De "puzzelklas", een terugkeer naar integratie op school
“Samen staan we sterk.” Deze uitspraak vat de doelstelling van de “puzzelklas” perfect samen. De “puzzelklas” is een soort klas waarin de leerlingen onderwezen worden in sociale integratie, samenwerking en empathie.
Vanaf de leeftijd van zes jaar en ouder ontwikkelen de hersenen van een kind zich tot het punt waarop je hen dingen kan uitleggen. Je kan hen uitleggen hoe ze zich niet slecht mogen gedragen en hoe ze zichzelf onder controle moeten houden. Dat is de reden waarom de schooljaren van een kind één van de beste perioden zijn om gedragsgewoonten te creëren die gebaseerd zijn op een vredevolle en respectvolle manier van samenleven.
Het eerste jaar op school is een uitdaging voor de kinderen
Voor de meeste kinderen zorgt de eerste dag op school voor een enorme verandering. Tenslotte zijn ze thuis niet langer kleine baby’s. Ze zijn integendeel leerlingen die nieuwe verantwoordelijkheden en plichten op zich moeten nemen. Bovendien moeten ze verschillende rollen leren spelen.
Eén van die rollen is de rol van “leerling”. Het betekent dat ze moeten leren hoe ze met andere kinderen van dezelfde leeftijdsgroep en cultuur, of met kinderen buiten hun leeftijdsgroep en cultuur moeten omgaan en relaties vormen. Bovendien krijgen ze nieuwe rolmodellen en richtlijnen. Die leren ze dan gebruiken om zichzelf en alles rond hen in vraag te stellen en te beoordelen.
De nieuwe sociale werkelijkheid
Hun houdingen zullen ook veranderen en hun hersenen zullen nieuwe stimulatie krijgen. Stel je maar eens voor wat een klas met een mengeling van religies, gebruiken, huidskleuren en leerachtergronden voor hen kan betekenen. Maar als ze zich hieraan vanuit een verkeerde kijk aanpassen, dan kunnen de dingen heel ingewikkeld worden.
Meer migratie betekent dat een monoculturele samenleving verandert in een multiculturele. Daarom is het belangrijk te beseffen dat dit eigenlijk een geweldige kans kan zijn om de kinderen over verdraagzaamheid, samenleven en sociaal en cultureel respect te leren.
Hier doet de “puzzelklas” zijn intrede. Elliot Aronson heeft deze techniek uitgevonden. In groepen met verschillende onderwijsniveaus en leerstijlen leidde het tot heel goede resultaten.
De “puzzelklas”: winstgevend, doeltreffend en gemakkelijk toe te passen
De “puzzelklas” is een leertechniek op basis van samenwerking met het doel om de voornaamste structuur (de klas) sterker te maken. Hierbij maakt men gebruik van de voortdurende interactie en de verbindingen tussen de stukken (de kinderen). Het heeft een dynamische en functionele maar toch eenvoudige methodologie. Eigenlijk werkt het door groepen te creëren waarin de klasgenoten samen aan een taak moeten werken om een gemeenschappelijk doel te verwezenlijken.
De strategie ziet elk kind als een sleutelonderdeel van een groep die alleen zin heeft als iedereen communiceert, samenwerkt en dezelfde doelstelling heeft. Op school kunnen kinderen vele verschillende posities hebben (de populaire kinderen, de marginale leerlingen, de “afgewezenen”, de “rebellen”). Maar in de “puzzelklas” vervagen deze rollen.
De structuur van de “puzzelklas”
De oorsprong van de vooroordelen bij kinderen is meestal afkomstig van invloeden die buiten de controle van de school liggen. Maar onderwijzers zijn de mensen die bovenop de fundamenten die thuis gelegd zijn, verder bouwen. Bovendien moeten ze doeltreffende bemiddelaars zijn. Hoe bouw je dus deze techniek uit om ervoor te zorgen dat het perfect werkt?
- Eerst leg je de techniek uit: Je toont de kinderen wat het is, wat hun rol is en wat de doelstelling is. Het motiveert hen ook en leert hen de fundamentele sociale vaardigheden voor de groepsinteractie. De leraar moet de klemtoon leggen op hoe elke leerling moet meewerken en de boot in dezelfde richting roeien.
- Daarna vorm je de groepen van het “moederschip”: Deze groepen moet uit 4 of 5 leerlingen van verschillende culturen bestaan. De leraar moet het leerdoel in evenveel categorieën opsplitsen als er mensen in de groep zijn. Kijk bijvoorbeeld naar het taalonderwijs in de basisschool. Eén leerling kan de synoniemen opzoeken, een andere de antoniemen. Een leerling kan de volgorde van een zin veranderen. Een andere leerling kan nagaan welke woord “niet op zijn plaats” staat…
- De volgende stap is het vormen van groepen van “experts”: De leerlingen met dezelfde categorie komen in deze groep samen. Hier gaan ze discussiëren en zichzelf uiten. We gaan verder op ons laatste voorbeeld. Eén groep experts zal alleen de synoniemen voor een woord opzoeken. Intussen zal een andere groep alleen de antoniemen opzoeken, enzovoort.
- Tenslotte komen ze opnieuw samen met de groep van het “moederschip”: Elke expert keert terug naar zijn moederschipgroep. Daar leggen ze aan de rest van hun groep de resultaten uit en wat ze geleerd hebben.
De voordelen van de “puzzelklas”
In vergelijking met andere traditionele methoden heeft de “puzzelklas” vele voordelen. Deze techniek bevordert de relaties tussen leerlingen van verschillende etnische achtergronden.
Dit zijn de voordelen van de techniek van de “puzzelklas”:
- Het helpt de leerlingen om kritisch te denken en emotionele intelligentie te ontwikkelen omtrent culturele aspecten. Dat gezegde hebbende zijn ze er misschien nog niet rijp genoeg voor om echt hun morele kant te laten ontwaken.
- Deze techniek confronteert hen met verschillende standpunten terwijl het tegelijkertijd rekening houdt met de ideologische en culturele verschillen van elke leerling. Het stimuleert ook hun vaardigheden.
- Het moedigt empathie en positief persoonlijk contact tussen leerlingen aan. Bovendien ontwikkelt het hun gevoel van burgerplicht en solidariteit.
- De “puzzelklas” verzekert de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Die zijn nodig om met hun groep in wisselwerking te treden. Ze leren hun standpunt op een assertieve, niet dwingende manier uit te drukken.
- Het bevordert de intelligentie en de creativiteit. Want het onderwijst hen nieuwe intellectuele vaardigheden.
- Deze methode leert hen om op een onafhankelijke manier te leren. Wanneer kinderen ouder worden, dan is het goed om hen wat onafhankelijkheid te geven. Op dit manier kunnen ze voor zichzelf beslissingen nemen en hun veiligheid en vertrouwen opbouwen.
We besluiten met deze samenvatting. De “puzzelklas” is een leermethodologie op basis van samenwerking. Het is heel doeltreffend geweest in het bevorderen van een schoolomgeving van vredevol samenleven, ongeacht de leeftijd van de leerlingen.
Het helpt hen om zich gedragsmatige gewoonten eigen te maken die gebaseerd zijn op verdraagzaamheid en wederzijds respect. Deze techniek bevordert de intellectuele en cognitieve ontwikkeling die verbonden is met samenwerking en sociaal handelen.
