Geheimen en leugens
Laten we eerlijk zijn, in meer of mindere mate vertellen we allemaal leugens en bewaren we geheimen. Het is niet iets om trots op te zijn, maar het is een onmiskenbaar onderdeel van de menselijke natuur.
Van het kind dat doet alsof het huilt omdat het aandacht van zijn ouders nodig heeft tot oplichters als Bernie Madoff, op elke leeftijd en op elke schaal is liegen een onderdeel van ons leven. Maar waar komt deze impuls om te bedriegen of de waarheid te verbergen vandaan?
Zou het een onbewuste drang kunnen zijn? Een onderdrukt verlangen om te zijn zoals je leugens jou of de wereld om je heen beschrijven?
Hoe dan ook, het lijkt erop dat liegen een dubbele sociale functie vervult. Ten eerste om jezelf en de wereld te presenteren zoals jij wilt dat ze is. Ten tweede om anderen te manipuleren.
Een verraderlijk web van geheimen en leugens
Volgens onderzoek liegen vreemden ongeveer 300 keer tegen elkaar in de eerste tien minuten nadat ze elkaar hebben ontmoet. Deze gegevens lijken schokkend. Ze zijn echter niet zo verrassend als je bedenkt dat leugens een brug vormen tussen je fantasieën over wat je zou willen zijn en wat je werkelijk bent.
Door bepaalde feiten over jezelf te verzinnen, heb je het gevoel dat je een leegte opvult met bepaalde kwaliteiten of dingen waardoor je je waardevoller zou voelen.
Onderzoekers beweren ook dat je tussen de 100 en 200 leugens per dag vertelt. Als je daarbij optelt dat je dagelijks wordt overspoeld met spam, valse digitale vrienden, identiteitsdieven en allerlei oplichters, dan is het plaatje niet bepaald flatteus.
In feite schept het een beeld van een vijandige omgeving waartegen je jezelf moet beschermen om niet ten prooi te vallen aan amateurleugenaars en professionele leugenaars. Leugens waaraan je in bepaalde opzichten ook zelf deelneemt.
Kleine witte leugens
Niet alle leugens zijn destructief. Er zijn ook de zogenaamde ‘witte leugens’ of leugentjes om bestwil. Die worden gebruikt om andere mensen te beschermen en te voorkomen dat je hun gevoelens kwetst. Bijvoorbeeld wanneer je een cadeau krijgt dat je niet leuk vindt, en je doet alsof je de persoon die zo gul voor je is geweest niet boos maakt.
Een ander treffend voorbeeld van een leugentje om bestwil is de film Life is Beautiful. Daarin laat een vader midden in de Holocaust zijn zoontje geloven dat alle mensen in een concentratiekamp meedoen aan een leuk spel. Hij doet dit alleen maar om hem te beschermen tegen lijden.
Geheimen
Geheimen kunnen worden bewaard om te voorkomen dat iemands reputatie wordt beschadigd of om te voorkomen dat pijnlijke informatie wordt onthuld. Bijvoorbeeld een moeder die haar kinderen details over conflicten of ruzies tussen haar en haar man onthoudt die pijnlijk voor hen zouden zijn als ze erachter kwamen.
Er zijn echter ook andere geheimen die, hoewel het pijnlijk kan zijn om ze te weten, toch onthuld moeten worden. Dit is meestal omdat de persoon er vroeg of laat achter zal komen, of omdat hij er gewoon recht op heeft om het te weten.
Dit is bijvoorbeeld het geval bij geadopteerde kinderen of wanneer iemand aan een ernstige ziekte lijdt. In deze omstandigheden is het belangrijk om de persoon voor te bereiden en uiterst voorzichtig te zijn in hoe de informatie wordt onthuld. Dit is noodzakelijk om niet meer impact te veroorzaken dan nodig is.
Leugens kunnen vaak een web creëren waarin je gemakkelijk verstrikt kunt raken. Ze hebben zelfs een vernietigende kracht die relaties ernstig kan beschadigen en het leven van anderen kan verwoesten.
Hoewel leugentjes om bestwil soms nodig zijn in de echte wereld, heeft het leven in een wereld van leugens om te doen alsof je iets bent wat je niet bent of om anderen te manipuleren op de lange termijn een boemerangeffect. Dat komt omdat niets voor altijd verborgen blijft onder de doordringende stralen van de zon, ook geheimen en leugens niet.