Iedere teleurstelling wordt uiteindelijk (weer) vergeten

Het wordt sociaal steeds lastiger om écht op mensen te bouwen, om onvoorwaardelijk op ze te kunnen rekenen. Het vergt immers veel – emotioneel – om in bepaalde gevoelens te blijven geloven die, zo lang ze duren, onloochenbaar lijken, maar dan toch opeens weer vervliegen of verkeren. De prijs van (chronische) teleurstelling is ontgoocheling. Met name omdat je op een gegeven moment je hele ziel en zaligheid in de weegschaal legt, in de verwachting dat iemand de andere zijde zal vullen, in evenwicht zal brengen, met hún leven en levendigheid.

Tot je eigen ontsteltenis – telkens weer – blijkt dan dat dingen waarvan je dacht dat die nooit zouden veranderen, dat tóch doen. De persoon die je blind vertrouwde, is – bij nader inzien, in de praktijk – allerminst onfeilbaar, en onze toekomstprojecties zijn plots niet zo transparant en accuraat als we eerder nog zo zelfverzekerd voorspeld hadden. De desillusie, besef je nu van binnenuit, is het directe gevolg van die tot dusver onzichtbare oogkleppen. Het is de nasleep van onrealistische anticipatie: alsof alle sprankeling van anderen komt, en je die van jezelf – je eigen vuur, vonk en vlam – vergeet.

Enthousiasme en vertrouwen verschijnen eerst

In de loop der tijd leer je – uit ervaring – dat decepties dikwijls in meervoudsvorm komen; ofwel met dezélfde mensen, ofwel met verschillende. De mate van de anti-climax hangt ook af van het soort relatie, en de ernst van de situatie. Er bestaan bijvoorbeeld tegenslagen die venijnig steken, maar je – innerlijk – niet breken. Terwijl andere dompers zo’n zeer doen dat ze enkel voldoende ruimte laten voor een onherroepelijk vaarwel.

Want in werkelijkheid zijn wij rátionele, zij het émotionele wezens. De geest beproeft, en beoordeelt, onze volgende stap, maar het is onze affectieve ontvankelijkheid, ons empathisch vermogen, onze (voor)liefde, die de richting daarvan bepaalt. Daarom raken we opgewonden wanneer we nieuwe mensen ontmoeten. Op basis van onze intuïtie besluiten we hem of haar wél of níet te vertrouwen. Bij een ‘ja’, construeren we tegelijkertijd –  ín en vía onze gevoelsmatige verbeelding – allerlei verwachtingen, en gewenste scenario’s, rondom deze pril-ontluikende relatie.

Naarmate het vertrouwen groeit, wordt ook de impliciete wederkerigheidseis groter. Reciprociteit, of op zijn minst de belofte daarvan, is hét smeermiddel van sociale kringen. Ín en uít principe nemen we in een dergelijk netwerk aan dat de ander ons nooit (moedwillig) teleur zal stellen, of tekort zal schieten.

De potentiële teleurstelling

Of je het nu onmiddellijk opmerkt of niet, vaak verliezen we  – op de ene of andere manier – langzaam maar zeker ons initiële enthousiasme en vertrouwen. Als je meer dan eens onverhoopt je wonden hebt moeten likken, of als je je hoofd genadeloos hard gestoten hebt, dan boezemt het vooruitzicht van een volgende (emotionele) klap je bij voorbaat angst in, en wordt je steeds minder gedreven om het desondanks te blijven proberen.

Wanneer wij iemand serieus teleurstellen, of zélf teleurgesteld worden, dan breekt de band en het onuitgesproken, onderlinge verbond dat ons bijeen hield, en zo bestendig leek. De teleurgestelde partij voelt zich bovendien vaak gekwetst, en gedesoriënteerd. Mocht de breuk helaas onherstelbaar blijken, dan begin je – állebei, niet louter de benadeelde – een geleidelijk ‘rehabilitatieproces’, van het reconstrueren van je intrinsieke eigenwaarde en je intersubjectieve waarden – afhankelijk van je specifieke persoonlijkheid, of karakter.

Via ontnuchterende tegenvallers en verraad, krijgen we de kans om te transformeren tot een moediger, en minder naïeve versie van onszelf. Teleurstelling kan een krachtig keerpunt zijn, waarin je gedwongen wordt om voortvarend actie te ondernemen, zodat je met opgeheven hoofd, en een heldhaftig hart, je omstandigheden, en je lot, op het juiste spoor zet.

Vergeven om te mogen vergeten, en vrijuit vérder te gaan

Niemand kan nochtans ontkennen dat haast iedere teleurstelling uiteindelijk ook weer vergeten (en verwerkt) wordt, zelfs als het daarvoor éérst door het filter der vergeving dient te gaan. Wanneer we de opgeslagen pijn innerlijk genoeg (adem)ruimte geven, dan zal ze zich – van nature – zélf oplossen, en kom je – vroeg of laat – gesterkt en gelouterd uit deze aanvankelijk onverteerbare ervaring. De crux hierin is acceptatie, leren loslaten, en vóóruit leven, vanuit de lessen van je voormalige leed.

Wie geconfronteerd wordt met tegenslagen – stevige teleurstelling op welk vlak dan ook – doet er goed aan om zichzelf totaal te steunen, en in de armen te sluiten. Lucht je hart, en schreeuw het – indien nodig – zelfs uit (niet gericht tégen iemand, maar meer als pure expressie van energetisch vastgevroren emoties). Zoek (andere) vrienden op, om jezelf ervan te overtuigen dat vertrouwen stellen – in mensen – ondanks alles, nog altijd de moeite waard, en gerechtvaardigd is. Richt je aandacht, en geest, op alternatieve activiteiten, en maak van de gelegenheid gebruik om jezelf beter te leren kennen. Ontdek waar je toe in staat bent, en begrijp – diep vanbinnen – dat iedere fase, en ieder stadium, haar eigen momentum, en resolutie heeft (of ín zich draagt).

Gun jezelf de genade van vergeving, vanuit de zorg voor je eigen, intieme welzijn. Teleurstellingen vallen iedereen zwaar op het bord, maar zij bieden ons – desalniettemin – de meeste menselijke kant van onze vergissingen, zodat we werkelijk wijzer kunnen worden van het verleden.