Agomelatine: een atypisch antidepressivum

Agomelatine, in Nederland ook wel bekend onder de merknaam Valdoxan, wordt gebruikt voor de behandeling van ernstige depressies bij volwassenen.

Agomelatine is een effectief antidepressivum met hoge respons- en remissiecijfers. Het is relatief veilig en de meeste mensen verdragen het goed. Het verschilt van andere antidepressiva, omdat het het circadiane ritme beïnvloedt.

Agomelatine, dat wordt verkocht onder de merknaam Valdoxan, is een antidepressivum onder de paraplu van psychoanalytische middelen. Het is heel anders dan klassieke antidepressiva, omdat het zich richt op circadiane ritmes.

Het is eigenlijk vergelijkbaar met melatonine, dat een rol speelt in onze natuurlijke slaapcyclus. Dit hormoon wordt aangemaakt in de pijnappelklier en heeft verschillende functies in ons lichaam.

Een van de belangrijkste is het reguleren van de slaapcyclus. Sommigen beschouwen het als het eerste medicijn in een nieuwe generatie antidepressiva, die de naam melatonine-agonisten hebben gekregen.

Waar dient agomelatine voor?

Volgens de productinformatie wordt agomelatine gebruikt voor de behandeling van ernstige depressieve klachten bij volwassenen. Het vergroot de kwaliteit van de slaap en zorgt ervoor dat mensen sneller in slaap vallen. Het verbetert ook de stabiliteit van de REM-slaap.

Zoals we al eerder hebben gezegd, doet het deze dingen door het veranderen van het circadiaan ritme. Onderzoekers hebben onlangs ook bewijs gevonden dat er een verband bestaat tussen een ernstige depressie en een desynchronisatie van ons circadiaan ritme. Er zijn echter nog veel dingen die we moeten bestuderen, omdat deze interne processen zeer complex zijn.

Hoewel melatonine de slaapkwaliteit van mensen met een depressie verbetert, heeft het op zich geen antidepressieve werking. Ook heeft het geen invloed op je stemming gedurende de dag. Tegelijkertijd hebben melatonine-agonisten zoals agomelatine (dat iets andere eigenschappen heeft) bewezen effectief te zijn als antidepressivum.

Daarom zijn psychiaters begonnen met het voorschrijven van agomelatine voor de behandeling van ernstige depressies bij volwassenen. Het heeft het voordeel dat het de slaapcycli verbetert zonder dat het overdag slaperigheid veroorzaakt.

Het actiemechanisme

Agomelatine is een melatonine-agonist die vooral uitwerking heeft op de MT1 en MT1 melatoninereceptoren. Het is ook een agonist voor 5-HT2C serotoninereceptoren. Bovendien verhoogt het de hoeveelheid dopamine en adrenaline in de hersenen, met name in de frontale cortex.

Door de invloed op melatonine en 5-HT2C receptoren heeft het een antidepressieve werking. Het is vreemd om te beseffen dat zowel MT1- als 5-HT2C-receptoren in een circadiaan patroon fluctueren. Met andere woorden, deze worden gereguleerd door licht. Dit betekent ook dat de impact op de 5-HT2C receptoren ervoor zorgt dat licht de melatonineproductie niet afremt.

Bijwerkingen

Het is ook het vermelden waard dat agomelatine geen van de bijwerkingen van andere antidepressiva heeft. Dit komt doordat het geen invloed heeft op 5-HT1A, muscarine- en histaminereceptoren. Andere antidepressiva kunnen allerlei bijwerkingen veroorzaken, zoals:

• slaperigheid
• gewichtstoename
• droge mond
• seksuele problemen
• hartproblemen

De meest voorkomende bijwerkingen van agomelatine zijn:

• hoofdpijn
• misselijkheid
• duizeligheid

Deze effecten zijn over het algemeen licht en tijdelijk, en manifesteren zich alleen tijdens de eerste twee weken van de behandeling. Andere veelvoorkomende bijwerkingen van dit middel zijn onder andere:

• angst
• ongebruikelijke dromen
• slaperigheid of juist slapeloosheid
• diarree of constipatie
• maagpijn
• rugpijn
• gewichtstoename
• vermoeidheid

Zoals je kunt zien, hebben veel van de bijwerkingen van agomelatine te maken met slaap en de impact ervan op je circadiaan ritme. Zoals we al eerder hebben gezegd, zijn deze bijwerkingen echter meestal tijdelijk. Vaak verdwijnen ze zodra je lichaam gewend is aan de medicatie. Toch moet je ze in de gaten houden.

Wat er ook gebeurt, als je tijdens het gebruik van agomelatine negatieve bijwerkingen opmerkt, vooral in het begin, moet je met je arts of psychiater praten. Bovendien moet je na het beginnen van een behandeling nooit zomaar stoppen met het nemen van de medicijnen. Overleg altijd met een arts als je wilt stoppen.

Tot slot is agomelatine een effectief en veelbelovend nieuw antidepressivum. Natuurlijk moeten we het nog meer bestuderen om er zeker van te zijn dat het positieve effecten heeft op de lange termijn en of het ook geschikt is voor kinderen en tieners.