De neurobiologie van teleurstelling

Teleurstelling kan een pijnlijke impact hebben op je hersenen. Dit kan worden verklaard door de activiteit van sommige neurotransmitters, zoals GABA, die aanzienlijk veranderen wanneer je deze emotie ervaart. De wetenschap legt uit hoe deze veranderingen plaatsvinden.
De neurobiologie van teleurstelling

Laatste update: 20 februari, 2022

De neurobiologie van teleurstelling laat opnieuw zien dat er aspecten in het leven zijn die de hersenen op een bijzonder pijnlijke manier ervaren. Daarom kan iemand vanwege een onbekende reden langer lijden wanneer hij bijvoorbeeld een kans misloopt of het vertrouwen in een ander verliest.

Shakespeare zei altijd dat verwachtingen de oorzaak zijn van alle verdriet, en misschien heeft hij wel gelijk. Maar het is ook waar dat je misschien aan bepaalde dingen moet vasthouden om stabiliteit te vinden zodat je niet uit elkaar valt als het leven onzeker is. Daarom is het heel gebruikelijk om aan te nemen dat degenen van wie je houdt je niet zullen bedriegen.

Je hebt misschien ook bepaalde verwachtingen van jezelf. Je zou bijvoorbeeld kunnen veronderstellen dat je niet zult falen in de dingen die je meestal zo goed doet en dat de dingen die je vandaag hebt er morgen ook nog wel zullen zijn.

Soms nemen dingen echter een andere wending en barst je bubbel. Wanneer dit gebeurt verlies je wat van je zelfvertrouwen en interpreteren je hersenen het als een waarschuwingsteken om te overleven.

Als je een kans mist waarover je zo enthousiast bent, je baas je van de ene op de andere dag ontslaat, of een geliefde je bedriegt, ervaar je duidelijk een pijnlijke situatie. Het is op de een of andere manier een aanval op alles wat een betekenisvol onderdeel van jou was. Wat gebeurt er in je hersenen als dit aan de hand is?

“Onze ervaring bestaat eerder uit verloren illusies dan uit verworven wijsheid.”

-Joseph Roux-

Teleurgestelde vrouw

De neurobiologie van teleurstelling

De neurobiologie van teleurstelling is ontstaan door de recente interesse van de neurowetenschappen. Jarenlang hebben psychologen, psychiaters en neurologen zich afgevraagd waarom teleurstelling zo pijnlijk is. Natuurlijk is het duidelijk dat teleurstelling ook deel uitmaakt van de persoonlijkheid van ieder mens.

Degenen die er verschillende keren doorheen zijn gegaan, worden vaak wantrouwend. Teleurstelling neemt wat van het momentum weg dat iemand heeft en het maakt een persoon voorzichtiger met zijn verwachtingen van anderen.

Hoe dan ook, er moet iets op hersenniveau gebeuren omdat de impact ervan zo duidelijk aanwezig is. Laten we kijken wat de wetenschap erover te zeggen heeft.

Neurotransmitters en teleurstelling

Neurotransmitters zijn chemische stoffen die signalen afgeven aan neuronen. Dankzij deze neurochemie kun je op bepaalde manieren voelen, denken en gedrag tonen. Het is zelfs het vermelden waard dat zeer specifieke neurtransmitters, zoals dopamine en serotonine, je gemoedstoestand volledig beheersen.

Een interessant onderzoek dat Dr. Roberto Malinow uitvoerde op de afdeling Neurowetenschappen van de UC San Diego School of Medicine, toonde aan dat twee specifieke neurotransmitters teleurstelling volledig reguleren. Dit zijn glutamaat en GABA, die werken in het gebied van de hersenen die we de laterale habenula noemen.

De laterale habenula en glutamaat en GABA-afgifte

De laterale habenula (Engels artikel) is een van de oudste delen van de hersenen. Zo weten we bijvoorbeeld dat het deel uitmaakt van de emotionele processen die de besluitvorming vergemakkelijken. Ondanks het feit dat het voornamelijk op een positieve manier werkt door motivatie te stimuleren, heeft dit gebied ook een ‘donkere kant’.

Voor een juiste werking moet er een evenwichtige en correcte afgifte van glutamaat en GABA zijn. Dus hoe groter de bijdrage van de neurotransmitter aan de habenula, hoe sterker het gevoel van teleurstelling. Daartegenover, hoe lager de afgifte van GABA en glutamaat, hoe lager de impact van deze emotie op de hersenen.

De neurobiologie van teleurstelling en GABA

Depressie in relatie tot de neurobiologie van teleurstelling

Dr. Roberto Malinowski wees op iets belangrijks over dit onderwerp. Er is namelijk bewijs dat de impact van langdurige teleurstelling in veel gevallen tot depressieve stoornissen leidt. Dit betekent dat wanneer de hersenen intents GABA en glutamaat vrijgeven, er een groter risico bestaat om aan deze psychische aandoening te lijden.

Ook maakt die commotie in de habenula, veroorzaakt door de overmatige afgifte van genoemde neurotransmitters, de patiënt geobsedeerd door bepaalde ideeën, herinneringen of pijnlijke ervaringen uit het verleden. Het is moeilijker om verder te gaan, en dat is wanneer emotionele stagnatie lijden plaatsvindt.

Maar de ontdekking van de relatie tussen glutamaat en GABA en teleurstelling en depressie, opent ook de deur naar nieuwe behandelingen. Nog niet zo lang geleden was de algemene overtuiging dat antidepressiva en serotonine-regulering de GABA-glutamaat verhouding in evenwicht hielden.

Het is nu echter duidelijk dat hoewel er een verbetering is, het nog steeds mogelijk is om verschillende bijwerkingen te ervaren. Daarom is de huidige uitdaging om een behandeling te ontwikkelen die specifiek werkt op sommige neurotransmitters en niet op anderen.

Op die manier zouden artsen de juiste antwoorden kunnen geven aan patiënten die door verschillende veranderingen op neurochemisch niveau sommige situaties intenser ervaren. Zoals je misschien hebt ontdekt, is de neurobiologie van teleurstelling een zeer interessant vakgebied.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Shabel S, Proulx C, Piriz J y Malinow R. La liberación conjunta de GABA / glutamato controla la producción de habénula y se modifica mediante tratamiento antidepresivo. Science 345: 1494-8 (2014).

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.