Emotionele verwaarlozing van kinderen

In dit artikel richten we ons op de emotionele verwaarlozing van kinderen.

De Wereldgezondheidsorganisatie omschrijft kindermisbruik of kindermishandeling als een breed spectrum dat kinderen jonger dan 18 jaar raakt.

Volgens de WGO omvat het “alle vormen van lichamelijke en/of emotionele mishandeling, seksueel misbruik, verwaarlozing of nalatige behandeling of commerciële of andere uitbuiting die leidt tot concrete of mogelijke beschadiging van de gezondheid, het overleven, de ontwikkeling of de waardigheid van het kind in de context van een relatie van verantwoordelijkheid, vertrouwen of macht” (WGO, 2003).

Helaas gebeurt het zo vaak dat we het naar het nieuws luisteren en horen hoe kinderen thuis opgesloten worden en volledig verwaarloosd, vies en ondervoed zijn. Dit is precies het onderwerp waarover we het hebben wanneer we over kinderverwaarlozing spreken.

Wat is verwaarlozing eigenlijk? Bestaat er meer dan één vorm van verwaarlozing? Wat doet deze vorm van misbruik met een kind? Deze vragen zullen we nu bekijken.

Een definitie van kinderverwaarlozing en de verschillende vormen

Men omschrijft verwaarlozing als een vorm van misbruik waarbij de ouders of de voogden van het kind voortdurend in de fout gaan. Ze voldoen niet aan de minimumnormen op vlak van voeding, kleding, medische verzorging, onderwijs, veiligheid en/of genegenheid. Ze vervullen dus de lichamelijke of emotionele behoeften van het kind niet.

Er zijn twee heel verschillende vormen van verwaarlozing:

• Lichamelijke/cognitieve verwaarlozing: dit heeft te maken met de lichamelijke behoeften van het kind. Voorbeelden zijn voeding, kleding, hygiëne en medische zorg. Deze vorm van verwaarlozing betekent dat de volwassenen die verantwoordelijk zijn voor het kind, nooit of zelden zorg dragen voor de behoeften van het kind.
• Emotionele verwaarlozing van kinderen: dit heeft te maken met een aanhoudend gebrek aan reactie op signalen (huilen, lachen), op uitingen van emoties en op gedragingen die vragen naar intimiteit en interactie. Het houdt ook in dat er een stabiele volwassen figuur ontbreekt die pogingen doet om met het kind in contact te komen.

Nu zullen we ons alleen richten op de emotionele verwaarlozing van kinderen.

Signalen van emotionele verwaarlozing van kinderen

Er zijn drie duidelijke signalen van emotionele verwaarlozing van kinderen. Ze omvatten de volgende gedragingen:

• Negeren: Dit gebeurt wanneer de ouders het verlangen en de behoefte aan interactie van het kind negeren. Ze tonen geen enkele emotie wanneer ze tijd doorbrengen met het kind. Dat kunnen bijvoorbeeld ouders zijn die alleen maar met hun kind omgaan wanneer ze echt moeten. Ze tonen totaal geen genegenheid, zorg of liefde.
• Weigeren om psychologische aandacht te geven: De ouders weigeren om met een behandeling te starten als hun kind een ernstig emotioneel of gedragsprobleem heeft. In dit geval hebben specialisten tegen de ouders gezegd dat hun kind behandeling nodig heeft voor zijn probleem. De ouders weigeren echter om het kind te laten behandelen.
• Psychologische aandacht uitstellen: In dit geval is het niet echt zo dat de ouders professionele behandeling weigeren. Ze stellen het uit. Dit treedt op wanneer hun kind een extreem, duidelijk emotioneel of gedragsprobleem heeft (bijvoorbeeld een poging tot zelfmoord).

Kenmerken van situaties waarin kinderen in de steek gelaten of verwaarloosd worden

We hebben het echt moeilijk om ons deze gedragingen in de relatie tussen ouder en kind voor te stellen. Vaak vragen we ons af welke families meer kans lopen om op deze manier hun kinderen verwaarlozen. Vele onderzoeken komen tot dezelfde conclusies.

Bij kinderverwaarlozing zien we bepaalde kenmerken terugkeren.

• Romantische relaties met hoogte- en dieptepunten. Dit betekent dat ze problemen hebben met communicatie. Bovendien is er geen goed evenwicht in de machtsverhoudingen.
• Conflictueuze relaties met de rest van de familie. Ze vragen de grootouders niet om hulp wanneer ze iemand nodig hebben om voor de kinderen te zorgen.
• Verzorgers met weinig of geen sociale relaties. Ze hebben geen contact met hun buren en/of met hun vrienden. Ze vragen ook geen hulp wanneer ze die nodig hebben.
• Geen enkele volwassene neemt de verantwoordelijke voor de huishoudelijke taken. Dat betekent dus dat één van de kinderen het moet doen.
• Leven in kleine ruimten met heel beperkte hygiëne en veiligheid. Ze hebben thuis bepaalde belangrijke dingen niet zoals bijvoorbeeld warm water.
• Slechte gewoonten in het ouderschap op vlak van aandacht en zorg. De ouders begrijpen de behoeften van hun kinderen niet. Ze hebben een negatieve kijk op hun kinderen. Bijna nooit communiceren ze met de kinderen. Ze brengen ook nooit tijd met hen door.
• Ouders of verzorgers met een heel laag opleidingsniveau. De ouders hebben bijna geen onderwijs gevolgd. Het succes van hun kinderen op school interesseert hen niet.
• De ouders of voogden hebben een onstabiele beroepscarrière. Ze werken misschien wel. De banen zijn echter meestal tijdelijk en geven hen geen enkele voldoening.
• Een eigen geschiedenis van verwaarlozing door de ouders. Minstens één van de ouders of voogden was als kind het slachtoffer en werd in de steek gelaten. Het gebeurt heel vaak dat zij over die periode in hun leven niet willen praten.

Besluit

We willen besluiten met de opmerking dat emotionele verwaarlozing een heel ingewikkeld probleem is. Vele factoren spelen hierbij een rol. Het is dan misschien wel complex, dat betekent echter niet dat het geen onmiddellijke aandacht vereist.

Onderzoeken hebben namelijk aangetoond dat de gevolgen van emotionele verwaarlozing op lange termijn zelfs ernstiger kunnen zijn dan lichamelijke mishandeling.