Paniekaankopen vanwege het coronavirus

Het is duidelijk dat we een buitengewone situatie ervaren met het nieuwe coronavirus COVID-19 en daarom moeten we voorbereid zijn. Paniekaankopen hebben echter negatieve gevolgen: het tekort aan bepaalde producten en prijsverhogingen.

Lege planken, lange rijen met volle winkelwagentjes, zenuwachtigheid, haast, angstige blikken delen met de mensen om je heen en de angst om zonder voorraden voedsel en toiletpapier te komen zitten. Paniekaankopen vanwege het coronavirus zijn een steeds vaker voorkomend fenomeen dat ons verrast en tegelijkertijd het gevoel van paniek versterkt.

Maar heeft het zin om massaal naar de supermarkt te gaan en enorme hoeveelheden voedsel te kopen om thuis op te slaan? Of zijn we misschien getuige van een duidelijk irrationeel gedrag? Allereerst is er één duidelijk feit. De opmars van de COVID-19-uitbraak dwingt ons om buitengewone maatregelen te nemen en één daarvan is quarantaine.

Sommige mensen worden gedwongen om 15 dagen of langer in huis te blijven. Zoiets vereist natuurlijk voldoende middelen om beschikbaar te zijn in deze tijd van ‘huisarrest’. De supermarktketens laten ons echter weten dat er geen leveringsproblemen zijn. De producten worden normaal aangevuld en er is geen teken dat dit gaat veranderen.

Desondanks is de angst duidelijk. Paniekaankopen vinden overal plaats, of je nu in de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Spanje, Nederland, Frankrijk of Maleisië woont. Dit gedrag is echter niet nieuw en er zijn een aantal zeer specifieke redenen voor. We zullen dit eens gaan analyseren.

Coronavirus paniekaankopen: waar gaat dit over?

Abraham Maslow vertelde ons door middel van zijn beroemde piramide van basisbehoeften dat de basis van ons welzijn – de eerste stap van de pyramide – de behoefte aan voedsel is om te overleven. Te midden van een context van onzekerheid en angst, zorgt het hebben van basismiddelen thuis namelijk voor rust in onze hersenen. Dit is begrijpelijk.

Een feit dat we echter hebben kunnen verifiëren, is dat er maar heel weinig nodig is waardoor we plotseling met paniek ergens op reageren. Het is duidelijk dat we vinden dat we proactief moeten zijn.

Dezelfde reactie massaal uitgevoerd veroorzaakt echter situaties die we allemaal willen vermijden: het tekort aan bepaalde producten, lange rijen en zelfs situaties van stress en confrontaties tussen mensen. We moeten daarom rekening houden met enkele aspecten van de huidige paniekaankopen.

Proactief zijn, ja – paniekaankopen, nee

David Savage is hoogleraar gedragswetenschappen en micro-economie aan de Newcastle Universiteit in Australië. Eén ding dat hij zegt is dat we vooruit moeten kijken. De kans om een quarantaine van 15 dagen te moeten volgen is reëel en daarom moeten we voorbereid zijn. We moeten dit echter op een rationele en evenwichtige manier doen.

Wat bedoelen we met rationeel en evenwichtig? Het betekent dat je geen 15 pakken toiletpapier hoeft te kopen. Het betekent dat je geen 20 flesjes hydroalcoholische gel in je winkelwagen doet.

Dit is precies wat er in veel steden en landen gebeurt, waardoor irrationeel hamsteren ontstaat. Dit heeft twee belangrijke negatieve gevolgen. Het eerste is dat deze producten op kunnen raken. Het tweede is dat ze in prijs zullen stijgen.

Coronavirus paniekaankopen veroorzaken meer paniek: de vicieuze cirkel van angst

De media zijn in zekere zin ook verantwoordelijk voor deze paniek. Paniekaankopen vanwege het coronavirus zijn niet alleen een instinctieve reactie van mensen op een situatie van angst en onzekerheid.

Het zien van afbeeldingen op televisie of in video’s die via de sociale media worden gedeeld van mensen die paniekaankopen aan het doen zijn heeft een besmettelijk effect. Laten we niet vergeten dat er, afgezien van het COVID-19 virus, niets zo besmettelijk is als het gevoel dat je zonder voorraad komt te zitten als je niet snel handelt.

De wantrouwige geest en het verlangen om de touwtjes in handen te hebben

Steven Taylor is klinisch psycholoog en hoogleraar aan de Universiteit van British Columbia. Een van zijn meest relevante werken is The Psychology of Pandemics (De psychologie van pandemieën). In dit boek legt hij een interessant aspect uit waar we allemaal rekening mee moeten houden.

De menselijke geest wantrouwt vaak de informatie die het ontvangt. Er is altijd het gevoel dat ‘ons niet alles wordt verteld’. Soms geloven we het nepnieuws dat we lezen en soms krijgen we tegenstrijdige informatie. Deze situaties voeden echter alleen je angst en je voelt daardoor de behoefte om de touwtjes in handen te hebben.

Een manier om dit te bereiken is door boodschappen te doen. Je weet dat je handen wassen en adequate beschermings- en hygiënemaatregelen handhaven zeker ook helpt. Maar thuiskomen en kasten vol voedsel en basisbehoeften hebben kalmeert en troost je en geeft je het broodnodige gevoel dat je de touwtjes zelf in handen hebt.

Het alternatief: rationeel inkopen in een crisiscontext

Paniekaankopen vanwege het coronavirus voeden paniek en je moet zorgen dat je niet in deze val terechtkomt. Desalniettemin is het duidelijk dat we met COVID-19 een uitzonderlijke situatie ervaren.

Deze context dwingt je uiteraard om je aan te passen aan de huidige situatie. De sleutel om deze realiteit met succes onder ogen te zien, is in de eerste plaats om kalm, evenwichtig en intelligent te handelen. Zo haal je het beste uit jezelf naar boven.

Daarom is het antwoord op de vraag of we proactief moeten zijn ja, maar op een rationele manier. Is het raadzaam om ons aantal aankopen van de ene op de andere dag te verhogen? Alles zal afhangen van de instructies die we van de experts hebben ontvangen.

Quarantine of schoolsluiting

Als je vanwege quarantine langere tijd thuis zult moeten blijven, of als de scholen gesloten zijn en je kinderen overdag thuis zullen zijn, dan zul je je hier natuurlijk op voor moeten bereiden.

• Je moet paniekaankopen vermijden. Gedrag gedreven door angst en ongerustheid maakt de situatie alleen maar erger: de prijzen beginnen te stijgen en de producten worden schaars.
• Je moet gewoon kopen wat je dagelijks nodig hebt, niet meer en niet minder.
• Als de gezondheidsinstellingen specifieke maatregelen aanbevelen, dan kun je daar naar handelen.
• Je moet niet irrationeel na gaan denken over de toekomst. Winkels zullen niet zonder voorraad komen. Je kunt normaal boodschappen doen wanneer dat nodig is.

Paniekaankopen vanwege het coronavirus: tot slot

Tot slot, als je denkt dat deze situatie op enig moment te overweldigend voor je wordt, aarzel dan niet om contact op te nemen met gespecialiseerde professionals.

Crises moeten het hoofd geboden worden met kalmte, consensus en gewoon gedrag, waarbij mensen dichter bij elkaar komen door elkaar te motiveren en aan te moedigen. Op dit moment zien we ook wat goed nieuws. China is de strijd aan het winnen en er wordt op dit moment aan acht vaccinprojecten gewerkt.