Culturele toe-eigening, wat is dat?

Als je het begrip culturele toe-eigening grondig analyseert, zul je zien dat dit idee ook machtsdynamiek omvat. Met andere woorden, een dominante cultuur eigent zich elementen van culturen toe die ze systematisch onderdrukt hebben.

Kunst is een mix van invloeden die veel imitatie-elementen bevat (Engelse link). Het probleem van culturele toe-eigening ligt in het onderscheid tussen deze manier van creëren en het concept van kopiëren, diefstal en plagiaat.

Op dit punt verwatert namelijk het auteursrecht in de collectieve identiteiten en maakt plaats voor tradities die echt zijn ontstaan in machtsrelaties waarin de sterkste profiteert van de zwaksten. Dit concept is wat velen ‘onrechtmatige toe-eigening’ noemen.

Er is daarom een aanzienlijk aantal protesten over dit onderwerp geweest. De aanwezigheid van tatoeages met Polynesische stammotieven was bijvoorbeeld erg populair en leidde tot enige controverse. Ook het gebruik van zigeunersymbolen door zangeres Rosalía werd nog niet zo lang geleden alom bekritiseerd in Spanje.

Wat is culturele toe-eigening precies?

Zoals we hierboven vermeldden, is culturele toe-eigening het adopteren van instrumenten, afbeeldingen en symbolen die behoren tot een cultuur die anders is dan de eigen cultuur.

Rond deze definitie is er de vraag of iemand het echt heeft over onrechtmatige toe-eigening of dat het in de meeste gevallen slechts een eerbetoon is aan andere culturen.

Als je het concept van culturele toe-eigening verder analyseert, zul je zien dat het idee ook de aanwezigheid van machtsdynamiek omvat. Dat wil zeggen, mensen geven de dominante cultuur de schuld voor het gebruik van de elementen van de culturen die ze systematisch hebben onderdrukt.

Het concept van culturele toe-eigening is een onderwerp van veel discussie, hoewel het niet zo nieuw is. Globalisering en technologische vooruitgang stellen ons in staat om met slechts één klik toegang te krijgen tot veel informatie.

Dus hoewel het geen nieuw concept is, is de mondiale dimensie dat zeker. Maar wat onderscheidt culturele toe-eigening precies van een eerbetoon dat geworteld is in bewondering voor een cultuur?

De twee belangrijkste punten voor het beantwoorden van deze vraag zijn toestemming en verdeling van voordelen. Dit komt omdat er een duidelijk economisch belang is bij sommige vormen van imitatie, vooral op muzikaal gebied.

In die zin kun je culturele toe-eigening gebruiken om de exploitatie van bepaalde symbolen door culturele industrieën aan te duiden. Deze uitbuiting gebeurt vaak zonder de oorspronkelijke cultuur op symbolische of economische wijze te erkennen.

Culturele toe-eigening versus assimilatie

Dit is een gecompliceerde kwestie met een oorsprong in de samenvloeiing van ieders verhaal. Je moet dus begrijpen hoe internationale machtsdynamiek werkt om het diepgaand te analyseren.

Allereerst moet je verwijzen naar andere standpunten over het onderwerp. Sommigen beweren bijvoorbeeld dat niet-westerse mensen die spijkerbroeken dragen of inheemse mensen die Engels spreken zich op de een of andere manier dominante culturen toe-eigenen.

Het argument hiertegen is echter dat gemarginaliseerde groepen niet genoeg macht hebben om te beslissen of ze zich aan hun traditionele gebruiken willen houden of niet. Assimilatie vindt dus plaats wanneer mensen die tot gemarginaliseerde groepen behoren, de elementen van de dominante culturen overnemen om te overleven.

Voorbeelden van culturele toe-eigening

De muziekwereld biedt enkele duidelijke voorbeelden van culturele toe-eigening. De popularisering van Afro-Amerikaanse muziek door Elvis Presley bijvoorbeeld. En twerken, dat voor kort werd geassocieerd met niet-blanke groepen uit de lagere klassen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden.

Er zijn ook voorbeelden van in het boeddhisme. Dit is een religie die gewoonlijk wordt geassocieerd met vrede, vanwege de stereotypen rond meditatie.

Culturele toe-eigening is dus een manier om dingen die ooit buiten de marges van de markt lagen te commercialiseren en in deze markt te introduceren.

Is dit een reëel probleem?

Culturele toe-eigening is een problematisch concept dat sommige mensen ontkennen. Dit heeft verschillende redenen:

• Veel mensen beweren dat culturele toe-eigening bestaat, maar het is geen probleem.
• Hun argumenten richten zich op het idee dat culturen voortdurend veranderen en geen grenzen kennen. Ze stellen dat ze constant stromen en veranderen en van de ene trend naar de andere gaan.
• Om sprake te zijn van culturele toe-eigening, moeten er culturele elementen zijn die slechts tot enkelen behoren.
• Er is sprake van inbreuk wanneer een persoon niet kan genieten van iets dat hij gewend was vanwege de acties van iemand anders. Culturele toe-eigening gebeurt echter wanneer iets dat voorheen door een kleine groep mensen werd gebruikt, in de mode raakt.
• Niet-racistisch racisme? Je moet in gedachten houden dat geen enkel cultureel element 100% puur of misplaatst is.

Activisten worden vaak bezitterig over culturen, een zuiverheid die niet kenmerkend is voor de sociale omgeving waarin ieder mens zich ontwikkeld.