WhatsApp: een app die zowel vriend als vijand is

WhatsApp is een applicatie geworden die over de hele wereld steeds meer gebruikt wordt en dus ook steeds meer invloed heeft. Het is andere berichtendiensten niet alleen ver voorbijgegaan, maar het heeft ook een nieuw tijdperk van sociale relaties ingewijd dat gemedieerd wordt door technologie. Hoewel dit in principe een significante bijdrage is aan het streven om communicatie te vergemakkelijken, is ook al gebleken dat dit hulpmiddel op andere gebieden juist risico’s kan veroorzaken.

Volgens een studie die werd uitgevoerd door het Global Web Index, dat onderzoek deed naar het gebruik van WhatsApp in vierendertig landen, maakt ongeveer veertig procent van alle internetgebruikers ook gebruik van deze applicatie. Ook werd achterhaald dat steeds meer mensen, tussen 16 en 64 jaar oud, er gebruik van maken. De tien landen waarin deze applicatie het meest wordt gebruikt zijn, op volgorde, Zuid-Afrika, Maleisië, Mexico, Indië, Singapore, Spanje, Argentinië, Hong Kong, de Verenigde Arabische Emiraten en Brazilië.

Een van de beslissende factoren die ervoor hebben gezorgd dat WhatsApp zo een groot succes is geworden is de eenvoud en de functionaliteit waarmee groepen gemaakt en gehandhaafd kunnen worden. Hoewel ook andere applicaties soortgelijke opties bieden, heeft WhatsApp groepsgesprekken veranderd in een nog steeds groeiende trend. Face-to-face contact is al lang niet meer de methode die de meeste voorkeur krijgt; alles wordt behandeld op een semi-privé, collectief niveau.

Veroorzaakt WhatsApp ook problemen?

Ja, WhatsApp veroorzaakt ook problemen, maar net als bij andere technologische hulpmiddelen, hebben deze problemen niets te maken met de applicatie zelf, maar met de manier waarop mensen de applicatie gebruiken. Mensen hebben de zorgwekkende neiging om hun manier van communiceren steeds elektronischer te maken.

Als je zelf in Lima woont en je hoogstnoodzakelijk moet communiceren met iemand die helemaal in Beiroet woont, dan zijn dit soort middelen werkelijk een hemels geschenk. Zonder deze middelen zou het namelijk onmogelijk zijn om tegen zulke lage prijzen en met zo een gemak te communiceren met mensen die aan de andere kant van de wereld zitten, zoals vandaag de dag wel mogelijk is.

Het probleem ontstaat wanneer we dit soort applicaties zelfs gaan gebruiken om te communiceren met de mensen met wie we samenwonen, werken of studeren. Mensen die je gemakkelijk even op zou kunnen zoeken om face-to-face met ze te praten. Dit probleem wordt nog erger als je iedereen die je kent steeds minder vaak in levenden lijve op zoekt en in plaats daarvan met je ogen vastgeplakt zit aan het beeldscherm van je telefoon.

Met name in het geval van WhatsApp en de groepsgesprekken die je met deze app kunt creëren, ervaren de gebruikers een nieuwe soort behoefte: de behoefte om voortdurend met elkaar in contact te blijven. Om alsmaar te kijken wat die en die gezegd heeft en wat de ander hierop heeft gereageerd. Wat vooral verbazingwekkend is, is dat deze gesprekken vaak erg triviaal zijn, en toch voelen we ergens diep vanbinnen de drang om eraan deel te nemen en ervoor te zorgen dat we niets missen.

Eén ding dat zeker is, is dat dit buitensporige gebruik van deze technologie ervoor kan zorgen dat iemand problemen krijgt met zijn studie, werk of interpersoonlijke relaties. Met name als iemand WhatsApp gebruikt om emotioneel ongemak te verzachten of verbergen, zoals het soort ongemak dat ervaren wordt als gevolg van eenzaamheid, verveling, woede, angst of verlegenheid.

Hoe je WhatsApp op rationele wijze kunt gebruiken

Technologie zou absoluut niet gedemoniseerd moeten worden, er zou juist van geprofiteerd moeten worden. Dit zijn onomkeerbare veranderingen die we als mensen in ons voordeel moeten gebruiken, in plaats van ze te zien als een nieuwe bron van onderwerping. Daarom is het simpelweg een kwestie van leren deze middelen op rationele wijze te gebruiken en te voorkomen dat ze een fetish of taboe worden.

Allereerst moet je voor jezelf bepalen of je gebruik van WhatsApp als problematisch gezien kan worden. De volgende aanwijzingen zouden erop kunnen wijzen dat de situatie uit de hand begint te lopen:

• Je maakt radicale veranderingen in je leefgewoontes om zo veel mogelijk op WhatsApp te kunnen zitten.
• Je doet amper nog aan lichamelijke bezigheden.
• Er doen zich gezondheidsproblemen voor die verbonden zijn aan je mobiele telefoon (vermoeide ogen, tendinitis omdat je altijd in dezelfde houding zit, pijn in je nek etc.).
• Je schenkt meer aandacht aan je contacten op WhatsApp dan aan de mensen om je heen.
• Je verwaarloost je werk en studieverplichtingen doordat je zo veel uren op WhatsApp doorbrengt.
• Je gaat steeds minder vaak de deur uit, verliest vrienden en voelt jezelf geïsoleerd.

Als je vermoedt dat de relatie die je met WhatsApp hebt verdergaat dan alleen vermaak of als deze applicatie problemen voor je veroorzaakt, dan kun je de volgende maatregelen overwegen:

• Begin je dag niet door gelijk op je WhatsApp te kijken.
• Verander de manier waarop je ermee omgaat. Kijk niet altijd op hetzelfde tijdstip of op dezelfde plek op je WhatsApp.
• Zet een alarm om je eraan te herinneren dat het tijd is om je telefoon naast je neer te leggen.
• Ga op zoek naar een hobby waar je erg van houdt. En beoefen deze hobby ook.
• Neem contact op met je vrienden en spreek met ze af. Zet je telefoon tijdens deze gelegenheden uit.