om toe te geven wat je niet weet en niet begrijpt. Immers, juist als je te goed van vertrouwen bent en aanneemt dat je alles weet, maak je fouten. Je valt dan ten prooi aan manipulatie.
4. Je bent nieuwsgierig en onderzoekend
In een interessant onderzoek (Engelse link) van de McMaster Universiteit, in Canada, benadrukten ze de relevantie van het overbrengen van de competentie van kritisch denken op studenten. In dit werk definieerden ze de kritische denker als iemand die onpartijdig is met een open geest. Iemand die op zoek gaat naar bewijzen.
Kritische denkers zijn nieuwsgierige mensen die altijd proberen goed geïnformeerd te zijn. Ook proberen ze rekening te houden met de standpunten van anderen om hun eigen overtuigingen te herzien. Ook vereist goed kritisch denken motivatie, nieuwsgierigheid en een constante belangstelling om geïnformeerd te zijn.
5. Je verdraagt dubbelzinnigheid en onzekerheid
De wereld is niet zwart-wit en niet alles is gebaseerd op klinkende waarheden. Het is zelfs niet altijd gemakkelijk om snelle reacties te hebben op onverwachte gebeurtenissen. Een kritische blik weet en begrijpt dat de werkelijkheid vol nuances zit. Bovendien is ze onzeker, en het is niet gemakkelijk om grote uitdagingen te voorspellen of onmiddellijke oplossingen te bieden.
De geest die geduldig weet te zijn en zonder wanhoop de nuances van de dagelijkse chaos weet te aanvaarden, is een wijze en succesvolle geest.
6. Goed kritisch denken vereist dat je je identiteit scheidt van je overtuigingen
Er zijn mensen die ervan uitgaan dat “ik mijn meningen en mijn overtuigingen ben.” Als iemand anders denkt dan zij, voelen ze zich daarom bedreigd. In feite hebben ze het gevoel dat hun ideeën hun identiteit zijn. Als je echter een open en kritische geest hebt, koppel je je identiteit (Engelse link) niet aan je overtuigingen. Dat komt omdat je weet dat je ze kunt wijzigen en bijwerken.
Je enige behoefte is om werkelijkheden die waar zijn te valideren en je niet te laten manipuleren. Zo versterk je je zelfbeeld en voel je je goed. Dat vereist echter dat je kritisch, nauwgezet, nieuwsgierig en geduldig bent. Je moet ook elk stukje informatie dat tot je komt tegen elkaar afzetten. Zo’n taak impliceert tijd, iets dat nogal schaars is.
Ten slotte is het waar dat het handhaven van een kritische focus vermoeiend kan zijn. Onthoud echter altijd dat de beste manier om te voorkomen dat iemand je misleidt en manipuleert, is om je manier van denken onder controle te krijgen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Abrami, Philip C., Robert M. Bernard, Eugene Borokhovski, David I. Waddington, C. Anne Wade y Tonje Person, 2015, “Estrategias para enseñar a los estudiantes a pensar críticamente: un metanálisis”, Revisión de la investigación educativa , 85(2): 275–314. doi:10.3102/0034654314551063
- Bailin, Sharon, 1987, “Critical and Creative Thinking”, Informal Logic, 9(1): 23–30.
- Black, Beth (ed.), 2012, An A to Z of Critical Thinking, London: Continuum International Publishing Group.
- Ghazivakili Z, Norouzi Nia R, Panahi F, Karimi M, Gholsorkhi H, Ahmadi Z. The role of critical thinking skills and learning styles of university students in their academic performance. J Adv Med Educ Prof. 2014 Jul;2(3):95-102. PMID: 25512928; PMCID: PMC4235550.
- Lipman, Matthew, 1987, “Critical Thinking–What Can It Be?”, Analytic Teaching, 8(1): 5–12.
- Possin, Kevin, 2008, “A Field Guide to Critical-Thinking Assessment”, Teaching Philosophy, 31(3): 201–228. doi:10.5840/teachphil200831324
