Je brein en zijn vermogen om te blijven leren
Je kent vast wel het gezegde ‘je kunt een oude hond geen nieuwe trucjes leren’. Desalniettemin wijzen de nieuwste onderzoeken naar neuroplasticiteit op het tegenovergestelde. Velen weten zelfs al heel lang dat het altijd mogelijk is om nieuwe dingen te leren, zelfs op oudere leeftijd. Met andere woorden, je hebt het vermogen om je hele leven te blijven leren.
Je weet ongetwijfeld dat je met miljoenen neuronen bent geboren en dat ze, eenmaal dood, niet kunnen worden vervangen. Dit doet je misschien afvragen hoe het mogelijk is dat, ondanks het verlies van duizenden neuronen door de jaren heen, je vermogen om nieuwe informatie te leren en te assimileren kan blijven bestaan?
Het geheim ligt in het vermogen van je hersenen om nieuwe neurale verbindingen te creëren door te leren. In feite, elke keer dat je dezelfde acties uitvoert, maar op een andere manier, of wanneer je nieuwe woorden in een andere taal leert, creëer je nieuwe synapsen, waardoor je meest cruciale orgaan aan het werk gaat.
Plasticiteit van de hersenen
Neuroplasticiteit is een term die verwijst naar het aangeboren vermogen van de hersenen om zich gedurende je hele leven aan te passen, nieuwe neurale verbindingen te vormen en synapsen tussen neuronen te versterken. Het komt voor als een reactie op je geleefde ervaringen, ontwikkeling en leren.
Studies (Spaanse link) beschouwen plasticiteit als een proces van constante hermodellering van de hersenen. Hiermee kun je een groot aantal taken uitvoeren.
Onder hen nieuwe informatie verwerken, nieuwe herinneringen creëren en elke dag iets nieuws kunnen blijven leren. Dit ondanks de normale achteruitgang van het cognitieve vermogen die gepaard gaat met het ouder worden, zowel fysiek als mentaal.
Moedig verder leren aan
Het meest interessante aan neuroplasticiteit is dat er geen ‘externe’ hulp nodig is om het in werking te stellen. In feite zijn het de alledaagse situaties die de basis leggen voor dit soort leren. Het ontwikkelen van neuronale plasticiteit is dus geen moeilijke taak, het hangt allemaal af van je doorzettingsvermogen en inspanning in het proces van het trainen van je hersenen.
Welke sleutels kun je inzetten om te blijven leren?
Sommige onderzoeken (Spaanse link) beweren dat er bepaalde gewoontes zijn die gunstig zijn om je hersenen actief en ‘jong’ te houden. Onder hen zijn:
- Analytisch zijn: observeer wat er om je heen is, kijk en analyseer als je van dag tot dag wilt blijven leren. Een van de mentale handelingen die je kunt uitvoeren, is onthouden. Door bijvoorbeeld te tellen hoeveel bomen er op een stuk trottoir staan, kun je, bijna zonder het te beseffen, veel hersengebieden activeren. Onder hen zijn de ontvangst van ideeën, het vermogen om te onthouden en denken. Je zou ook kunnen proberen samen te voegen wat je vandaag hebt gedaan sinds je wakker werd. Of het onthouden van een liedje.
- Zorg voor voldoende slaap: het bereiken van een voldoende hoeveelheid en kwaliteit van slaap is essentieel voor een goede ontwikkeling van je hersenen. In feite vindt het proces van het consolideren van geleerde informatie plaats terwijl je ‘s nachts uitrust. Bovendien blijkt uit onderzoeken dat mensen die aan slapeloosheid lijden (Engelse link), moeite hebben om nieuwe informatie vast te houden.
- Daag je grenzen uit: een kruiswoordpuzzel voltooien, een legpuzzel maken of je minder bekwame hand gebruiken om taken uit te voeren, helpt je intellectuele ontwikkeling. Deze activiteiten, ondanks dat ze eenvoudig zijn, vereisen concentratie en redenering. Dit draagt uiteindelijk bij aan het ontstaan van nieuwe neurale verbindingen.
Neuroplasticiteit en het vermogen om te blijven leren
Je hersenen zijn misschien wel het belangrijkste orgaan in je lichaam. Bovendien is de ontwikkeling ervan niet beperkt tot de eerste jaren van je leven, maar evolueert en verandert ze voortdurend. Blijven leren is onvermijdelijk. Om deze reden is neuroplasticiteit iets dat je hersenen dagelijks bereiken.
Onderzoek naar neuroplasticiteit is booming en neurorevalidatietechnieken nemen gestaag toe. Onlangs is een voorstel gedaan (Spaanse link) om deze toe te passen bij mensen met het syndroom van Down.
Het doel is dat ze profiteren van de voordelen van neuroplasticiteit in de hersenen, omdat het de structuren waarmee ze zijn geboren en waarmee ze zijn opgegroeid, kan activeren en promoten. Het moet hen helpen zich efficiënter te ontwikkelen. Neurorevalidatie wordt ook toegepast bij kinderen met een Autisme Spectrum Stoornis (Spaanse link) (ASS).