De psychologie van sociale media-trollen

De oorsprong van deze persoonlijkheidsstoornis is niet duidelijk. Er lijkt een genetische component te zijn die zich kan manifesteren of niet, afhankelijk van hoeveel affectie iemand als kind krijgt. Deskundigen houden ook rekening met de hypothese dat de oorzaak kan worden gevonden in schade aan de frontale kwab als gevolg van een misvorming, ziekte of hersenletsel.
De psychologie van sociale media-trollen
Gema Sánchez Cuevas

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Geschreven door Sonia Budner

Laatste update: 27 december, 2022

Wat zijn sociale media-trollen? Wat brengt iemand ertoe om anderen aan te vallen op sociale media? Waarom doen sommige mensen anderen pijn? Hoe wordt het internet het perfecte platform voor negatieve en kwaadwillende mensen? Er zijn mensen die weten dat hun opmerkingen agressief en aanstootgevend zijn, maar toch delen ze het omdat ze het leuk vinden.

Een onderzoeksteam van de School of Health and Life Sciences van de Federation University in Australië heeft een onderzoek uitgevoerd om de persoonlijkheidskenmerken van dit soort internetgebruikers te analyseren. Tegenwoordig worden ze ook wel omschreven als sociale media-trollen.

Tijdens dit onderzoek zochten ze naar bepaalde eigenschappen en sociale vaardigheden bij mannen en vrouwen die op deze manier handelden. Ze ontdekten dat de sociale media-trollen die deelnamen aan dit onderzoek op twee belangrijke persoonlijkheidskenmerken veel hoger scoorden dan de andere mensen.

Deze kenmerken waren psychopathie en cognitieve empathie. Hieronder vertellen we je iets meer over wat deze eigenschappen ons kunnen vertellen over deze trollen.

Psychopathie: Wat vertelt deze eigenschap ons over sociale media-trollen

Psychopathie is een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Tegenwoordig is het geen veelgebruikte term in de klinische wereld. Sociopathie wordt veel vaker gebruikt.

De oorsprong van deze persoonlijkheidsstoornis is niet duidelijk. Er lijkt een genetische component te zijn die zich kan manifesteren of niet, afhankelijk van hoeveel affectie iemand als kind krijgt.

Deskundigen houden ook rekening met de hypothese dat de oorzaak kan worden gevonden in schade aan de frontale kwab als gevolg van een misvorming, ziekte of hersenletsel.

Jongen die bezig is op zijn laptop

Psycholoog dr. Robert Hare onderzoekt deze persoonlijkheidsstoornis al meer dan drie decennia lang. Uit zijn onderzoek is hij tot de conclusie gekomen dat mensen met deze aandoening enkele gemeenschappelijke kenmerken hebben.

Psychopaten vervelen zich snel, ze hebben constante stimulatie nodig en ze zijn niet in staat om langetermijndoelen vast te stellen. Ze zijn manipulatief en moeten het gevoel hebben dat ze macht en controle over andere mensen hebben. Psychopaten hebben ook veel narcistische trekken.

Daarnaast is het erg moeilijk voor ze om hun impulsen te controleren en reageren ze vaak boos. Mensen met deze aandoening hebben problemen met sociale en morele normen. Ze zijn echter ook vaak oppervlakkig charmant en lijken zich goed aan te kunnen passen.

Psychopaten hebben een zeer hoge dunk van zichzelf. Bovendien beleven ze er plezier aan andere mensen pijn te doen. Zowel mannen als vrouwen kunnen aan deze aandoening lijden, hoewel het statistisch vaker voorkomt bij mannen. Het lijkt er ook op dat psychopaten geen empathie hebben, maar dat is niet precies het geval. Laten we eens kijken waarom.

De duistere kant van empathie

Emotionele empathie en cognitieve empathie zijn beide cognitieve processen. Er is echter sprake van aanzienlijke verschillen tussen de twee en deze verschillen hebben betrekking op de activering van verschillende delen van de hersenen.

Er bestaan psychometrische tests die beide typen empathie kunnen meten, zoals de BES (Basic Empathy Scale). Deze beoordelen over wat voor soort empathie een persoon beschikt en de mate waarin hij erover beschikt.

Emotionele empathie is verder onderverdeeld in twee categorieën:

  • Parallel: het vermogen om te weten hoe iemand anders zich voelt en zelf dezelfde emoties te kunnen ervaren.
  • Reactief: naast de bovengenoemde capaciteiten kunnen mensen met reactieve empathie reageren op de emoties van anderen alsof ze er direct door worden beïnvloed.

Beide vormen van emotionele empathie beïnvloeden de amygdala, het emotionele centrum van de hersenen. Je kunt dit soort empathie zien als een ‘warme’ empathie. Het is dan ook niet zo gek dat het sociale media-trollen volledig ontbreekt aan deze vorm van empathie.

Cognitieve empathie

Er is ook een vorm van empathie die gezien kan worden als ‘koude’ empathie. Deze vorm komt echter minder vaak voor en is dan ook een stuk minder bekend. Het wordt cognitieve empathie genoemd en aan deze vorm ontbreekt het sociale media trollen absoluut niet.

Cognitieve empathie (soms ‘perspectief nemen’ genoemd) is het vermogen om te weten wat een andere persoon voelt zonder er zelf emotioneel betrokken bij te raken.

Met andere woorden, mensen met een hoge mate van cognitieve empathie kunnen het lijden van iemand anders wel identificeren, maar voelen er zelf niets bij. Dankzij dit soort empathie zijn sociale media-trollen zelfs in staat om het emotionele leed van hun slachtoffer te voorspellen en te herkennen.

Ze gebruiken hun kennis om zoveel mogelijk schade aan te kunnen richten. Cognitieve empathie beïnvloedt twee gebieden van de hersenen: de prefrontale cortex en de posterieure pariëtale cortex. Ze zijn allebei betrokken bij redenering en besluitvorming.

Man met het gezicht van een trol

Een tikkende tijdbom

Als een persoon beide eigenschappen heeft, betekent dit niet noodzakelijk dat hij een trol zal worden. Wat we wel zeker weten, is dat trollen giftig zijn voor sociale media. Ze hebben namelijk de behoefte om anderen te vergiftigen en ze beschermen zichzelf met anonimiteit.

Andere vergelijkbare studies tonen aan dat sommige onderwerpen bijzonder aantrekkelijk zijn voor sociale media-trollen. Vaak lezen ze de berichten van mensen niet eens of ze kijken er snel doorheen en herinterpreteren ze gewoon om aan te sluiten op hun eigen motieven.

Er zijn geen studies over het stoppen van trollen, maar het negeren van hun aanvallen lijkt de beste manier om te voorkomen dat ze meer macht krijgen.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.