Zou je op je intuïtie moeten vertrouwen?

Onze hersenen beheren achter de schermen een grote hoeveelheid onbewuste informatie, zonder dat wij dit überhaupt doorhebben. Desalniettemin schat ons bewustzijn zijn rol in onze mentale processen veel te hoog in, waardoor we denken dat we ons overal bewust van zijn en vrijwel alles onder controle hebben.

Onderzoekers als Kanheman en Tversky maken onderscheid tussen twee manieren waarop de menselijke geest te werk gaat; de analytische, voorbedachte manier en de secundaire, automatische en intuïtieve manier, die werkt via kortere mentale weggetjes of met vooraf geleerde verbindingen.

Dankzij de tweede manier zijn we als mensen in staat om in een mum van tijd een beeld van een persoon te vormen, in slechts zes seconden. Soms wordt dit het zesde zintuig genoemd en het stelt ons in staat om in minder dan een kwart van een seconde te bepalen of iemand goed of slecht is.

Het vermogen om snel te kunnen achterhalen of iemand gevaarlijk is voor onze lichamelijke en emotionele integriteit of niet, of iemand boos, verdrietig, gelukkig of bang is, is een belangrijke hoeksteen van ons welzijn en onze kans op overleving. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat vrouwen beter in staat zijn om snel de emoties van andere waar te nemen en te lezen, om te weten of iemand doet alsof of liegt, of hun partner echt van hen houdt etc.

Op een gegeven moment wordt het beheren van deze aanwijzingen een automatische handeling, waardoor we naarmate we ouder worden steeds meer gaan vertrouwen op onze intuïtieve vaardigheden. In kwesties als de liefde speelt ons intuïtieve vermogen een belangrijke rol; vaak weten we niet eens waarom we precies denken dat iemand wel of niet van ons houdt. Daarom lijkt het alsof het hart inderdaad zo zijn redenen heeft om zichzelf te laten lijden door dit zesde zintuig.

Dankzij onze intuïtie kunnen we situaties, mensen en omstandigheden eenvoudigweg snel herkennen en categoriseren, maar onze intuïtie kan ook gevaarlijk worden. Soms gaan we juist de mist in wanneer we te veel voelen en te weinig nadenken.

De gevaren van onze intuïtie

Gedurende ons leven ontwikkelen we intuïtieve vaardigheden die ons in staat stellen om zonder moeite een mening te vormen en snel te handelen. We kunnen echter ook fouten maken; dit doen we in werkelijkheid zelfs vrij vaak.

Een duidelijk voorbeeld hiervan is wanneer we het nieuws kijken en goed kunnen zien dat een politieagent die op dat moment geïnterviewd wordt, gewoon onachtzaam staat te acteren en er meteen vanuitgaat dat iemand gevaarlijk is omdat hij Afrikaans, Zuid-Amerikaans of Arabisch is. Of wanneer we ons helemaal laten meeslepen door onze gevoelens, zonder ons te realiseren dat de persoon voor wie we zo veel voelen ons eigenlijk pijn doet.

Om deze reden moeten we leren om situaties waarin ons vooroordeel ons op het verkeerde pad kan leiden te herkennen. Het is belangrijk om situaties waarin we handelen aan de hand van onze vermoedens of ons onderbuikgevoel te leren herkennen en in te kunnen schatten of deze vermoedens gegrond zijn. We moeten proberen ervoor te zorgen dat onze gevoelens ons niet beheersen en daarnaast altijd onze ogen op scherp houden en dingen in balans zien wanneer het tijd is om te handelen.

Intuïtie en angst

Veel mensen voelen een intense angst wanneer ze bijvoorbeeld denken aan een rit in het vliegtuig. Ondanks het feit dat de kans op een busongeluk zevenendertig keer groter is dan de kans op een dodelijk vliegtuigongeluk, zorgt deze angst er alsnog voor dat de meeste mensen ‘veilig’ op de bodem blijven.

Er zijn meerdere redenen waarom we een grotere angst voelen voor een dramatisch, dodelijk ongeluk (zoals een vliegtuigongeluk) dan voor omstandigheden die jaarlijks op een stille manier miljoenen mensen van het leven beroven (zoals tabaksgebruik). Dit is een van grootste risico’s die het handelen aan de hand van een onderbuikgevoel kan vormen: het is in staat ons te verblinden en stelt ons niet in staat logische keuzes te maken.

Het is van essentieel belang om onze intuïtie de plek te geven die het verdient: we moeten onze intuïtie in ons achterhoofd houden, maar het daarnaast ook altijd bekijken in relatie tot de realiteit. Afgaan op een onderbuikgevoel brengt risico’s met zich mee, maar toch zouden we onze innerlijke ‘ik’ niet moeten verwaarlozen en er goed naar moeten luisteren tijdens momenten van stilte, wanneer het dingen tegen ons schreeuwt als ‘Laat die persoon niet bij je in de buurt komen’, ‘Wees niet bang om je leven om te gooien’, ‘Jaag je dromen achterna’ en ‘Doe iets omdat je het leuk vindt’…

–Afbeelding met dank aan Stocksnapper–