Adleriaanse theorie en individuele psychologie

Eenzaamheid en ontkoppeling van de sociale omgeving of het ervaren van het gevoel van minderwaardigheid en niet weten hoe dat te overwinnen zijn dimensies waar Adleriaanse therapie aan werkt. Lees hier meer over deze vorm van therapie.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 31 mei, 2023

Individuele psychologie gebaseerd op de Adleriaanse theorie schetst een interessante holistische therapie die tegenwoordig in gebruik is. Het geeft het individu handvatten om gevoelens van minderwaardigheid te overwinnen en te werken aan een gevoel van verbondenheid. Een gezonde band met anderen is namelijk de sleutel tot het bevorderen van welzijn en geluk.

De Oostenrijkse arts, Alfred Adler, creëerde deze therapie in de 20e eeuw. Hij beoogde daarmee individuen te helpen hun moeilijkheden te overwinnen en persoonlijke groei te bevorderen.

Adler nam afstand van het psychoanalytische model van Sigmund Freud, vanwege de onderlinge verschillen. En daarmee ontwikkelde hij een middel dat door de wetenschap wordt onderschreven en het ontdekken waard is.

Individuele psychologie

Adler’s theorie van de individuele psychologie was voor die tijd een baanbrekende en geavanceerde benadering. In feite stelt onderzoek (Engelse link) van de American Psychological Association (APA) dat dit therapeutische model als basis diende voor latere benaderingen. Tegenwoordig baseert zelfs de cognitieve gedragstherapie zich op dezelfde theorie.

Hoewel Adler deel uitmaakte van de psychodynamische stroming -tot aan het voorzitterschap van de International Psychoanalytic Association toe- maakte hij zich in 1910 daarvan los en richtte hij zich op een ander perspectief.

De vader van de Adleriaanse therapie bekritiseerde in feite Freuds biologische en deterministische standpunt. Hij nam een meer sociale en positieve visie op de menselijke natuur aan. Vervolgens gaan we de pijlers onderzoeken die aan zijn psychologische benadering ten grondslag liggen.

1. Holistische visie

De mens is een geheel, een eenheid die onmogelijk te begrijpen is door slechts aandacht te besteden aan een van de gebieden, zoals de biologie. Mensen zijn het resultaat van verschillende processen. Daarom is een globale visie nodig om hen te begrijpen en te helpen. De processen die begrepen moeten worden zijn de volgende:

• Angsten.
• Instincten.
• Opvoeding.
• Behoeften.
• Ervaringen.
• Sociale context.

2. Gevoel erbij te horen

Een van de doelen van de individuele psychologie is het bevorderen van het gevoel erbij te horen. Met andere woorden, hen te begeleiden om hun belangstelling voor sociaal samenleven terug te krijgen, door gezonde en zinvolle banden te creëren. Mensen hebben immers netwerken en sociale interacties nodig om te overleven, zich veilig te voelen, te leren en gelukkig te zijn.

3. Een positief, humanistisch en inclusief model

Onderzoek (Engelse link) van de Sam Houston State University (VS) beweert dat de individuele psychologie van Adler een voorloper was van de positieve psychologie. Dit veld ziet het individu, niet als iemand die ziek is, maar als een figuur die in staat is nieuwe leerstof te ontwikkelen om te groeien. Ze moeten zich gewoon heroriënteren om een zinvol en gezond leven op te bouwen.

4. De weg naar excellentie

Adler stond bekend om zijn theorie over het minderwaardigheidscomplex. In feite probeert de individuele psychologische benadering deze slopende waarneming of dit slopende gevoel bij patiënten te deactiveren. Want volgens de Adleriaanse theorie is een van onze doelen, net als in de humanistische theorie, het bereiken van uitmuntendheid en zelfrealisatie.

Om dit te bereiken moeten we een laag zelfbeeld en het idee niet zo valide te zijn als anderen deactiveren.

5. Ideografische en creatieve benadering

Naast het holistische perspectief dat de mens als een geheel opvat, benadrukt het model van Adler het belang van het waarnemen van onszelf als unieke wezens. Het ziet elk individu als iemand met een eigen traject, behoeften, ideeën en realiteiten die verschillen van die van ieder ander.

Niet alleen dat, de Adleriaanse theorie benadrukt het feit dat iedereen in staat is zijn eigen bestemming te creëren door middel van doelen.

Adleriaanse theorie toegepast op therapie: basisbegrippen

Adleriaanse therapie is een holistisch model en integreert dus verschillende benaderingen. Het heeft bijvoorbeeld zowel een sociale als een humanistische component.

Maar bovenal heeft het een positieve en zelfs veerkrachtige visie op de mens. Dit maakt het tot een opvallende therapie. Haar doel is het individu te heropvoeden om, op een bepaalde manier, de maatschappij zelf opnieuw vorm te geven.

Doelen

Volgens het werk, Adleriaanse Therapie: Theorie en Praktijk (Engelse link) uit 2006 gaat deze therapie uit van het individuele psychologische veld en staat een psycho-educatieve benadering centraal. De doelen ervan zijn:

• Het overwinnen van gevoelens van minderwaardigheid en ontmoediging.
• Gedrag aannemen dat de sociale belangstelling bevordert.
• Streven dat het individu een gezond en gelukkig gevoel van erbij horen opbouwt.
• Streven dat het individu een positievere visie op zichzelf opbouwt die tot zelfrealisatie leidt.
• Begrijp hoe het individu zijn leven en relaties opbouwt, om er vervolgens een positieve verandering in te begunstigen.

Technieken

De individuele psychologie past heilzame technieken toe voor menselijke ontwikkeling, welzijn en verbinding met de omgeving. Dit impliceert het creëren van een veilige en verzorgende therapeutische omgeving die het individu helpt te groeien, te genezen en te leren. De hulpmiddelen die zij gebruikt zijn de volgende:

• Empathie. De psycholoog bouwt een empathische relatie op met de patiënt om hem te helpen zijn sterke kanten te ontwikkelen.
• Evaluatie van de levensstijl. De psycholoog moet de gebrekkige dynamiek in de patiënt kennen die tot zijn lijden leidt.
• Opbouw van doelen en verwachtingen. De patiënt moet worden aangemoedigd om motiverende doelen te overwinnen en te bereiken die gezonde veranderingen genereren.
• Kijken naar het verleden om de toekomst op te bouwen. Dit maakt het mogelijk om de oorsprong van menselijk ongemak te begrijpen. Door het verleden te begrijpen kan inderdaad een waardevoller heden worden opgebouwd en nieuw gedrag worden aangenomen.

Tegenwoordig biedt de Adleriaanse therapie specialisten absolute vrijheid om technieken uit verschillende scholen toe te passen, zoals de cognitief-gedragsmatige benadering.

Fasen

Om persoonlijke groei aan te moedigen en minderwaardigheidsgevoelens onschadelijk te maken, volgen Adleriaanse therapeuten een reeks fasen. Deze zijn als volgt:

• Therapeutische alliantie en betrokkenheid. Dit is de beslissende factor. Zonder deze alliantie tussen professional en patiënt kan namelijk geen enkele vooruitgang of prestatie worden bereikt. Daarom is een door empathie en wederzijdse samenwerking gedragen verbond noodzakelijk.
• Beoordeling. De psycholoog moet de levensstijl van zijn patiënt analyseren. Ze moeten ook hun verleden en de gedragsdynamiek van elke situatie leren kennen.
• Kennis. De patiënt moet begrijpen welke delen van zijn leven hij moet veranderen om welzijn te vinden en te investeren in zijn persoonlijke groei.
• Heroriëntatie en herformulering. Verandering komt wanneer de mens zijn gedrag varieert en nieuwe, meer rendabele, veerkrachtige en positieve mentale benaderingen aanneemt.

Het nut van de individuele psychologie

De individuele psychologie van Adler heeft een plaats bij de behandeling van verschillende gebieden van geestelijke gezondheid, vooral bij het bevorderen van persoonlijke groei. In feite is het op dit gebied waar haar grootste potentieel ligt. Ze is over het algemeen nuttig op de volgende klinische gebieden:

• Angst.
• Depressie.
• Verslavingen.
• Schizofrenie.
• Empowerment.
• Besluitvorming.
• Personen met een laag zelfbeeld.
• Verbetering van sociale relaties.
• Persoonlijke verbetering en veerkracht.
• Negatieve gedachten en ontmoediging.
• Gevoelens van minderwaardigheid en eenzaamheid.

Wat je moet weten over deze therapie voordat je ervoor kiest

Adleriaanse therapie werd ontwikkeld in het midden van de 20e eeuw. Sindsdien is het opnieuw geformuleerd, en tegenwoordig zijn er nieuwere modellen zoals Adleriaanse korte psychotherapie.

Een onderzoek (Engelse link) van de Universiteit van Turijn (Italië) beweert dat deze therapie geschikt is voor de behandeling van alles van eetstoornissen tot persoonlijkheidsstoornissen. Als je echter zin hebt om deze therapie te proberen, moet je het volgende overwegen:

• Het model is gericht op verandering, dus het vraagt inzet.
• Het is een wetenschappelijk verantwoorde en effectieve aanpak, maar misschien niet voor iedereen bruikbaar.
• De alliantie tussen de professional en de patiënt is essentieel. Als ze niet op één lijn zitten, zal er geen vooruitgang zijn.
• Het is essentieel om een therapeut te vinden die gespecialiseerd is in dit soort therapie.
• Een deel van de interventie is het kijken naar het verleden van de patiënt. Dit is misschien niet voor iedereen comfortabel.
• Adleriaanse therapie is geïntegreerd in andere technieken zoals rationeel emotieve gedragstherapie, korte strategische psychotherapie, en persoonsgerichte therapie.

Samenvattend is dit een waardevolle benadering die zeer vernieuwend was toen ze werd ontwikkeld. Bovendien heeft het de tijd doorstaan en is het nu zelfs geïntegreerd in andere modellen en scholen zoals positieve psychologie en cognitieve gedragstherapie.