Gapen koelt de hersenen, wist je dat?
Je zult je hele leven gapen, beginnend tijdens de vijfde maand van de zwangerschap en eindigend in je laatste paar dagen van je leven. In bepaalde contexten is het onbeleefd om te gapen. Gapen is echter noodzakelijk voor je gezondheid. Gapen koelt de hersenen, naast andere belangrijke functies die het heeft.
Onder normale omstandigheden schatten wetenschappers dat mensen ongeveer 28 keer per dag gapen. Je besteedt dagelijks ongeveer vier minuten aan deze schijnbaar onnodige en vaak oncontroleerbare activiteit. Lees verder en leer hier meer over!
Waarom gaap je?
Je associeert gapen waarschijnlijk met moe of verveeld zijn, maar dat is slechts een deel van het verhaal. Foetussen gapen ook, net als de meeste gewervelde dieren (vissen, reptielen, vogels en zoogdieren).
In veel culturen vinden mensen het onbeleefd om in het openbaar te gapen. Toch doet iedereen het, zelfs zeer goed opgeleide mensen. Niet alleen dat, maar gapen kan heel besmettelijk zijn. Het enige wat je hoeft te doen is iemand in je directe omgeving te zien gapen en je zal je gedwongen voelen om hetzelfde te doen.
Gapen is noodzakelijk voor de gezondheid van je hersenen. Het draagt bij aan een goede ontwikkeling van de hersenen en het functioneren ervan gedurende je leven.
Gapen koelt de hersenen, naast andere belangrijke functies
Wat zijn, naast het koelen van de hersenen, de andere functies van gapen?
Gapen van de foetus helpt bij de ontwikkeling van de hersenen
Zoals we hierboven al vermeldden, gapen zelfs ongeboren baby’s. Ze beginnen rond week 20 en blijven dit doen gedurende de rest van hun leven. Baby’s die in de baarmoeder zitten gapen uiteraard niet omdat ze zich vervelen of moe zijn. In deze fase van hun groei bevordert gapen opeenvolgende en geordende hersenontwikkeling.
Veel onderzoeken geven aan dat gapen een teken is dat de hersenen en de perifere zenuwen die spierbewegingen reguleren zich goed ontwikkelen. Het gapen van de foetus is zo belangrijk dat de afwezigheid ervan een teken kan zijn van neurale disfunctie. Nadat je geboren bent hebben je hersenen het nodig dat je een paar keer per dag gaapt.
Gapen helpt je om je aandacht erbij te houden
De meeste mensen denken dat iemand gaapt om meer zuurstof naar de hersenen te krijgen. Deze theorie is echter totaal niet logisch. Je ademt namelijk dag en nacht continu door je neus en mond. Het heeft dus niets te maken met zuurstoftoevoer naar de hersenen.
De zuurstof die aan je hersenen geleverd wordt, wordt hoofdzakelijk getransporteerd door je netwerk van bloedvaten die in de hersenen samenkomen. Als het doel van gapen de zuurstofvoorziening van de hersenen was, waarom ga je dan niet meer gapen als je je adem inhoudt? Of wanneer je je in een zuurstofarme omgeving bevindt?
Deze verklaring voldoet dus niet aan de eisen. Er zijn andere, recentere verklaringen die suggereren dat je met gapen kunt overschakelen van een netwerk in de standaardmodus naar een netwerk van aandacht.
Volgens Walusinski (2014) verhoogt gapen de hoeveelheid vloeistof in de hersenen, waardoor meer aandacht en concentratie mogelijk is voor complexere taken. Met andere woorden, gapen helpt je op een of andere manier van taken te veranderen en je volledig te concentreren. Andere studies suggereren dat gapen de hersenen koelt door de temperatuur te reguleren.
Gapen koelt de hersenen
Probeer dit experiment eens, ontwikkeld door onderzoekers van de Universiteit van Albany (Engelse link). Om te beginnen moet je omringd zijn met mensen en klaar zijn om te gapen. Plaats een cold pack op je voorhoofd.
Pas op dat je je huid kunt beschadigen als je cold pack te koud is. De reden waarom je het op je voorhoofd moet plaatsen, is dat je voorhoofd meer zweetklieren heeft om je af te koelen dan enig ander deel van je lichaam.
Met het koude kompres op je voorhoofd kan je drang om te gapen wanneer de mensen om je heen gapen, vijf keer minder zijn dan normaal. Als je een warmtebron op je voorhoofd plaatst, dan neemt je drang om te gapen echter niet af.
Dit experiment laat zien dat het koelen van je voorhoofd zou helpen om je hersenen te koelen en het besmettelijke gapen te elimineren. Je kunt ook proberen intens door je neus te ademen om de koeling te vergroten. Dat zou ook kunnen werken.
De verhoogde ventilatie die optreedt wanneer je gaapt, helpt de temperatuur van je hersenen te verlagen. Gebrek aan slaap en mentale uitputting na zware mentale activiteit verhoogt de hersentemperatuur. Daarom gaap je meer als je opstaat of naar bed gaat, of als je een tijdje gewerkt hebt aan iets dat mentaal belastend is.
Hoewel de meeste mensen gapen nog steeds als iets onbeleefds beschouwen in bepaalde contexten, is het dus een normale en noodzakelijke activiteit.
Meer gapen dan normaal kan een teken zijn van hersenpathologieën
We hebben het gehad over dat gapen in het algemeen een goede zaak is. Te veel gapen kan echter een teken van ziekte zijn. Maar wat is te veel? Continu gapen, meer dan drie keer per kwartier.
De mensen die lijden aan onder andere de volgende aandoeningen hebben de neiging om veel meer te gapen dan normaal:
- Beroertes
- Multiple sclerose
- Parkinson
- Migraine
- Hersentumoren
- Intracraniële hypertensie
- Chronische slapeloosheid
- Epilepsie
In het geval van Parkinson is continu en overmatig gapen een van de symptomen van de ziekte. Als je een dag meer dan normaal gaapt, hoef je je geen zorgen te maken. Misschien zijn je hersenen vermoeid en moeten ze gewoon even afkoelen. Vergeet dus niet dat gapen heel normaal is.
Een andere mogelijke oorzaak van overmatig gapen is het consumeren van bepaalde farmaceutische medicijnen, zoals antidepressiva, opioïden of kalmeringsmiddelen. Als je te veel cafeïne consumeert kun je ook vaker gapen.
Als je door het lezen van dit artikel moest gapen, is dat geweldig! Dat betekent dat het je interesse opwekte en je hersenactiviteit stimuleerde. Gaap maar lekker!