Zeurders, klagers en peinzers: drie perspectieven

Er zijn mensen die zeuren, klagen of constant peinzen als een manier van leven. Waarom doen ze dit? Wat zit er achter dit gedrag? Psycholoog Marcelo Ceberio vertelt erover.

In dit artikel hebben we het over zeurders, klagers en peinzers. Het komt vaak voor dat mensen het gemakkelijker vinden om te klagen en de acties van anderen te beoordelen, maar hun ogen sluiten voor hun eigen acties.

Waar klagen ze over? Wat of wie beoordelen ze? Waarom bekritiseren ze anderen zo graag? Laten we eerlijk zijn, wat heeft het voor zin om dit te doen? Zeurders, klagers en peinzers, laten we eens naar deze drie verschillende maar vergelijkbare perspectieven kijken.

Zeurders, klagers en peinzers, drie perspectieven

Meestal maakt de neiging om kritiek te leveren en te klagen deel uit van een zeer gestructureerde luiheid die deel uitmaakt van een levensstijl waarin we verschillende varianten kunnen onderscheiden:

• Zeurders zijn vrij uniek en individueel. Ze geven systematisch aan waar anderen en zelfs zijzelf gebrek aan hebben.
• Klagers zijn de verwanten van zeurders. Over het algemeen versterken ze elkaar.
• Tot slot hebben we de peinzers of rumineerders, die steeds weer op hun gedachten terugkomen. Deze mensen kunnen niet anders dan te denken en te peinzen over dezelfde ideeën of afbeeldingen. Sommige van deze ideeën zijn klachten die ze uiten, terwijl andere in hun gedachten blijven zitten.

Over het algemeen komen deze gedragingen uit het niets. Degenen die gewend zijn om zo te zijn, weten het niet eens. Ze zijn ongelooflijk gewend aan dit systeem, tot het punt dat ze zich niet eens bewust zijn van hun gedachten.

Zelfvervullende voorspellingen

Eigenlijk komt een deel van hun manier van denken voort uit zelfvervullende voorspellingen. Hiermee verwijzen we naar situaties die uiteindelijk tot leven komen dankzij de negatieve houding die ze hebben ten opzichte van hun omgeving en zelfs ten opzichte van zichzelf.

Uiteindelijk zijn de situaties die hun negatieve ideeën bevestigen allemaal het resultaat van de denkspelletjes die ze zelf spelen. Laten we eens een hypothetisch scenario bedenken.

Stel dat je denkt en denkt en denkt dat een sollicitatiegesprek slecht zal verlopen. Je weet zeker dat je jezelf in verlegenheid brengt en dat de interviewer niet denkt dat jij de juiste bent voor de baan.

Natuurlijk, met die mentaliteit, zul je extreem nerveus, gestrest en angstig zijn als je binnenkomt. Als gevolg hiervan is het meer dan waarschijnlijk dat je de baan uiteindelijk niet krijgt. Het ergste is nog dat je waarschijnlijk denkt dat dit niet jouw schuld was.

Het is nog erger als iemand met dit profiel (zeurders, klagers en peinzers) ook lijdt aan een andere aandoening. Als gevolg hiervan zal dit tot ernstige problemen leiden, aangezien het individuele ongemak groot zal zijn.

Het maakt niet uit of het om een simpele of complexe aandoening gaat. Je kunt bijvoorbeeld hoofdpijn krijgen, paniek voelen, last hebben van een eetstoornis of gastro-intestinale spasmen. Uiteindelijk maakt het allemaal niet uit. Klagen zal je ongemak zeker verergeren.

Een ‘klaagscript’ in je hoofd bedenken

Vaker wel dan niet gaan deze drie stijlen (zeurders, klagers en peinzers) samen met een mentaal script. Met andere woorden, een prototype van situaties die enig ongemak veroorzaken. Het hele punt van deze negatieve scenario’s is om het individu te laten klagen of bekritiseren (zichzelf of anderen).

Veel van de personen die deze drie houdingen volgen hebben het moeilijk om hun mentale script op te lossen. De reden hiervoor is dat ze geen tekst meer hebben om deze scripts te ontwikkelen.

Hierdoor verweren ze zich om problematische situaties te veranderen. Wat zouden ze uiteindelijk moeten doen als ze niet konden bekritiseren of klagen, terwijl dat eigenlijk alles is wat ze weten? Ze blijven hun problemen in stand houden om zo hun gedrag te kunnen behouden.

Zeurders, klagers en peinzers zijn echter niet allemaal hetzelfde. Er zijn een aantal verschillen die het overwegen waard zijn. Zeurders en klagers uiten bijvoorbeeld hun gedachten op een zeer expliciete manier. Daar tegenover is peinzen puur mentaal. Telkens wanneer peinzen expliciet wordt, verandert het in een klacht of kritiek.

Klachten zijn onpersoonlijker. Klagers praten meestal over zichzelf en concentreren zich op hun gebreken. In plaats daarvan zijn zeurders meer interactief. Gezeur is gericht tot anderen, hoewel sommigen het tot zichzelf richten (zelfkritiek). Desondanks richten deze drie gedragingen zich op negatieve aspecten.

Zeurders, klagers en peinzers

Zoals je kunt zien, zijn zeurders, klagers en peinzers meestal in staat om gebreken te identificeren in alles wat ze zien of doen. Ze zien alle details, hoe klein ze ook zijn. Het is alsof kalm blijven ze ongemakkelijk maakt. Vreemd genoeg vinden ze altijd een manier om op dingen en mensen neer te kijken.

We moeten hier een belangrijk detail noemen. Zeurders hebben de neiging om jaloers te zijn. Jaloezie is een duister en diskwalificerend gevoel dat werkt door middel van kritiek. Geloof het of niet, het is zo krachtig dat het de gesprekspartner kan afleiden van elke vooruitgang of prestatie. Deze mensen kunnen zich tegen een vriend keren omdat zij iets hebben dat hen ontbreekt.

Zeurders, klagers en peinzers staan meestal voor de optie om een glas halfvol of halfleeg te zien. Natuurlijk zijn ze gespecialiseerd in het half leeg zien van het glas.

Zelfs als ze de mogelijkheid hebben om de positieve kant van de dingen te zien, kiezen ze ervoor dat niet te doen. Ze vinden hun toevlucht in de houding van kritiek en geklaag met als doel de dingen te benadrukken die hadden kunnen worden gedaan en niet de dingen die zijn gedaan.

Dit gaat echter niet over het niet overwegen van het negatieve aspect van dingen of wat er ontbreekt. Alleen door op je innerlijke zelf te letten, kun je jezelf verbeteren, fouten rechtzetten en je resultaten verbeteren. In dit geval noemen we in het bijzonder het wijzen op het negatieve door het overwicht van de klacht en de kritiek, wat verandering als iets bijna onmogelijks maakt.

Hoe zeurders, klagers en peinzers actie blokkeren

Klagen is een mechanisme dat de mogelijkheid belemmert om een actie te wijzigen en te verbeteren. Degenen die ervoor kiezen om te klagen en vaak te bekritiseren, laten zich te veel meeslepen als het om een probleem gaat. Hierdoor raken ze gefrustreerd en gaan ze steeds verder weg van de echte oplossingen.

Er is nog iets dat bijdraagt aan hun frustratie. We hebben het hier over hun wens om altijd vast te stellen wat er ontbreekt. Het is alsof het nooit genoeg is. Wat ze ook doen, het had altijd beter gekund.

Daarnaast speelt er bij klachten een belangrijke factor een rol: inactiviteit. Klagers bekritiseren zichzelf meestal, maar veranderen niet. Al hun energie gaat naar klagen en zichzelf of wat er om hen heen is te beoordelen.

Dus door geen concrete acties te ondernemen die zich vertalen in oplossingen, is er een enorme blokkade die klachten bevordert. Op deze manier vormen ze een schijnbaar oneindige vicieuze cirkel.

Het effect van zeurders, klagers en peinzers op eigenwaarde

Zoals je kunt zien, zijn kritiek en klachten ongelooflijk schadelijk voor de eigenwaarde van iemand. Het is slechts een kwestie van tijd voordat mensen van hen wegdrijven. Uiteindelijk omringt niemand zich graag met mensen die permanent aangeven wat er niet is gedaan, wat er ontbreekt of wat er fout is met alles.

Aan de andere kant klopt het dat constructieve kritiek geven ook moeilijk is. Kritiek wordt immers gebruikt om aan te geven wat er ontbreekt en om te diskwalificeren.

Maar niet alleen de inhoud van de kritiek is belangrijk, maar ook de manier waarop iemand het brengt. De toon, ritme, gezichtsuitdrukkingen, handbewegingen en algemene lichamelijke expressie zijn in dit aspect essentieel.

Het lijkt erop dat klagers maar één doel hebben: afwijzing van anderen creëren. In feite gebruiken veel klagers kritiek om anderen te diskwalificeren en zichzelf in een positie van superioriteit te plaatsen. Dit gaat hand in hand met hun lage zelfbeeld: ze voelen dat ze dit moeten doen vanwege hun gevoel van minderwaardigheid.

Kritiek omzetten in verzoeken

Veel kritiek, vooral kritiek in relaties (of het nu om een koppel gaat of om een ouder, enz.), verhult verzoeken. Kortom, onder de kritiek van die persoon zit er dus eigenlijk een verzoek dat ze willen doen.

Laten we dit voorbeeld eens analyseren. Stel je een tienerzoon voor die tegen zijn ouders schreeuwt: “Jullie zijn nooit met mij, jullie zijn altijd bezig met andere dingen. Jullie luisteren nooit naar mij!” Dit klinkt als een klacht, toch? Nou, in werkelijkheid zegt hij: “Ik hou van jullie. Ik wil dat jullie meer tijd met mij doorbrengen.”

Laten we nog een voorbeeld bekijken. Stel je voor dat een man tegen zijn vrouw zegt: “Je gaat altijd vroeg naar bed. Je brengt ‘s avonds nooit tijd met mij door!” Deze kritiek zou gemakkelijk kunnen worden vertaald als: “Ik zou het geweldig vinden als je even bij me zou blijven zodat we konden praten.”

Het is belangrijk om iets in gedachten te houden wanneer je dit soort verzoeken doet. Je moet altijd rekening houden met de mogelijkheden en de middelen van de ander.

Als je dit niet doet, resulteert dit meteen in een mislukt verzoek. De mogelijkheden zijn voor iedereen anders. Onthoud dat het feit dat je iets kunt doen, niet betekent dat iemand anders dat ook kan. Analyseer hoe haalbaar je verzoek is voor je het indient.

Kritiek komt voort uit perfectie

Tot slot, als ze kritiek hebben, plaatsen zeurders en klagers zichzelf in een positie die hoger is dan die van de ander. Bedenk dat kritiek vaak voortkomt uit perfectie, waarbij mensen denken dat ze het recht hebben om zoveel te beoordelen als ze willen. Dit maakt elke gesprekspartner uiteraard boos.

Een verzoek doen is anders. Als iemand iets verzoekt, dan zijn er geen hogere en lagere posities. Verzoeken hebben alles met waarde te maken. Als je verzoekt, waardeer je de ander en zorg je ervoor dat de ander zich emotioneel belangrijk voelt. Tegenovergesteld draait kritiek om diskwalificatie.