Hartverscheurend huilen: een medicijn om de ziel te 'reinigen' 

Sommige mensen huilen eventjes en wenen in stilte en in discrete afzondering. Maar eigenlijk is hartverscheurend huilen de enige manier om te herstarten en ons verdriet, frustratie en spanning te doen verdwijnen. Oprechte verlichting is alleen mogelijk door middel van deze tranen, die net als oceanen gestort worden en gekalmeerd raken met een gebroken stem.

Volgens deskundigen in de psychobiologie maken weinig gedragingen ons zo menselijk als lachen en huilen. Beide emotionele uitingen hebben veel overeenkomsten. Ze brengen beide een element van ‘volharding’ met zich mee. We bedoelen hiermee dat lachen en huilen op gang komen. Ze blijven een zekere tijd duren. Die tijdsduur kan niet gemakkelijk afgebroken worden. Bovendien hebben ze beide hetzelfde resultaat. Ze zorgen ervoor dat we ons beter voelen.

Anderzijds weten we allemaal dat hartverscheurend huilen – het soort huilen dat oprecht verlichting veroorzaakt – op sociaal vlak wenkbrauwen doet fronzen. De discrete traan die jou ontglipt tijdens een politieke speech of bij het schudden van het hoofd omdat je ontroerd bent uit trots of door het aanschouwen van schoonheid, wordt het meest aanvaard.

Misschien is dit precies de reden dat de meesten van ons het vermijden om ‘luid te wenen’. Het is altijd gemakkelijker om een donker hoekje te vinden waar niemand ons ziet en daar onze tranen te laten stromen. We kunnen dan alleen maar op die manier huilen, in de meest discrete stilte. Want we moeten ervoor zorgen dat niemand ons hoort, dat niemand ons ziet of ontdekt dat we niet zo sterk zijn als we lijken.

Toch zijn psychiaters en neurobiologen hier zeer duidelijk over. Of verlichting nu in afzondering of in aanwezigheid van iemand anders gebeurt, het moet oprecht, louterend en bevrijdend zijn. Alles dat ‘zelfcontrole’ bevat, houdt in dat er spanning en een stresselement gecreëerd wordt. Mensen hebben het nodig om te huilen.

Hartverscheurend huilen, gedrag dat veel doeleinden heeft

De meeste baby’s huilen als ze geboren worden. Maar ze huilen zonder tranen. Het hersenmechanisme dat ervoor zorgt dat de traanklieren tranen afscheiden, is nog niet volledig ontwikkeld. Toch vervult hun gehuil al een noodzakelijke biologische functie. Het garandeert het overleven van de baby door het te koppelen aan het krijgen van aandacht, zorg, troost en affectie.

Terwijl we groeien en volwassen worden, blijft huilen bovendien verschillende functies vervullen die net zo interessant als nuttig zijn. Maar in de praktijk genieten we niet altijd van de voordelen ervan.

Een van de doelstellingen van huilen is het verwijderen van gifstoffen uit het lichaam die veroorzaakt zijn door stress en angst. Er hoeft ons niet noodzakelijk iets ergs te overkomen om ons een verdrietig of triestig gevoel te geven. Soms wenen we van simpele uitputting. Het is erg gezond om dit te doen.

Een studie die uitgevoerd werd door de psychiatrische afdeling aan de Universiteit van Californië, Los Angeles (UCLA) verklaart hoe huilen ook een waarschuwingsfunctie heeft. Het is precies een manier om ons bewustzijn wakker te schudden. In perioden waarin we ons gefrustreerd en overweldigd voelen door iets, zouden we eigenlijk moeten reageren. Maar we doen dit niet.

Je tranen laten stromen is eigenlijk heel eenvoudig. Maar dit eenvoudige feit zet geavanceerde biologische mechanismen in gang. Die laten ons toe om de dingen duidelijker te zien.

Volgens de onderzoekers is hartverscheurend huilen eigenlijk een uitzonderlijke nieuwe stap in de evolutie van de mens. Want het is niet alleen een kwestie van ‘de tranen laten vallen’. Oprecht en diepgaand wenen dat ons volledig oplucht, activeert de werking van neurotrofines. Deze elementen zijn een soort eiwit dat in staat is om de neuronale soepelheid te verbeteren.

Met andere woorden, ‘het herstelt ons’. Het bevordert het leren van nieuwe dingen. Bovendien helpt het ons om creatiever te zijn zodat we nieuwe gedragingen kunnen uitvoeren die het mogelijk maken om ons beter aan te passen aan onze omgeving.

Huilen, kwetsbaarheid en troost

Verantwoordelijkheden op het werk zorgen er altijd voor dat we wat tijd nodig hebben voor onszelf. Artsen, verplegers, brandweermannen, politieagenten… Velen van ons gaan op zoek naar een moment om afstand te nemen van anderen en drama of stress te verlichten. Maar soms zijn die momenten niet voldoende. Er is geen echt ‘herstel’ mogelijk. Dit blijft zo duren totdat we ons beetje bij beetje overbelast, geblokkeerd en angstig beginnen te voelen.. Die doorn zorgt ervoor dat we niet meer kunnen ademen.

Hetzelfde gebeurt met onze dagelijkse problemen. Er zijn woorden die we niet uitspreken. We maken verliezen mee die we niet durven te confronteren. We proberen de pijn die blijft kloppen, te verbergen. Waarom hebben we het zo moeilijk om om hulp te vragen? Waarom voelen we ons zo kwetsbaar tegenover andere mensen als we hartverscheurend huilen?

Een helpende hand bieden is een kunst die niet iedereen onder de knie heeft

De kern van de kwestie is net zo moeilijk als duidelijk. Niet iedereen weet hoe hij een helpende hand kan bieden. Mensen zeggen vaak dingen die totaal niet helpen. ‘Waarom ween je nu?’, ‘ Komaan, het is allemaal niet zo erg’. Dit soort zinnen zorgt ervoor dat de persoon die we willen ondersteunen, uiteindelijk zelfs nog meer blokkeert. We versterken zo het negatieve gevoel en de depressie.

Wil je het iemand gemakkelijker maken om zich emotioneel opgelucht te voelen? Ga dan op zoek naar de juiste persoon. Want niet iedereen kan het of heeft de beste strategieën om ons die nabijheid te verschaffen. Sommige mensen missen dat vermogen om los te maken wat pijnlijk is en wat ons kwelt. Goede vrienden en natuurlijk ook psychologen zijn de beste gidsen voor dit proces.

Onszelf bevrijden door tegenover iemand hartverscheurend te huilen is geen teken van zwakheid of kwetsbaarheid. Het is de stap die een sterke persoon zet om op die manier zijn spanning, angst en verdriet te verlichten. Hij doet het met de bedoeling zichzelf vanaf nul herop te bouwen. Zo kan hij herstellen en hulp krijgen.

Een helpende hand bieden is niet alleen maar een knuffel geven. Het betekent ook niet dat je tegen iemand zegt ‘alles komt goed’. Maar het is intuïtief zorgen dat je bij de ander een gevoel van opluchting teweeg kan brengen. Want je weet hoe je dit gevoel kan bieden. Het is weten hoe je zegt ‘Ik ben hier bij jou’. Je dringt je niet op en je oordeelt uiteraard niet. Het is discreet zijn terwijl we aanwezig zijn en nabijheid bieden.

Om dit artikel af te sluiten, willen we je nog een hart onder de riem steken met een advies. Het is niet gemakkelijk om onszelf die momenten van oprechte emotionele opluchting te gunnen. Het maakt niet uit of het nu alleen of in het gezelschap van anderen is. Maar het is wel noodzakelijk dat we het nu en dan toelaten. De ziel reinigen is een biologische en psychologische behoefte. We mogen de klassieke woorden van Ciara Molina niet vergeten. “Uitgedrukte emoties zijn overwonnen emoties”.